Nowy premier Čěskeje powołany

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

Praha/Lány (dpa/SN). Liberalno-konserwatiwny Petr Fiala je nowy ministerski prezident Čěskeje republiki. 57lětny je wčera na hrodźe Lány pola Prahi w přitomnosći prezidenta Miloša Zemana hamtsku přisahu złožił. Dokelž běchu Zemana njedawno pozitiwnje na koronawirus testowali, sedźeše 77lětny prezident za přewidnym wotdźělenjom.

Rozžohnowace so knježerstwo dotalneho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša wostanje hač k pomjenowanju noweho kabineta jednaćelsce w zastojn­stwje. Z pomjenowanjom nowych mi­nistrow liča najzašo srjedź decembra. Fiala chce zwjazk pjeć stron nawjedować, kotremuž přisłušeja nimo jeho Demo­kratiskeje wobydlerskeje strony (ODS) tež křesćanscy demokraća a Piraća. Zhromadnje běchu wone při wólbach parlamenta spočatk oktobra 108 z cyłkownje 200 mandatow w Domje zapósłancow zdobyli. „Stejimy před ćežkimi časami“, rjekny Petr Fiala při podpisanju koaliciskeho zrěčenja před třomi tydźenjemi. ODS wón mjeztym wosom lět nawjeduje.

Mjeńšiny wobkedźbowane dosć?

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

Přihłosowanje a kritika k wuprajenjam w koaliciskim zrěčenju

Flensburg/Berlin (SN). W koaliciskim zrěče­nju noweho knježerstwa SPD, FDP a Zelenych zakótwjenej wotrězkaj nastupajo mjeńšiny Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) zasadnje wita. Lěwica pak so kritisce wupraja.

W koaliciskim zrěčenju mjez druhim rěka: „Narodne mjeńšiny – danska mjeńšina, friziska ludowa skupina, němscy Sintojo a Romojo kaž tež serbski lud – su sa­mozrozumliwy dźěl našeje mnohostronskeje towaršnosće.“ (str. 118) „Ini­ciatiwu Minority SafePack proaktiwnje podpěrujemy a ju w Němskej přesadźimy. Projekty k zachowanju a wuwiću mjeńšin, jich rěče a kultury dale wutwarimy.“ (str. 122)

„Jako třěšny zwjazk a zastupnica awtochtonych a narodnych mjeńšin witamy zwjeselacy wurjadne wuznaće k mjeńšinam, rěčnej mnohotnosći a k planowanemu rozšěrjenju zasadźenja zwjazkoweje republiki. Za škit narodnych mjeńšin w Europje je bytostne, zo su štyri při­póznate narodne mjeńšiny w zrěčenju wuraznje mjenowane“, piše prezident FUEN Loránt Vincze w oficialnym stejišću organizacije mjeńšin.

Njepředstajomne

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:
Přiznawam, zo spočatk 1980tych lět astronomija runjewon k mojim najlubšim šulskim předmjetam njesłušeše. Mi běchu zapřijeća cuze, dimensije abstraktne a někajke wobličenja bjez zmysła. Jako pak minjeny tydźeń runja čłonam gmejnskeje rady Ralbicy-Róžant dožiwich, kak wědomostny direktor europskeje swětnišćoweje agentury ESA prof. Günther Hasinger wo nowych dopóznaćach uniwersum nastupajo rěčeše, zo móhli daty swětnišćowych wobkedźbowanjow runje w třiróžku – Kamjenc – Wojerecy – Budyšin wuhódnoćić a zo móhł tule hoberski podzemski teleskop nastać, to sym so tež ja kusk wot jeho zahoritosće natyknyć dał, směm-li to w času korony tak rjec. Móžeš sej jeno ćežko předstajić, kotre plany wědomost­nicy we Łužicy maja a zo chcedźa tu raz daty z cyłeho swěta a swětnišća zběrać, hdyž tola dźensa hišće wšudźe dosć spěšny internet nimaja. Mi znajmjeńša bě to za­jimawa wučbna hodźina astrofyziki a wuhlad na přichod. Marian Wjeńka

To a tamne (29.11.21)

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

Spěšnje hišće swojej přewodźerce domoj dowjezć chcyše 38lětny pjany šofer wosoboweho awta, po tym zo bě jeho policija w Hagenje zadźeržała. Muž rjekny, zo bě ze žonomaj na party a zo je jenož jedne piwo pił. Alkomat zastojnikow pak po­kaza 1,67 promilow. Jako chcychu jeho sobu­ na stražu wzać, muž praji, zo wšak chcył žonje hišće domoj dowjezć. Z toho ničo njebu: Policisća wzachu jemu klučik.

Hižo třeću nóc za sobu w korčmje přenocować dyrbja wopytowarjo puba na sewjeru Jendźelskeje. Dotal njeje jasne, hdy budźe dróha k wotležanemu hosćencej w narodnym parku Yorkshire Dales­ zaso swobodna. Sylny sněhowy wichor­ bě něhdźe 60 hosći překwapił a wobchadny chaos zawinił. K jědźi maja hišće dosć, korčmarka měnješe. Hosćo zaběraja so ze wšelakimi hrami. Alkohol pak syda hakle popołdnju po třoch.

Twarske dźěła w SLA klětu zakónča

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:

Załožbowy etat za lěto 2022 je schwaleny. Lětsa zahajene pomjeńšenje personalnych deficitow w serbskich institucijach klětu dale powjedu, kaž bě srjedu na nowinarskej rozmołwje zhonić.

