Politiske žadanja so přidružili (kónc)

póndźela, 19. junija 2023 spisane wot:

Demonstrowacy twarcy wobzamknychu, zo podadźa so srjedu, 17. junija, zaso k domje ministerstwow a zo budu stawkować. Tole zdźěli tež skupina twarcow popołdnju w Zapadnym Berlinje Rozhłosej w ameriskim sektorje (RIAS). Rozhłosownicy RIAS wozjewichu žadanja twarcow Stalinoweje aleje wo cofnjenju zwyšenych dźěłowych normow, lěpše ćělne zastaranje za nich a dalše socialne polěpšenja. Namołwu twarskich dźěłaćerjow jutře, 17. junija, z nimi zhromadnje w Berlinje a republice stawkować za tute žadanja, pak RIAS jenož jónu wozjewi, dokelž so ameriski poradźowar za rozhłós a jeho sobudźěłaćerjo bojachu, zo wospjetowanje namołwy sowjetske wojerske organy rozhorja a zo móhli so pola ameriskeje komandantury hóršić. Z toho móhło přiwótřenje mjez sowjetskej a ameriskej komandanturu nastać.

MIDAS: Na ćeže nowinarstwa skedźbnili

póndźela, 19. junija 2023 spisane wot:

Donostia/ San Sebastian (SN/MG). Gabor Czimer je madźarski žurnalist, kotryž pisa za w Słowakskej wuchadźacu nowinu Uj Szó. Madźarska mjeńšina pak dyrbješe a dyrbi w poslednich lětach chětro hórke nazhonjenja zběrać. Tak spyta słowakske knježerstwo w aktualnym padźe na přikład mějićelam pódy, kotřiž madźarskej mjeńšinje přisłušeja, tutu bjez wotškódnjenja wotewzać. Tutu njeprawdu Czimer we wjace hač 30 artiklach dokumentowaše a dale dokumentuje. Za tute dźěło je jeho Europske zjednoćenstwo dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS) minjeny pjatk z mytom organizacije počesćiło. Myto MIDAS spožča kóždolětnje nowinarjej, skutkowacemu za jedyn ze 27 čłonow-dźenikow zjednoćenstwa.

Jazzowe duwo Focus (Anina Batz a Jan Brězan, wotlěwa) je wčera třeći tydźeń „Kulturneje zahrody“ zahajiło. Dźensa prezentuje tam Serbski ludowy ansambl program „Dudy a přećeljo“. Jutře předstaji Syman Hejduška wospjet minimalistisku hudźbu pod hesłom „Intimate piano“, zajutřišim přeproša Lena Hauptmann z trijom Voyage na „jězbu z Łužicy do Rija“. Foto: Maćij Bulank

Pod pseudonymom „Die Kosmonauten“ je wčera skupina Kraftklub z Kamjenicy takrjec tajnje w Budyskim Kamjentnym domje koncertowała. Wot prěnjeho zynka spěwaše 400 wopytowarjow – zastupne lisćiki běchu, předewšěm dźakowano digitalneho šepota, po krótkodobnym wozjewjenju termina minjenu póndźelu nimale nablaku rozebrane – rejujo a skakajo kóždu tekstowu linku sobu. Powšitkowny tenor publikuma, zarjadowarjow a hudźbnikow: hotowy triumf. Foto: Karsten Richter

Wo knihach a kniharni (16.06.23)

pjatk, 16. junija 2023 spisane wot:

„Prěni raz“ je titul noweje knihi za čitarjow wot dwanaće lět, kotruž tuchwilu za ćišć přihotujemy. Na čo mysliće, hdyž titul čitaće? Na tón cyle wěsty prěni raz? Da ležiće prawje. Wo „tón“ tež dźe, ale nic jenož! Pisany miks nowych powědančkow z podtitulom „Powědki wo lubosći a druhich šmjatach“ tematizuje tež hudźbu, sport, hraće kompjuterowych hrow, konkurencu, přećelstwo, sony abo mobbing. To lubi wotměnjawu lekturu: Feliks sej mysli, zo móže Jěwu we wopušćenym domje ćěkancow na kromje města za sebje zdobyć. Marek ma prěni raz před wočimi swojich sobušulerjow a šikwaneje Matildy ze skakanskeje wěže skočić. Hana, špatneho zadźerženja dla nachwilnje wot wučby wuzamknjena, dopokaza sebi samej a wšěm­ druhim, što w njej tči. Prěni rendezvous Heleny a Jurja kónči nimale tragisce. Matej dźe prěni raz do wjesneho młodźinskeho kluba a dožiwi tam chětro wulke přesłapjenje. Přichilnosć Lilly Symana tak znjeměrnja, zo wón bjezmała přewjerći ...

Wažny měznik w stawiznach NDR a cyłeje Němskeje bě 17. smažnik před 70 lětami, kotryž je jako ludowy zběžk do stawiznow našeho kraja zapisany.

