Žiwidła ze Sakskeje stabilne
Berlin (dpa/SN). Sakski minister za ratarstwo Wolfram Günther (Zeleni) je zežiwjenskemu hospodarstwu swobodneho stata dobre wuwiće wobswědčił. Branša je stabilnje nastajena, ma pak tež wichorojte lěta za sobu, rjekny wón wčera na Zelenym tydźenju w Berlinje. „Ekstremne wjedro, zwyšene płaćizny zawodowych srědkow a problem pobrachowacych fachowcow branšu wužaduja. K tomu přińdźe wotwisnosć wot chabłacych płaćiznow na swětowych wikach, dale a komplikowaniše spěchowanje ratarstwa a njejasne ramikowe wuměnjenja po lětdźesatki trajacej wopak wusměrjenej ratarskej politice.“ Branša steji pod wulkim ćišćom, Günther rjekny.
Po jeho słowach su minjene lěta w Sakskej wo wjele wjace regionalnych a bio-produktow předawali. Tam bě inflacija snadniša hač pola konwencionalnych žiwidłow, minister potwjerdźi. Dobry poskitk biologiskich a regionalnych žiwidłow nimo toho turizmej w Sakskej polěkuje. „Tule ma Sakska dobre poskitki. To na Zelenym tydźenju pokazujemy.“ Sakska žiwidłowa industrija je loni 7,7 miliardow eurow wobrota nadźěłała.
Sylny wichor nad kupami
London (dpa/SN). Wichor je w nocy na póndźelu we Wulkej Britaniskej a Irskej masiwne wobchadne haćenja zawinował a wulke škody zawostajił. W Šotiskej je muž zemrěł, jako ze swojim awtom do powaleneho štoma zrazy. Ze spěšnosću 140 km/h je wichorojta nižina „Isha“ nad britiskimi kupami cychnowała. Britiska wjedrarnja je po wšěm kraju před wichorom warnowała. W dźělach Šotiskeje płaćeše samo tak mjenowane čerwjene warnowanje, kotrež rěči wo smjertnym straše, dokelž wichor wěcy w powětře mjeta. W Šotiskej a sewjernej Jendźelskej dyrbjachu powalenych štomow dla wjacore awtodróhi, mosty a dalše dróhi zawrěć. Tež železniski wobchad bě potrjecheny, wosebje w Šotiskej. Tam je železniske předewzaće ScotRail wčera rano wšitke zwiski přetorhnyło. Hakle w běhu dnja so połoženje zaso změrowaše. Tež w Jendźelskej běchu železniske zwiski nachwilnje přetorhnjene.
W Irskej bě po informacijach rozhłosa 235 000 domjacnosćow bjez miliny, energijowe předewzaća zdźěleja. W Sewjernej Irskej bě nachwilnje 45 000 domjacnosćow potrjechenych.
To a tamne (23.01.24)
Tigra – nic w tanku, ale w awće – měješe muž we Vietnamje, jako jeho policija zadźerža. Wjace hač 200 kilogramow ćežke rubježne zwěrjo bě w přewšo wuskej groćanej klětce w transporteru zawrjene a njemóžeše so tam scyła wjace hibać. 43lětny muž bě so podhladnje zadźeržał a spytaše ćeknyć, jako so policisća jeho dohladachu. Tigra bě wón za sto eurow kupił. We Vietnamje wužiwaja dźěle dźiwich zwěrjatow, kaž kosće, přeco hišće za tradicionalnu medicinu.
Na wšěch 22 tonow kokaina je policija w Ecuadorje sćazała. Drogi běchu w podzemskim składźe kriminelneje cwólby schowane a běchu za transport do wšeho swěta přihotowane. Na někotrych zapakowanych blokach, tak wulke kaž cyhel, běchu znački lětarskich předewzaćow hižo nalěpjene. Namakali su w składźe tež brónje, municiju a škričkowe nastroje.
