Stare družiny rostlin wožiwjene
TŘĚCHU rozměrneho twarjenja sobu za wědomostne dźěło wužiwać, tule nowotarsku mysl běchu sobudźěłaćerjo Narodneho ratarskeho muzeja (NRM) w Praze wulahnyli. Na třěše institucije bywa tuž polo z 21 ratarskimi rostlinami, nic někajkimi, ale tajkimi, kajkež su je ludźo něhdy plahowali. Jako cyrobu za swoje zežiwjenje, jako picu za swój skót abo jako surowiznu za rjemjeslniske wudźěłki. Mjez wonymi rostlinami je na přikład tak mjenowane dwuzornko (wědomostne pomjenowanje Triticum dicoccum). Pola tuteje pšeńcy, měwacej dwuzornjate kłóski, jedna so wo jednu z najstaršich žitnych družin, kultiwěrowanej hižo za čas kamjentneje doby. „Nas wjeseli, zo móžemy dźakowano kolegam ze Slědźerskeho wustawa rostlinskeje produkcije (SWRO) wopytowarjam mnohe płody znazornjeć, kotrež dźěći a často ani dorosćeni dźensniši dźeń hižo njeznaja“, praji direktor NRM Milan Jan Půček. Na rozměrnej třěše muzeja nańdźeš dale rožku, wows, ječmjeń, len, hroch, buny, běrny a dalše płody něhdyšich družin, wšo dohromady dwaj dźesatkaj.
Nowy pokryw za reaktor
Kijew (ČŽ/K/SN). W ukrainskej stolicy su oficialnje a w přitomnosći nawodnych politikarjow kraja z prezidentom Wolodimirom Zelenskim na čole nowy škitny pokryw předstajili, kotryž sadźa přichodnje na 1986 rozbuchnjeny štwórty reaktor Černobylskeje atomoweje milinarnje.
Přisamom gigantiski, 247 metrow šěroki, 167 metrow dołhi a 108 metrow wysoki konstrukt běchu lěta 2012 twarić započeli. Z nim ma so narunać prěnjotny, njeposrědnje po zahubnej katastrofje zdźěłany a mjeztym z městnami dodźeržany betonowy sarkofag. Nowy škitny pokryw, po měnjenju ukrainskich nawodow najwjetši pohibliwy twar na swěće, ma znajmjeńša sto lět tomu zadźěwać, zo radioaktiwny proch z reaktora twocha. 2,2 miliardźe eurow drohi projekt su z podpěru cyłkownje 45 statow swěta financowali. Europska unija a Europska banka za wobnowjenje a rozwiće stej 100 milionow eurow za wažne předewzaće přinošowałoj. Ukraina sama je 100 milionow eurow nałožiła.
„Gottowki“ skok rozebrane byli
Prěnja poražka PiS w Brüsselu
Beata Szydło při wólbach předsydow komisijow přepadnyła
Waršawa. Bolostnu poražku poćerpjeć dyrbješe pólska knježaca narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) w Europskim parlamenće w Brüsselu. Při wólbach předsydow jednotliwych komisijow předwčerawšim, srjedu, je načolna kandidatka PiS Beata Szydło přepadnyła. Szydło, kotraž bě při wólbach Europskeho parlamenta w swojej domiznje wjace hač poł miliona hłosow nažnjała, kandidowaše za předsydku komisije za dźěło a socialne naležnosće. Při tajnych wólbach pak bě wjetšina zapósłancow přećiwo njej. Konserwatiwnej stronje je to „politiska wjećba“, zo je Pólska zhromadnje z tamnymi krajemi Visegrádskeje štyrki nižozemskeho socialdemokrata Fransa Timmermansa jako móžneho prezidenta komisije Europskeje unije „wuborzdźiła“, štož mějachu we Waršawje za wulki wuspěch.
„Ja ći praju, wostań w kraju …“
DOWOL čěscy dźěławi móhłrjec najradšo doma „swjeća“. Znajmjeńša wuchadźa to z junijskeho naprašowanja agentury Market Research. Tak wostawa połojca dowolnikow w kraju a wuhotuje sej „čas njedźěłanja“ po datych móžnosćach, zamóžnosćach a přećach. Předewšěm měšćenjo z woneje njecyłeje połojcy přežiwjeja lěćny dowol prawidłownje na chalupach – kaž Češa swojim dačam rěkaja –, kotrež steja často w hórskich abo lěsnych kónčinach. Njemały dźěl wuhotuje sej dowol ze swójbnymi wulětami, wopytuje hrody, muzeje, kupjele a dalše powabne zajimawosće.
Gott na eurowce
Romojo hłós wótře pozběhnyli
Dwělomny wuspěch Pólskeje
Z němskej kandidatku za prezidentku komisije EU jara spokojom
Waršawa. Aktualne wuwiće nastupajo wobsadźenje načolnych zastojnstwow Europskeje unije je pólskemu knježerstwu wulki wuspěch. Předewšěm fakt, zo so nižozemski socialdemokrat Frans Timmermans z nowym prezidentom komisije EU njestanje, zamołwitych we Waršawje wulce zwjesela. „Pólska blokuje Timmermansa“ tituluje Gazeta Wyborcza podawki w Brüsselu. Tam běchu so hłownje kraje Visegrádskeje štyrki – Pólskeje, Čěskeje, Słowakskeje a Madźarskeje – Timmermansej spjećowali.
Pólskej je Nižozemjan wosebje podhladny. Jako komisar Europskeje unije je wón stajnje zaso reformy pólskeho narodnokonserwatiwneho knježerstwa w justicnym wobłuku šwikał a samo oficialne jednanje Brüssela přećiwo Waršawje ranjenja europskich směrnicow dla přesadźił. Pólskim zastupnikam na wjeršku EU w Brüsselu bě tuž wosebje wažne čłonow Visegrádskeje štyrki wo tym přeswědčić, zo Timmermansa wotpokazaja.
