Jednori ludźo so přeco znjesu
Marko Rjeda je srjedź oktobra pjeć dnjow w dalokim wukraju přebywał. Słužbna jězba wjedźeše jeho do Israela. Z předawarjom ratarskich mašinow pola Budissa Agroservice tzwr, kotraž je wotnožka Budissa Agrar AG, je so Milenka Rječcyna rozmołwjała.
Kotre powołanje w předewzaću wukonjeće?
M. Rjeda: Sym předawar za mašiny, kotrež silažu abo trejdu w folijowych hadźicach składuja. Wone wobsteja z polyetylena, to rěka z plasty. To njeje někajka wuska hadźica, kaž ju w zahrodźe trjebamy. Naše maja přeměr 2,7 metrow a wjace. Su-li pjelnjene a składowane, maja formu elipsy, kotraž je něhdźe dwaj metraj wysoka. Tele šlawchi móža hač do 150 metrow dołhe być, do Israela smy 75metrowske předawali.
Kak je k tomu dóšło, zo sće w Israelu přebywał?
Zakónčenje z komplementarnymi kontrastami
„Kontrasty“ by so wuběrnje jako hesło aktualneje wosebiteje wustajeńcy „Europske wuměłstwo – sztuki europiejskie“ w Budyskim Kamjentnym domje hodźało. Na kontrasty bohate čornoběłe fotografije najwšelakorišich přirodnych resp. přirodowych zjawow a fenomenow steja runje tak na kontrasty bohatym wobrazam (zdźěla hoberskeho architektoniskeho) zawostajenstwa čłowjeka napřećo. Čłowjek sam so nimale njejewi, štož spožča předewšěm impresijam z městow, hrajkacym so ze swětłom a sćinom, fascinowacy surealistiski raz.
Quo vadis, Maćica?
175 lět po załoženju a wjace hač tři lětdźesatki po wožiwjenju rozestajichu so čłonki a čłonojo ze stawiznami a přichodom MS
Najstarše serbske towarstwo Maćica Serbska (MS) je lětušu 175. róčnicu swojeho załoženja z dwudnjowskej wědomostnej konferencu w Budyskim Serbskim domje woswjećiło. Dohromady 16 slědźerkow a slědźerjow wěnowaše so kónc nowembra z cyłkownje 15 přednoškami pod hesłom „Wědu šěrić – Wissen schaffen – Wědu šyriś“ předewšěm stawiznam towarstwa.
Znowa čitała ...
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarjam a čitarkam z nowym rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Spisowaćelku Marju Młynkowu (1934−1971) sym sej poměrnje pozdźe wotkryła. Jako wuńdźechu jeje knihi „Starosće w dźewjatce“ (1964), „Kostrjanc a čerwjeny mak“ (1965) a „Dny w dalinje“ (1967), běch dźěćo. Hakle kónc 1970tych lět kupich sej, wróćiwši so ze studija, postum wudatu zběrku powědkow „Za płotom“ a přečitach ju. Běch zahorjena.
Handrij Zejler „přećiwnikam postupa“ – stawiznička k basni
Ze sobu „najlěpšim wutworom swobodniskeje lyriki“ problematiku „cyłeje epochi wuměłsce płaćiwje zapopadnył“
Lyriska twórba, zahajaca so ze słowami „Haćiš rěku wodnjo a tež w nocy, ...“ płaći jako jedna z najmarkantnišich basnjow Handrija Zejlerja a swědči wo jeho doprědkarskim zmyslenju. W Zhromadźenych spisach Zejlerja, wudatych wot Lucije Hajnec, dósta wona zaso swoje prěnjotne napismo „Swětłabojazni čashaćerjo“ (ZSZ III, 120). Arnošt Muka bě potencial tuteje basnje prawje spóznał a da jej direktniši, towaršnokritiski titl „Přećiwnikam postupa“ (Zejler wužiwaše słowo „postup“ jenož w dramatiskich twórbach za 1., 2., 3., ... wustup). Přiwšěm wosta twórba dołho njewobkedźbowana, hakle po 1953 dósta so do wuběrkow a wučbnicow.
Lěto 2022: lěto dwojotow
W tutej kolumnje powěda wosom redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Kroma talerja na druhim boku swěta
We wobłuku studijneje a kubłanskeje jězby na wopyće pola kanadiskich policistow „Royal Canadian Mounted Police“
Mjezynarodne zjednoćenstwo policistow IPA je z něhdźe 360 000 čłonami w 68 krajach najwjetše mjezynarodne powołanske zjednoćenstwo policistow swěta.
Wědu rozšěrić, so rozhladować, kak druhdźe dźěłaja, to je zaměr dalekubłanja w powołanju. 21 přisłušnikow Mjezynarodneho policajskeho zjednoćenstwa Němskeje International Police Association (IPA) měješe lětsa w awgusće móžnosć, kanadisku zwjazkowu policiju kaž tež chłostanske přepytowanja w regionomaj British Columbia a Vancouver dožiwić. Při tym su policajscy zastojnicy hesło zjednoćenstwa „servo per amikeko“ (słužić přez přećelstwo) zwoprawdźili: We wuskim zhromadnym dźěle mjez kanadiskej a němskej sekciju IPA zestajichu woni naročny program za dźesaćdnjowsku wuprawu.
To stawa so na Radworskim hrodźe
Na historisce wuznamnym twarjenju je nuzowy škit bjezposrědnje přešoł do saněrowanja třěchi. Kaž so pokaza, hrožeše strach. Tučasnje šěsćposchodowe róšty Radworski hród wobdawaja. Na drjewjanym stejadle prezentuja so twarske cyhele wšelakorych barbow a formow. Wotwonka jeno słabje słyšomny šum přiběra, hdyž podaš so nutř do twarjenja a so tam na třěšny poschod: Mjerwjeńca hłosow, klepanje, točenje, hudźba z radija … Bjezdwěla: Twarske dźěła při a na Radworskim hrodźe njejsu so jeno započeli, ale běža.
Ze zapalom a přeswědčenjom za čestny hamt
Gabriela Linakowa dwanaće lět społnomócnjena za Serbow we Wojerecach była – čas za pohlad wróćo- a doprědka
Wojerecy maja hłuboke serbske korjenje. Wučer Johann Kullmann wudźeržowaše wot 1850 prěnju serbsku ćišćernju w měsće. Tak wuchadźachu tam tež ćišćane twórby fararja a basnika Handrija Zejlerja (1804–1872). 1912 załožichu w měsće nad Čornym Halštrowom Domowinu. Wot lěta 1957 do 1971 bě we Wojerecach muzej za serbske ludowe wuměłstwo. „Na stawizny móže město horde być“, Gabriela Linakowa wuzběhuje. Wot lěta 2010 běše wona čestnohamtska społnomócnjena za Serbow we Wojerecach. We hłownym powołanju dźěłaše maćernorěčna Serbowka a dźensniša wuměnkarka wot lěta 1996 pola města jako wěcywobdźěłarka za financy a hospodarske naležnosće we wobłuku twarstwo, twarski dohlad, wuwiće města, twarjenja a ležownosće kaž tež wysoko- a hłubokotwar. Nětko je čas za bilancu. Z Gabrielu Linakowej rozmołwjał je so Andreas Kirschke.
Knjeni Linakowa, po dwanaće lětach přestanjeće jako społnomócnjena za Serbow, Diana Karbe Waše zastojnstwo přewozmje. Što Was hnuje při rozžohnowanju?