Tusk Zelenskeho wopytał
Kijew (dpa/SN). Nowy pólski ministerski prezident Donald Tusk je dźensa k rozmołwam do Kijewa dojěł. W ukrainskej stolicy wočakowaštaj jeho prezident Wolodymyr Zelenskyj a knježerstwowy prezident Denys Šmhal. W Kijewje chcyše Tusk najprjedy ukrainskich wojakow wopominać, kotřiž su při ruskej nadpadniskej wójnje padnyli. Z wěstotnych přičin njeběchu wopyt Tuska připowědźili. Pólska Ukrainu we wójnje podpěruje. Tusk je wot decembra w zastojnstwje.
DeSantis kandidaturu cofnył
Washington (dpa/SN). Konserwatiwny politikar USA Ron DeSantis so z nutřkostronskeho wubědźowanja republikanow wo kandidatstwo za wólby prezidenta USA wróćo sćehnje. Tole je guwerner Floridy swojim přiwisnikam zdźělił. DeSantis wjace do toho njewěri, zo móže so přećiwo bywšemu prezidentej Donaldej Trumpej přesadźić, kiž nawjeduje. Trump ma nětko jenož hišće Nikki Haley, bywšu zastupnicu USA pola UNO, přećiwo sebi.
NATO planuje wulki manewer
Kretschmer, Köpping a Malorny na čole
Drježdźany (SN/mb). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nawjeduje swoju stronu do wólbow krajneho sejma 1. požnjenca. Elaine Jenčec je na wólbnej zhromadźiznje w Drježdźanach swoje 14. městno na lisćinje přećiwo wjelelětnemu Lipšćanskemu zapósłancej Ronaldej Pohle zakitowała (68,2 procentaj), dotalnemu nawodźe wuběrka sejma za nutřkowne a sport. Tež Marka Šimana su delegaća wotpowědujo namjetej krajneho předsydstwa na 22. městno wolili. Wobaj pak maja tež šansu na direktny mandat w swojim wólbnym wokrjesu. Wot 45 čłonow frakcije CDU su jenož štyrjo přez lisćinu do sejma dóšli. By-li AfD pak – kaž tuchwilu wšě wuslědki woprašowanjow připowědźuja – z najsylnišej stronu so stała a wjele wjac direktnych mandatow docpěła, móhła lisćina pola CDU na wuznamje zdobyć.
EU za měr na Bliskim wuchodźe
Brüssel (dpa/SN). Wonkowni ministrojo čłonskich krajow Europskeje unije su dźensa ze swojimi kolegami z Bliskeho wuchoda wo móžnych iniciatiwach za dołhodobne skónčenje konflikta mjez Israelom a Palestinjanami wuradźowali. Na rozmołwach w Brüsselu wobdźělichu so tež generalny sekretar ligi arabskich krajow Ahmed Abul Gheit kaž tež wonkowni ministrojo Sawdi-Arabskeje, Egyptowskeje a Jordaniskeje. Přewidźane su tež wosobinske rozmołwy z israelskim wonkownym ministrom Israelom Katzom. Wonkowny minister palestinskeho awtonomneho zarjadnistwa Riad Malki chce poziciju Palestinjanow předstajić. Centralna tema wuradźowanjow ma wutworjenje njewotwisneho palestinskeho stata być, kiž israelski stat připóznawa. Tež druhe arabske kraje měli normalne poćahi k Israelej pěstować.
Dalša wažna tema bě wójna w Ukrainje. Wonkowny minister Dmytro Kuleba chcyše wo aktualnym połoženju informować. Wuradźować chcychu wo wojerskej a hospodarske pomocy za Kijew.
„Knježerstwo dyrbi jednać“
Politikarjo reaguje na masowe protesty přećiwo prawicarstwu
Berlin (dpa/SN). Po kónctydźenskich demonstracijach ze statysacami wobdźělnikow ze wšeje Němskej běchu tež dźensa we wjacorych městach protesty přećiwo prawicarskemu ekstremizmej planowane. Politikarjo sej protesty waža a žadaja sej konsekwency.
