Tójšto wupadnyło

štwórtk, 27. awgusta 2020 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Narodne dźiwadło (NDź) Čěske­je stolicy je wšědny dźeń wobmjezowacych naprawow korono­wirusoweje pandemije dla dyrbjało 400 předstajenjow wotprajić. Z předatych 80 910 zastupjenkow je wone dotal 73 630 wróćo dóstało. Pjenježnje by wone kupcam za­stupjenkow měło 53,3 miliony krónow (ca. 2,02 mio. €) wróćić – mjeztym je jim 51 milionow krónow wupłaćiło. Kaž medije publikuja, je direktor NDź Jan Burian sobudźěłaćerjow składnostnje zahajenja 138. hrajneje sezony wo wobstejnosći informował. Burian zdobom zdźěli, zo dźiwadło wot měrca do kónca junija paruje dochody we wysokosći 121,3 miliony krónow (ca. 4,6 mio. €) a zo móhł so de­ficit do kónca lěta na 251,8 milionow krónow (ca. 9,6 mio. €) zwyšić. Direktor móžeše pak zdobom wuwjesć: „W juliju je nam ministerstwo kultury ze 117,6 milionami krónow wupom­hało, a dokelž je tež planowane spěchowanske dotacije płaćiło, smy gaže a mzdy stajnje płaćić móhli“.

Budget NDź tworja hłownje ze stat­nych dotacijow. Te bě­chu loni 880 milionow krónow (ca. 33,5 mio. €) wučinjeli. K tomu bě NDź ně­hdźe 600 mio. krónow (ca. 23 mio. €) za in­westi­cije dóstało.

Nowy wonkowny minister Pólskeje

štwórtk, 27. awgusta 2020 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Dotalny předsyda wonkowneho wuběrka pólskeho parlamenta, Zbigniew Rau, je nowy wonkowny minister kraja. Prezident Andrzej Duda je jeho wčera do zastojnstwa powołał. Podawki w Běłoruskej, wuchodnym susodnym kraju Pólskeje, pokazuja, zo njeje wokomiknje žadyn lochki čas za won­kownu politiku, rjekny Duda wčera we Waršawje. Prezident w tym zwisku zdźěli, zo stanje so dotalny prezident narodneho strowotniskeho fondsa, Adam Niedzielski, z nowym ministrom za strowotnistwo Pólskeje.

65lětny profesor prawnistwa Rau naslěduje Jaceka Czaputowicza, kiž bě minjeny tydźeń wotstupił. Rau je stajnje zaso­ z chětro konserwatiwnymi nasta­jenjemi na so skedźbnił. Wot 2015 hač do 2019 bě wón šef zarjadnistwa we wojewódstwje Łódź. Nazymu 2019 zaćahny wón na lisćinje knježaceje PiS jako bjezstronski zapósłanc do parlamenta. We wólbnym boju bě so wón jako wojowar přećiwo lesbam, homo- a biseksualnym a transgenderam (LGBT) profilował. W in­terneće wón pisaše: „Zadźeržće ideologiju LGBT, zadźeržće ciwilizaciju smjerće!“

Tež lětsa budźe sliwowica

wutora, 25. awgusta 2020 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja z Prahi za Serbske Nowiny

Sobudźěłaćerjo palencarnje Rudolf Jelínek z Vizovic w Zlínskim wokrjesu zapo­čachu minjeny tydźeń zrałe slowki za swoju woblubowanu sliwowicu šćipać. „Hladajo na dešćikojte a chłódne wjedro w smažniku a pražniku rosćechu płody lětsa pomałšo, tohodla zahajichmy žně wo dźesać do štyrnaće dnjow pozdźišo hač loni“, zdźěli Jiří Koňařík, nawoda za ratarsku produk­ciju, powěsćerni ČTK. Firma plahuje na 50 hektarach 28 družin slowkow. Nimo toho steja palencarni 14 hektarow z wišninami, někotre mjeńše płoniny z malenowcami, rokotnikom a domjacymi wjerjebinami a samo 80 hektarow z apri­ko­zowcami za palenje palenca k dispozi­ciji. „Bohužel njezešćipachmy lětsa nalětnich zmjerzkow dla ani jednu aprikozu z našich sadowcow. Za to móže so přede­wzaće znajmjeńša wunoška 600 do 700 tonow slowkow nadźijeć“, rjekny Jiří Koňařík. Porno tomu spušćichu čěscy sadarjo hižo wšu nadźiju na dobre žně, lětsa budźe jenož­ mało jabłukow a krušwow.