W lěće 1953 bě so hospodarske a politiske połoženje w Němskej demokratiskej republice (NDR) rapidnje pohubjeńšiło. 7. oktobra 1949 wutworjeny druhi němski stat měješe wo wjele špatniše hospodarske wuměnjenja hač Zapadna Němska, hdźež so hižo zdawna hospodarske a industrielne kónčiny koncentrowachu. Wuchadźišćo bě tuž w NDR za industrielne wuwiće słabše hač w Zwjazkowej republice Němska (ZRN). Planowanske hospodarstwo njebě tak wuspěšne kaž w zapadźe a nimo toho dyrbješe NDR jako jenički němski stat hoberske wójnske reparacije za Sowjetski zwjazk a Pólsku zapłaćić, hačkuli bě cyła Němska wójnu přěhrała. Dogmatiska politika strony SED přinošowaše dale k njespokojacym rezultatam w hospodarstwje a towaršnosće, štož mnohich ludźi rozhori. Sowjetski zwjazk njepodpěrowaše a njemóžeše tež młody stat w Němskej podpěrać kaž USA na zapadźe ze swojim Marshallowym planom, kapitalistiske hospodarstwo statow skrućić.

Budyšin (SN/at). „Ma redakcija Serbskich Nowin dale rěč tworjacy nadawk, kaž je to wot prjedawšeje Noweje doby znate? Kak wupadaja zwiski mjez redakciju a čitarjemi? Rozestaja so redaktorki a redaktorojo mjez sobu kritisce ze swojimi žurnalistiskimi wupłodami?“ Prašenja to, kotrež jimachu wčera popołdnju wopytowarjo redakcije serbskeho wječornika. Woni přisłušeja seniorowej skupinje Němskeho zwjazka žurnalistow Sakskeje. Hladaja na to, zo tele dźěłarnistwo žurnalistow spěchowanje serbskorěčnych medijow do swojich wustawkow zapisało, chcychu so z aktualnym połoženjom redakcije zeznajomić.

Wzajomnosć pěstować

pjatk, 16. junija 2023 spisane wot:
Počesćenje serbskeju žurnalistow Romana Nuka a Štefana Šmita z Němsko-Pólskim mytom Tadeusza Mazowieckeho je wuraz toho, zo su rozprawy wo němsko-pólskich a němsko-čěskich stykach na jednym boku stajnje zaso wusahowace, zo pak su na druhim boku mjeztym tež cyle normalne. Rozhłosowe wusyłanje „Hej susodźe“ ma tydźensce krute městno, byrnjež wjacori redaktorojo wobdźěleni byli. Magacin nic naposledk tomu přinošuje, problemy kaž tež wšědny dźeń susodow na tamnym boku mjezy zeznać a tak lěpje rozumić. Wočerstwjace mi stajnje zaso je, hdyž słyšu, zo móža so čěscy a pólscy žurnalisća swojoraznosćam a słabosćam swojich krajanow smjeć. Serbskim Nowinam je rozprawnistwo wo Čechach a Polakach tohorunja samozrozumliwe. Móžemy so při tym na spušćomne sobudźěło dopisowarjow z Prahi a Waršawy zepěrać. Słowjansku wzajomnosć dale pěstować, wostanje tež přichodnje wažny nadawk serbskeho žurnalizma. Marko Wjeńka

Ze zapozdźenjom zhonichmy, zo je by­wša solistka Serbskeho ludoweho ansambla Irmgard Rječcyna dnja 8. měrca 2023 w Budyšinje zemrěła. Wona słuša do sławneje generacije młodostnych, kotřiž so po Druhej swětowej wójnje kulturnje sylnje angažowachu. Ingrid Rentsch je so 13.12.1938 w Bukecach jako šeste dźěćo němskeje swójby, dźěłaćerja a domjacneje w Bukecach narodźiła. Wopytawši wjesnu šulu poda so 16 lětna 1954 – z dowolnosću staršeju – na spěwne wukubłanje do serbskeje wuměłskeje institucije, zo by tam tež serbsce nawuknyła. Spěwnje wukubłana bu wona wot bywšeje operowej solistki Ruty-Marki Krawcec-Rawpowej, dźowki Bjarnata Krawca a maćerje Jana Rawpa. Wona wukmani młodu sopranistku bórze tak daloko, zo móžeše nawoda ansambla Jurij Winar ju bórze jako solistku z chórom a orchestrom zasadźić. W tutej dobje zezna wona Bena Rječku, pozdźišeho mandźelskeho, žurnalista, wjelelětneho redaktora Noweje doby a Serbskich Nowin.

Z kofejownje na jewišćo

štwórtk, 15. junija 2023 spisane wot:

Franziska Wrobel chce sej sóń zwoprawdźić, za čož zaměrnje dźěła

„Sy-li z cyłej wutrobu při wěcy a wěriš kruće do něčeho, tež hdyž móhło će to zranić, stanu so wulkotne wěcy.“ Tole je britiska filmowča a  dźiwadźelnica Emma Watson jónu na prašenje žurnalistow prajiła. Móhło pak to tež wuprajenje Franziski Wrobel być. Młoda Wojerowčanka ma wulki són. Z małymi kročelemi so wona na to měri, swoje přeća zwoprawdźić. 21lětna chce so profesionelna dźiwadźelnica stać.

Ničo ju wotdźeržeć njemóže

nowostki LND