Generalny sekretar SPD Kevin Kühnert mjenowaše demonstracije „zaćišća połne demonstracije sebjewědomeje ciwilneje towaršnosće“. Düsseldorfskim nowinarjam wón rjekny: „Nětko je wažne, zo so rozmach minjenych dnjow njepozhubi. Zarjadowanja měli zakład hišće raznišeho zasadźenja ludźi za našu demokratiju być.“
Sociologa Klaus Hurrelmann ma demonstracije za dopokaz změny nalady mjez wobydlerjemi. „Protesty skutkuja na mnje kaž wuswobodźenje mjez skupinami wobydlerjow, kotřiž běchu korony dla dołho zlemjeni a kotřiž hakle nětko spóznawaja, wo čo poprawom dźe“, rjekny wón nowinarjam
Zjawne wuznaće
Kajku wulku móc naše swobodne nowinarstwo ma, to pokazuje so tuchwilu na němskich dróhach. Masy ludźi, někotři rěča wo wjace hač jednej milionje, demonstruja hižo dny dołho měrliwje za našu demokratiju, za mnohotnosć a prawniski stat. Tajke wulke wuznaće k swobodźe drje njeje tutón kraj hižo wot lěta 1989 wjace dožiwił. Rešerša redakcije CORRECTIV je mnohim přičina dosć swoje wuznaće k demokratiji zjawnje pokazać. Wšojedne, dokal hladaš – w mjeńšich a wulkich městach su naměsta a wulke puće natykane z ludźimi. Tole je Němska! Wjetšina, kotraž je dotal mjelčicy doma sedźała, steji nětko na puću. Na plakatach a transparentach žadaja sebi demonstranća tolerancu, sprawnosć a demokratiju. Předołho je srjedźizna ludnosće woněmiła. Kak strašne tute mjelčenje bě, to su wšitcy nětko pytnyli. Nadźija wobsteji, zo su tute trajace protesty spočatk politiskeho přełama w tutym kraju mjelčakow!
Maximilian Gruber
To a tamne (22.01.24)
Hoberski nawal cikadow wočakuja wědomostnicy w nalěću na srjedźnym zapadźe a na juhowuchodźe USA. Lehnidle XIII a XIX runočasnje w 16 zwjazkowych krajach wudyritej, cyłkownje něhdźe bilion cyrčakow. Populacija wotpočuje najdlěši čas pod zemju a so hakle po 17 lětach na powjerch wudrapa. Potom so črjódy insektow z njesměrnej haru na přirodu wala. Za čłowjeka su cikady njestrašne. Ptačkam su bohata pica a po smjerći ratarjam witane hnojidło.
Grat za namócne łamanje do trezorow a domow su paducham stajnje zaso witana rubizna – z awtow wohnjoweje wobory. Wosebje požadane su wulke hydrawliske nožicy, z kotrymiž rubježne cwólby pjenježne transportery a bankowe trezory wočinja. Loni su w Berlinje 26 ćežkich padustwow z awtow wohnjoweje wobory zličili: Policija nima žanych skućićelow.
Biskopja: Njewolće prawicarjow!
Składnostnje prawicarskich tendencow w Němskej su wšitcy katolscy biskopja wuchodneje Němskeje dźens připołdnju w zhromadnym stejišću napominali, čłowjeske prawa respektować.
Drježdźany (SN/mb). Zo su biskopja wšěch diecezow, kotrychž teritorij słuša dospołnje abo podźělnje do kraja něhdyšeje NDR, zhromadny tekst wozjewili, je „wuwzaće“ w zjawnostnym dźěle cyrkwje – tak wobkrući rěčnik biskopstwa Drježdźany-Mišno Michael Baudisch našemu wječornikej. Tohorunja dotal z wašnjom njeběše, někotre strony eksplicitnje mjenować. W aktualnym dokumenće biskopja zwuraznjeja, zo „njemóžemy pozicije ekstremnych stron kaž III. Weg, Heimat abo tež AfD akceptować.“
