Wólby w susodnym kraju

srjeda, 18. januara 2023 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Po wuličenju hłosow wšěch wólbnych wobwodow je Petr Pavel prěnje koło prezidentskich wólbow w Čěskej dobył. Wón dósta 35,4 procenty hłosow. Za Babiša je 34,99 procentow wolerjow hłosowało, Nerudová dósta 13,9 procentow hłosow a zawěsći sej třeće městno. Z 68,2 procentami je so samo wjace Čechow hač minjene lěta na wólbach wobdźěliło. Přichodne, rozsudźace wólbne koło wotmě so 27. a 28. wulkeho róžka.

W Němskej bydlace Češa mějachu móžnosć, swój hłós we wulkopósłan­stwje abo w jednym z třoch čěskich konsulatow wotedać. Tak přichwata 590 wólbo­kmanych w Berlinje, a w Mnichowje samo 800 ludźi k wólbnym urnam. Cyłkownje je so 1 890 w Němskej bydlacych Čechow za swojeho prezidentskeho kandidata rozsudźiło. Najwjace z jich hłosow dósta Petr Pavel, wón móže so nad 55,3 procenty wjeselić. Zda so, zo je Danuše Nerudová w Němskej bóle wob­lubowana hač bywši ministerski prezident Andrej Babiš. Z 31,6 procentami docpě wona jasne druhe městno. Babišej spožči jenož 2,7 procentow „němskich“ Čechow swoju dowěru.

Štó naslěduje Miloša Zemana?

póndźela, 16. januara 2023 spisane wot:

W Čěskej dyrbitaj kandidataj wo prezidentstwo do rozsudnych wólbow

Praha (dpa/SN). W Čěskej su wobydlerjo minjeny pjatk a sobotu prezidenta wolili. Něhdźe 8,3 milionow wobydlerkow a wobydlerjow bě namołwjenych, najwyšeho zastupjerja stata direktnje postajić. Prezident ma přewažnje reprezentatiwne nadawki, je pak, kaž w Němskej, wažny tworićel měnjenja. Nimo toho pomjenuje wustawowych sudnikow a móže zakonje parlamenta jónkrótnje wotpokazać.

Wotstupił, ale njemjelčał

pjatk, 13. januara 2023 spisane wot:

Pólska zjawnosć zhladuje na pontifikat bamža Benedikta XVI.

Waršawa. Bjezposrědnje po smjerći emeritowaneho bamža Benedikta XVI. su medije Pólskeje čas jeho pontifikata (2005–2013) wobšěrnje rozjimowali. Fakt je, zo bě wón hižo jako kardinal Joseph Ratzinger najwažniši sobudźěłaćer bamža Jana Pawoła II. Kaž pólski prezident Andrzej Duda po chowanju Benedikta zwurazni, běchu Polacy jeho spěšnje ­připóznali, wědźo, zo je wón z Janom ­Pawołom II. stajnje wusko spřećeleny był. Prezident Duda swojich krajanow zdobom namołwi wšitke městnosće wopytow njeboćičkeho wosebje woznamjenić. A było je jich wjele. Najbytostniši slěd zawostaji pućowanje bamža Benedikta do Pólskeje w meji 2006 ze zastupom do bywšeho nacistiskeho zaničowanskeho lěhwa Auschwitz-Birkenau. Při wotprawjenskej muri zetka so wón z přežiwjenymi lěhwa, kotrychž je wutrobnje a z ruku witał. Medije rozprawjachu te­hdy wo symboliskim podawku, zo wopyta bamž-Němc něhdyši němski kacet.

Wólby w Čěskej zahajene

štwórtk, 12. januara 2023 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Za na koronu schorjenych su so wólby prezidenta w Čěskej hižo z časowym předběhom započeli. Wčera wotewrěchu so na jedyn dźeń w kóždym zarjadniskim wobwodźe tak mjenowane drive-in-wólbne lokale. Tam móža ludźo, kotřiž su chorosće korony dla w domjacym izolowanju, swój hłós z awta wotedać. Zajim na tutej móžnosći wosta pak po rozprawach medijow snadny. Regularne wothłosowanje wotměje so hakle jutře a sobotu. Potom je něhdźe 8,3 milionow hłosakmanych wobydlerjow namołwjenych, naslědnika prezidenta Miloša Zemana postajić. Njedyrbjał-li kaž wočakowane žadyn z požadarjow absolutnu wjetšinu docpěć, budu rozsudne wólby 27. a 28. januara trěbne. Po naprašowanju slědźerskeje agentury Ipsos wo faworiće by populistiski něhdyši mi­nisterski prezident a miliardar Andrej ­Babiš w prěnim kole na 28,6 procent hłosow přišoł, sćěhowany wot něhdyšeho generala Petra Pavela ze 27,8 procentami a hospodarskeje profesorki Danuse Nerudovej ze 24,6 procentami. Po dwěmaj ­dobomaj zastojnstwa njesmě tučasny prezident Miloš Zeman znowa nastupić.

Čěske impulsy za Europu

srjeda, 11. januara 2023 spisane wot:

Pod hesłom „Čěske prezidentstwo rady EU – bilanca za čas krizy“ su Sakska krajna centrala za politiske kubłanje, Drježdźanska wotnožka informaciskeje syće Europe Direct a hosćićelski Kontaktny běrow Swobodneho stata Sakskeje w Praze wčera podijowu diskusiju w čěskej stolicy wuhotowali. Nimo ćežišćam mjezynarodneje politiki wěnowachu so tež mjeńšinowym naležnosćam.

