To a tamne (09.03.21)

wutora, 09. měrca 2021 spisane wot:

Na wšě 83 900 eurow namakała je policija w ručnym fašku wosoboweho awta na awtodróze A 61 pola sewjerorynsko-westfalskeho Nettetala. Kontrolujo awto njedaloko nižozemskeje mjezy nańdźechu zastojnicy pjenjezy w listowej wobalce. 58lětny šofer dawaše „spřećiwjace so informacije“ wo tym, zwotkel pjenjezy ­pochadźeja. Mnóstwa wjace hač 10 000 eurow dyrbja na namjeznych přechodach do Němskeje přizjewjene być.

Jědnaćelětneho paducha awta je policija w delnjosakskim Gifhornje lepiła. Šofer bě awto skrótka wopušćił, zo by sej při kiosku něšto k jědźi kupił. Klučik drje bě tčacy wostajił. Jědnaćelětny z 13lětnym towaršom to wuži a wotjědźe. 31lětny wóz z druhim awtom přesćěhowaše. Mjeńšiny pozdźišo pokradnjene jězdźidło na křižowanišću do dalšeho awta zrazy. Škoda: 12 000 eurow.

1 700 lět swjećimy njedźelu

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Rom (B/SN). Kejžor Konstantin Wulki je 3. měrca 321 přikazał, zo maja sudnicy, zawody a měšćanske wobydlerstwo njedźelu wotpočnyć. Jenož wjesni woby­dlerjo smědźachu wusywać, žnjeć a skót ­zastarać. Tón pisomny dokument je hač do dźensnišeho zachowany. Wědomostnicy tukaja, zo bě so kejžorej židowske rjadowanje tydźenja ze sedmym dnjom jako sabat zalubiło. Sedmy dźeń bu po přikazu kejžora Konstantina Bohu słónca wěnowany.

Wustupy z cyrkwje hroža

Berlin (B/SN). „Dokelž so reformy w katolskej cyrkwi dlija, hrozy strach, zo so cyrkej šćěpi.“ Tole zwěsća historikarka a profesorka na Berlinskej Humboldtowej uniwersiće Birgit Aschmann. Jako čłonka Centralneho komiteja katolikow a synodalneho puća wona tež hibanje „Maria 2.0“ stajnje zaso pozbudźa, dale wo runoprawosć žonow wojować. „To wožiwja debaty mjez doprědkarskimi a konserwatiwnymi kruhami, mjez biskopami a lajkami.“ Přećiwnicy měšniskeje swjećizny za žónske dźě skedźb­njeja zas a zaso na pastyrski list „Ordinatio Sacerdotalis“ z lěta 1994, kotryž bě tehdy­ši bamž Jan Pawoł II spisał.

Ludnosć surowy hłód trada

Lindner za přepytowarja

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Předsyda FDP Christian Lindner namjetuje, wurjadneho přepy­towarja zasadźić, zo móhli aferu dweju zapósłancow zwjazkoweho sejma w zwisku z wobstaranjom škitnych korona­nahubnikow wujasnić. Přepytowar měł prawo měć, jako njewotwisna wosoba tež dohlad do aktow dóstać. Afera měła do wólbow zwjazkoweho sejma wotzamknjena być. Zapósłancaj Georg Nüßlein (CSU) a Nikolas Löbel (CDU) běštaj pro­wiziju wjace hač 100 000 eurow za wobstaranje nahubnikow dóstałoj.

Testy hišće wšudźe nimaja

Berlin (dpa/SN). Organizować spěšnotesty na koronawirus je apotekam w Němskej wulke wužadanje. Njebudźe móžno to hnydom a wšudźe zwoprawdźić, rje­kny prezidentka zwjazka apotekarjow Němskeje Gabriele Regina Overwiening w rańšim magacinje telewizije ZDF. Wot dźensnišeho maja wobydlerjo prawo, so jónu wob tydźeń darmotnje na koronawirus testować dać. Hladajo na problemy z testami opozicija strowotniskemu ministrej Jensej Spahnej (CDU) wumjetuje, zo je akciju špatnje přihotował.

Proces morjenja dla zahajeny

Bamž Franciskus je so wčera w irakskim Mosulu wosrjedź rozwalinow cyrkwjow za wopory modlił, morjene za čas knjejstwa terori­stiskeje milicy Islamski stat (IS). Dołha wójna wot lěta 2014 do 2017 k wuhnaću IS zawostaji wurubjene a wupalene domy. Na swojim wopyće zetka so bamž tež ze zastupnikami druhich nabožinow. Foto: dpa/Andrew Medichini

Miliony eurow pomocy wupłaćili

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:
Berlin/Köln (dpa/SN). Předewzaćelam a samostatnym w Sakskej su dotal 304 milionow euro nowemberskeje a de­cemberskeje pomocy wupłaćili. Z toho přepokazachu 28 miliony eurow w běhu minjenych sydom dnjow, zdźěli ho­spodarske ministerstwo minjeny pjatk w Drježdźanach. Tak je nimale 92 procentow próstwow wo nowembersku a 83 procentow próstwow wo decembersku pomoc wobdźěłanych. Ministerstwo w tym zwisku wuzběhny, zo móža mjeztym tež wjetše wot lockdowna potrje­chene předewzaća próstwu wo tak mjenowanu přemosćensku pomoc III za­podać. Dotal płaćiwa hranica wobrota 750 milionow eurow wotpadnje, kaž z Drježdźan rěka. Wotsrjedź februara su poža­darjam w Sakskej podźělne popłatki 49 milionow eurow přepokazali.