Strony zjednoćić

wutora, 25. awgusta 2020 spisane wot:
Bratislava (SŽ/K/SN). Wutworić za słowakskich staćanow madźarskeje narodnosće jednotnu stronu, na to su so na swojim zeńdźenju w Komárnom nad Du­na­jom do­jednali předsydźa třoch dotal zwonkaparlamentariskich madźarskich stronow SMK, Most-Hid a Spolupátričnost (Zhromadnosć). Swój zaměr wob­krućichu z pod­pisanjom wotpowědneje deklaracije. Zo je za znowadocpěće městna w sejmje trjeba přewinyć rozbrojenosć, buchu šefojo mjenowanych stron powučene ze zašłych­ parlamentarnych wólbow, jako tež wjele lět sobu knježacy Most-Hid zadźěwk pjeć procentow hižo njepřeskoči. SMK bě hižo před lětami ze sejma zlećała, Spolupátričnost so nihdy do njeho njedóstała. „Smy zrozumili, zo móžemy k spomóženju našich ludźi jeno potom skutkować, hdyž wustupujemy a jednamy jednotnje. Jednotnje we wšelakorosći njerěka, wotrjec so identity abo spušćić naše hódnoty, cyle nawopak – naša wšelakorosć dyrbi to jedne kaž to tamne zesylnjeć“, rjekny předsyda Mosta-Hida László Sólymos.

Wotstup ministra za strowotnistwo Łukasza Szumowskeho Polakow šokuje

Waršawa. W pólskim knježerstwje so tójšto hiba, štož dawa medijam dosć přičinow k spekulowanju. Minjenu wutoru bě minister za strowotnistwo Łukasz Szumowski wotstupił, wčera wonkowny minister Jacek Czaputowicz. Hižo póndźelu bě naměstnik Szumowskeho, Janusz Cieszyński, swoje zastojnstwo złožił.

Najwjetše překwapjenje bě wotstup Szumowskeho. Dwě a poł lěta bě wón swoje zastojnstwo po měnjenju mnohich dosć derje wukonjał. Wotstup bě pječa hižo dlěje planowany, wón žurnalistam na nowinarskej konferency rjekny. Koronapandemija pak je jeho nuzowała, poł lěta dlěje w zastojnstwje wostać.

Minister wotstupił

štwórtk, 20. awgusta 2020 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Pólski minister za strowotnistwo Łukasz Szumowski je wotstupił. Wón bě tule kročel poprawom hižo w februaru planowanu měł, rjekny Szumowski we Waršawje. „Potom pak je pandemija přišła a tak sym poł lěta dlěje w zastojnstwje wostał. Nětko pak chcu so do swojeho powołanja wróćić.“ Profesor za lěkowanje wutroby bě sej wot spo­čatka koronapandemije w Pólskej ze swojimi měrnymi a kompetentnymi wšědnymi wustupami nahladnosć mjez wobydlerjemi zdobył. Wěsty čas jemu přicpěwachu, zo móhł dalše wodźace zastojnstwa w narodno-konserwatiwnym knježerstwje strony Prawo a sprawnosć přewzać. Nahladnosći Szumowskeho zeškodźeli pak su rozprawy medijow wo njeprawidłownosćach w zwisku z wobstaranjom předrohich nahubnikow přećiwo koronawirusej. Při swojim wotstupje Szumowski potwjerdźi, zo njezwisuje jeho wotstup z tutej problematiku. Hižo póndźelu bě zastupowacy minister za strowotnistwo swoje zastojnstwo złožił. Ministerski prezident Mateusz Morawiecki chce hač do kónca tydźenja noweho ministra powołać.