Njedostatk lěkow w Čěskej

srjeda, 11. januara 2023 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Ministerstwo za dźěło namjetuje, bjezpłatne hospodowanje ćěkancow w přijimarnjach, pensijach abo internatach na maksimalnje 150 dnjow wobmjezować. Po pjeć měsacach měli potrjecheni pak sami swój přebytk płaćić, pak sej bydlenje pytać. Mnozy politikarjo kaž tež dźěłodawarjo ukrainskich ćěkancow z namjetowanymi změnami přezjedni njejsu. Woni argumentuja, zo njesteji w Čěskej dosć swobodnych bydlenjow k dispoziciji. Nimo toho warnuja před zhóršowacymi so žiwjenskimi wuměnjenjemi ćeknjenych. Po informacijach ministerstwa bydli tuchwilu 70 000 ćěkancow w přijimarnjach. Stat płaći 300 do 350 krónow (14 eurow) za nóc a wosobu.

Bandera njeje za Pólsku rjek

pjatk, 06. januara 2023 spisane wot:

W poměru k Ukrainje jewja so ćmowe mróčele

Waršawa. Spočatk lěta 2023 je pólsko-ukrainski poměr chětro poćeženy. Njedźelu, 1. januara, je Najwyša rada (parlament) Ukrainy 114. narodniny Stepana Bandery – swojeho narodneho rjeka – wopominała, kiž symbolizuje tam zdobom spjećowanje přećiwo Ruskej a agresiwnej politice jeje prezidenta Wladimira Putina. Pomniki Bandery, po nim pomjenowanje dróhi, zarjadnišća a naměsta widźiš předewšěm w zapadnej Ukrainje, kaž w Lwiwje, Kijewje a Odessy.

Knježerstwo Pólskeje a Polacy sami njemóža a nochcedźa přiběracy kult wokoło Stepana Bandery připóznać. Bě dźě wón wjednik narodneho wuswobodźenskeho hibanja a iniciator zběžkarskeje armeje Ukrainy UPA. Jeje jednotki nadpadowachu w lětach 1941 do 1944 dźěle Sowjetskeho zwjazka (ZSSR), ale tež Pólskeje, zo bychu zwoprawdźili són Bandery wo njewotwisnej a swobodnej Ukrainje. UPA je w tym času něhdźe 100 000 wuchodopólskich wobydlerjow moriła. Hižo 1933 bě Bandera sowjetski konsulat we Lwiwje a 1934 pólskeho nutřkowneho mi­nistra Bronisława Pierackeho nadpadnył.

Najćopliši silwesterski dźeń

srjeda, 04. januara 2023 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Runje tak kaž w Němskej bě 31. december 2022 tež w Čěskej najćopliši silwesterski dźeń wot lěta 1935. Tehdy běchu we wuchodočěskim měsće Hradecu Králové 16,3 stopnje naměrili. Wjetšina čěskich wjedroměrjenskich stacijow, kiž hižo 30 lět prawidłownje dźěłaja, registrowaše sobotu dalši rekord nastupajo temperatury. Tak pokazowaše termometer w Dobřichovicach blisko Prahi 18,2 stopnjej.

Kaž kóžde lěto mějachu přistajeni wuchowanskich słužbow posledni dźeń lěta ruki połne dźěła a starachu so wo ludźi, kiž běchu so zranili wopačneho wobchadźenja z praskotakami dla. Wohnjowa wobora zhaša cyłkownje 286 wohenjow, 20 procentow wjace hač lěto do toho. Na juhu susodneho kraja je na dróze mjez wsomaj Trhové Sviny a Žář samo k njewšědnemu njezbožu dóšło, hdźež je BMW do emuwa zrazył. Kročaty ptak je po njezbožu bohužel slaknył.

Horcy wólbny bój zahajeny

štwórtk, 29. decembera 2022 spisane wot:

Praha (dpa/SN). W Čěskej je so wčera horca faza wólbneho boja wo zastojnstwo prezidenta zahajiła. Nětko smě dźewjeć wobkrućenych kandidatow we wobłuku rezerwowanych wusyłanskich časow swoje wabjenje w zjawnoprawniskim rozhłosu a w telewiziji wozjewić. Tež plakatne płoniny w zjawnym wobsydstwje móža za swoje wólbne wabjenje wužiwać. Na swójskich internetnych stronach pak běchu kandidaća hižo prjedy z tym započeli, na so skedźbnjeć.

Prezidentske wólbu budu klětu 13. a 14. januara. Wolerjo maja naslědnicu resp. naslědnika amtěrowaceje statneje hłowy Miloša Zemana wuzwolić. Wón po dowolenymaj hamtskimaj dobomaj znowa njekandiduje. W susodnym kraju z toho wuchadźeja, zo žadyn kandidat trěbnu absolutnu wjetšinu hłosow njedocpěje. Tohodla planuja dwě njedźeli pozdźišo rozsudne wólby.

Tuchwilni faworića su po najnowšich woprašowanjach bywši čěski general NATO­ Petr Pavel, bywša rektorka Brnjanskeje uniwersity Danuse Nerudová, kaž tež populistiski bywši ministerski prezident a załožer strony ANO Andrej Babiš.

Někotre europske města su so předwčerawšim, na najkrótšim dnju lěta, na akciji „Hodźina za Ukrainu“ wobdźělili. Tohodla su w pólskich Tychach wječor wot wosmich do dźewjećich hodowne wobswětlenje hasnyli. Foto: pa/AA/ Jakub Porzycki

Serbska debata

nowostki LND