Budyšin (SN/at). Posedźenje załožboweje rady minjenu wutoru bě prěnje po 30. róčnicy wutworjenja Załožby za serbski lud 19. oktobra 1991 we Łazu. Předsyda parlamentariskeje přirady, zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko ­Šiman, poda tam zarys stawiznow załožby. Wšako njeje wjetšina nětčišich radźićelkow a radźićelow jeje započatki sobu dožiwiła. Składnostnje róčnicy je politisko-parlamentariski wječork w Berlinje předwidźany, podšmórny předsydka załožboweje rady Susann Šenkec. Wo konkretnym terminje pak wona ničo njerjekny, dokelž zdawa so aktualne pandemiske połoženje najwjetše haćidło być.

Přepołoža ludźi z lětadłom

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Němske wojerske lětarstwo je dźensa započało, na koronawirus intensiwnje lěkowanych pacientow přepołožić. Za to je Airbus MedEvac po informacijach powěsćernje dpa na bayerskim lětanišću Memmingen přizemił a wottam pacientow do Münstera-Osnabrücka w Sewjerorynsko-Westfalskej transportował. Zwjazkowa wobora ma dwě tajkej lětadle. Tak móža pacientow w běhu krótkeho časa po wšej Němskej rozdźělić, hdyž su chorownje wućežene.

Hotuja so na triažu

Berlin (dpa/SN). Hladajo na zdźěla dramatiske połoženje w chorownjach koronawirusa dla je předsyda swětoweho zwjazka lěkarjow Frank Ulrich Montgomery alarmowany: „Hotujemy so wšitcy na triažu“, rjekny wón nowinarjam. Lěkarjo wšitko činja, zo bychu tajkemu surowemu rozsudej zadźěwali. „Přiběracych ličbow dla pak dyrbja so na to přihotować.“ Triaža rěka, zo dyrbja medicinarjo pobrachowacych móžnosćow dla rozsudźić, komu najprjedy pomhaja.

Južna Afrika wirusowa kónčina

We wobłuku protestneho dnja su francoscy rybarjo dźensa britiske łódźe zadźerželi, kaž tule jendźelsku „Normandy Trader“ w přistawje Saint-Malo. Tak reagowachu na britisku blokadu nastupajo spožčenje rybarskich licencow francoskim rybarjam. Najebać měsacy trajace jednanja so London dale spjećuje rybarjam jim přistejace licency přepodać. Foto: pa/Stephane Mahe

Merkel přilubja Pólskej solidaritu

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Amtěrowaca zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je pólskemu ministerskemu prezidentej Mateu­szej Morawieckemu přilubiła, zo krizu ćěkancow dla na běłorusko-pólskej mjezy runje tak posudźuje kaž wón. Po wčerawšej rozmołwje w Berlinje wona po­twjerdźi, „zo smy hladajo na charakter krizy a na prašenje, kak hodźała so rozrisać, jednoho měnjenja“. Merkel přilubi Pólskej „połnu solidaritu“ Němskeje.

Njedyrbjeli-li žane postupy widźomne być, měło so wo nowych sankcijach přećiwo běłoruskemu mócnarjej Aleksanderej Lukašenkej rozmyslować. Runočasnje dyrbjeli durje k dialogej stajnje wotewrjene wostać. „Sankcije su to jedne. Na tamnym boku dyrbimy za dialog wotewrjeni być, zo móhli problemy z rozmołwami rozrisać.“ Jej je wažne aktualny wid pólskeho knježerstwa zeznać, dokelž ma kraj „wšědnje wulki ćišć znjesć“.

Wjele mortwych

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:
Kemjerowo (dpa/SN). Po hórniskim njezbožu w podkopkach w Ruskej su zamołwići ličbu mortwych wobkrućili. Žiwjenje přisadźiło je 46 hórnikow a šěsć wuchowarjow, zdźěli guwerner regiona Kemjerowo Sergej Ciwiljow. 38 hórnikow a jědnaće pomocnikow lěkuja w chorownjach, dokelž su jědojty płun zadychali. Po informacijach ministerstwa za škit ciwilneje ludnosće su 239 dźěłaćerjow z podkopkow we wuhlowej kónčinje Ku­znjeck 3 000 kilometrow wuchodnje Moskwy wuchowali. Nawodu zawoda a dweju wodźaceju sobudźěłaćerjow su zajeli. Prawdźepodobnje bě w podkopkach wulce strašny metan rozbuchnył.

Zeleni zastojnstwa rozdźělili

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po dlěšim a raznym rozestajenje mjez křidłami strony su so Zeleni na rozdźělenje ministerskich zastojnstwow w přichodnym zwjazkowym knježerstwje z SPD a FDP dojednali. Po tym ma so předsyda strony Robert Habeck z ministrom za hospodarstwo a škit klimy stać. Sobupředsydka Annalena Baerbock přewozmje wonkowne ministerstwo. Wobswětowe ministerstwo ma přichodnje bywša zwjazkowa jednaćelka Steffi Lemke nawjedować. Porynsko-pfalcska ministerka za klimu Anne Spiegel budźe nowa swójbna ministerka. Bywši předsyda Zelenych Cem Özdemir stanje so z ministrom za ratarstwo. Frakciski předsyda Zelenych Anton Hofreiter wot lěweho křidła strony njeje w knježerstwje zastupjeny, hinak hač běchu to wočakowali. Tež sobupředsydka frakcije w zwjazkowym sejmje Katrin Göring­Eckardt k tomu njesłuša.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025