Češa zlutniwiši

štwórtk, 20. awgusta 2020 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Po tym zo zběhnychu najrazniše naprawy w boju přećiwo koronawirusowej pandemiji, začuwaja Češa nětko měsacy po wudyrjenju krizy jeje ekonomiske wuskutki. Třećinje z nich su dochody spadli, pjeć procentam dospołnje faluja, 36 proc. ludnosće nakupuje mjenje, a štwórćina wudawa pjenjezy jeno za najnuzniše wěcy. To wuchadźa ze zwěsćowanja agentury STEM, přewjedźene w juniju a juliju. 35 procentow Čechow wobmjezuje wudawki za zapućowanja resp. za wólnočasowe aktiwity, 26 procentow wudawa mjenje za drastu, črije abo elektroniku. Na tamnej stronje su mnozy započeli zaso doma kucharić, ­online nakupować cyrobizny a druhe produkty a požiwać předewšěm čerstwe žiwidła. „Za pozitiwny sćěh pandemije wšak mamy, zo wěnuja ludźo wosobinskej hygienje wjace kedźbnosće abo zo so nětko naležnišo wo swoju domjacnosć staraja“, přispomni k wuslědkam zwěsćowanja Lenka Vaněk, nawodnica poradźowarnje přetrjebarjow a wobchodnikow EY.

Wjace migrantow

wutora, 18. awgusta 2020 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Policija je minjene lěto 5 677 wukrajnikow lepiła, kiž přebywachu w Čěskej ilegalnje, 685 wjac hač lěto do toho. To wuchadźa z rozprawy Praskeho nutřkowneho ministerstwa wo migraciji a integraciji 2019, kotruž publikuje powěsćernja čtk. Najwjetšu skupinu wotkrytych wukrajnikow wučinjachu znowa Ukrainjenjo – 1 504 wosobow. Dale jednaše so wo 831 Moldawčanow, 356 Vietnamjanow, 325 Georgičanow a 271 Rusow. „W najwjace padach je staw njelegalneho přebywanja na teritoriju Čěskeje nastał z překročenjom časa dowoleneho přebytka; njerědko je k tomu dźěłanje bjez přisłušneje dowolnosće přišło“, spomnjena rozprawa nutřkowneho ministerstwa konstatuje. Ćežišćowe kónčiny ilegalneje migracije su tradicionelnje Praha a nimo njeje Južnomorawski, Ústecki a Plzeński wobwod. W stolicy samej bu něhdźe połojca z cyłkowneje ličby njelegalnych Ukrainjanow lepjena. „Wjetšina ukrainskich ludźi přińdźe do Schengenskeho ruma a tak legalnje do Čěskeje a překroča potom čas dowoleneho přebytka resp. płaćiwosć wizuma“, nutřkowne ministerstwo přispomnja.

Běrny z awtomata

pjatk, 14. awgusta 2020 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Za wotbytk swojich produktow je sej Velhartičanske ratarske předewzaće VESA wurjadnu nowosć wumysliło. Najwjetši čěski plahowar běrnow skonstruowa awtomat, z kotrymž poskića běrny ze swojich zahonow. „Bramboromat“ (běrnomat) je atrakcija. „Wšědnje předawamy přerěznje dwaj centnarjej běrnow“, přeradźa Viktor Kopačka, direktor předewzaća 60lětneje tradicije. „W susodstwje je hród Velhartice. Dźiwajo na to, zo wopytuja jón syły ludźi, bě nam myslička zeschadźała, zo móhli jim tola swoje wudźěłki poskićeć“, direktor Kopačka wuswětla.

Turizm wjadnył

srjeda, 12. awgusta 2020 spisane wot:

Praha (ČŽ/K/SN). Turistika a hospodowanje hosći stej sobu najbóle wot koronawirusoweje krizy po­trjechenej hałžce čěskeho hospodarstwa, při čimž su najčućiwiše wuskutki w lětušim druhim kwartalu nastali. Rigorozne naprawy knježerstwa přećiwo pandemiji wuskutkowachu přede­wšěm w aprylu a meji wobmjezowane pućowanske hibanje domoródnych. Wukrajne wopytowarstwo je w tym času praktisce cyle wuwostało.

nowostki LND