Miliardy eurow wotškódnjenja

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je so po lěta trajacej sudniskej zwadźe z energijowymi koncernami na wotškódnjenje za dočasne wotpinjenje atomowych milinarnjow dojednało. Kaž ze zhromadneho wozjewjenja zwjazkowych ministerstwow za wobswět, financy a hospodarstwo wuchadźa, chcedźa wobhospodarjerjam RWE, Vattenfall, Eon/Preussen Elektra a EnBW zhromadnje nimale 2,4 miliardy eurow jako wotškódnjenje za wupadnjene dochody a mjeztym njetrjebawše inwesticije wupłaćić. Zwjazkowe knježerstwo bě po njezbožu w japanskej jadrowej milinarni Fukushima 2011 wobzamknyło, jadrowe milinarnje wotpinyć.

Dünow rozsuda EU dla přesłapjeny

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Berlin/Podstupim (SN). Zwjazkowa rada je na swojim posedźenju minjeny pjatk wotpokazanje wuspěšneje europskeje wobydlerskeje iniciatiwy MinoritySafePack Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin ze stron komisije Europskeje unije na wědomje brała.

Braniborski krajny społnomócnjeny za naležnosće Serbow, kulturny statny sekretar Tobias Dünow, zwurazni swoju přesłapjenosć nad rozsudom EU, „zo njeje komisija EU ani jenički nastork wuspěšneje wobydlerskeje iniciatiwy přewzała“. Dünow rěči wo briskěrowanju 1,2 milionow wobydlerjow, kotřiž su so za tule mjeńšinowu iniciatiwu zasadźeli. „Kraj Braniborska pak budźe so njedźiwajcy toho na swojej mjeńšinowej po­litice kruće dźeržeć a kulturnu a rěčnu mnohotnosć dale spěchować“, pisa Dünow w nowinskej zdźělence. Z tajkej mno­hotnosću zwjazuje kraj hordosć, „serbski lud a němscy Sintojo a Romojo su integralny wobstatk našeje towaršnosće, našich stawiznow, našeje kultury – a dźěl europskeho kulturneho namrěwstwa“.

Brošura k židowskemu jubilejej

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Ze swjedźenskim aktom je so swjedźenske lěto „1 700 lět židowske žiwjenje w Němskej“, wusyłanym w telewiziji ARD, 21. februara zahajiło. Nětko je w zhromadnym dźěle społnomócnjeneho sakskeho knježerstwa za židowske žiwjenje Thomasa Feista a syće Židowske žiwjenje z.t. brošura „Židowske žiwjenje w Sakskej“ wušła, kotraž tudyšich akterow a projekty předstaja.

Budyšin/Drježdźany (SN/at). Na nimale sto stronach wopisuja židowskej wosadźe Kamjenica a Drježdźany kaž tež israeli­tisku nabožinsku wosadu w Lipsku, nimo toho wjace hač 30 po cyłej Sakskej skutkowacych towarstwow a iniciatiwow. Podate su nimo toho wosebje za swjedźenske lěto koncipowane zarjadowanja, kaž čitanja, wustajeńcy, koncerty a diskusijne formaty. Kaž społnomócnjeny za židowske žiwjenje Thomas Feist informuje, wudospołnjeja tele zestajenje krótke stawizny židow w Sakskej, kalendariske nalistowanje wšitkich aktiwitow a glosar wo židowskich swjatkach w běhu lěta.

To a tamne (08.03.21)

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Njewšědnje dołhe objektiwy fotoaparatow su njedaloko lětanišća w Frankfurće n. M. zasadźenje policije zawinowali, dokelž bě je nimo jěduca žona za mašinske třělby měła. Alarmowani policisća zetkachu štyrjoch fotografow, kotřiž chcychu lětadła zwobraznić. Za to wužiwachu wosebite objektiwy. Policija přiwšěm po­twjerdźi, zo je žona prawje jednała.

Najćeše wubědźowanje sankowych psow swěta w Alasce je so pod wuměnjenjemi koronapandemije zahajiło. „Iditarod“ pak njepowjedźe kaž hewak z Anchoragea, najwjetšeho města zwjazkoweho stata USA, do 1 600 kilometrow zdaleneho Nome nad Beringskim morjom. Město toho so 47 přizjewjenych zapřahow lětsa po połojcy čary zawróći. Přenocować njebudu na wsach podłu čary, ale w stanowych lěhwach zwonka sydlišćow. Wobdźělnikow chcedźa wospjet testować.

Orbán hromadźi prawicarjow

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Budapest (dpa/SN). Po wustupje swojeje strony Fidesz z frakcije EVP w Europskim parlamenće chce madźarski ministerski prezident Viktor Orbán prawicarske mocy Europy wokoło sebje hromadźić. „Nětko je trjeba, europsku demokratisku prawicu bjez EVP wutworić“, piše prawicarskonarodny politikar na swojej internetnej stronje. EVP je w jeho wočomaj jenož hišće „wotnožka europskeje Lěwicy“. Frakcija EVP bě srjedu nowy jednanski porjad schwaliła, z kotrymž móhli Fidesz wuzamknyć. Na to je Fidesz wustupiła.

WHO přećiwo wupokazej

Berlin (dpa/SN). Swětowa strowotniska organizacija (WHO) wot komisije EU planowane šćěpjenske wupokazy w koronakrizy wotpokazuje. Dotal njeje wěste, kak dołho imunita dźerži a hač móže serum tomu zadźěwać, zo šćěpjeny druhich natyknje, rjekny regionalny direktor europskeje wotnožki WHO Hans Kluge nowinarjam. Komisija EU chce 17. měrca naćisk zakonja wo „digitalnym zelenym pasu“ předpołožić. Kluge z tym liči, zo je pandemija za dźesać měsacow přewinjena.

China wojerski etat rozšěri

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND