Muzejej spomóžnjepoboku
Njedawno je spěchowanske towarstwo Serbskeho muzeja w Budyšinje swoje nowe předsydstwo wuzwoliło. Z předsydku dr. Annett Brězanec je so Maximilian Gruber wo dźěławosći towarstwa rozmołwjał.
Na kotre wašnje angažuje so spěchowanske towarstwo na dobro muzeja?
A. Brězanec: Jedyn wažny stołp wobsteji w tym, zo podpěrujemy Serbski muzej jako jednotliwa wosobina abo jako cyłk. Podpěrujemy projekty a nakupy muzeja. Wosebje projektowe dźěło leži nam jara na wutrobje. Naše dźěło wšak je wosebje financielna podpěra. Na přikład dźe tu wo spěchowanske srědki. Wo někotre móže so mjenujcy jenož towarstwo požadać, nic pak institucija. Tež podpěra z dźěłowymi mocami je jedyn stołp našeho dźěła. Před něšto časom smy na přikład jednu sobudźěłaćerku přez program dźěłoweho zarjada financowali. Wězo pěstujemy tež swoju zhromadnosć jako sobustawojo. Tak smy sebi hižo wšelakore wustajeńcy muzeje wobhladali. Powšitkownje hodźi so rjec, zo podpěrujemy muzej ze skutkom a radu.
Dar přichodnej generaciji
„Luby jendźelski dubje! Ručež w twojim chłódku sedźu a na doma myslu, so mi lěpje dźe. Za to so ći dźakuju.“ Kopicu tajkich a podobnych poselstwow čitaja sobudźěłaćerjo měšćanskeho zarjada za wobswět w Melbournje wšědnje. We wobłuku programa za wjace zelenje w měsće su woni kóždy štom registrowali a jeho poziciju w interaktiwnej digitalnej karće zapisali. Zo bychu ludźo škody na štomach zarjadej zdźělić móhli, ma kóždy jednotliwy tež „swoju“ mejlkowu adresu. Wočiwidnje pak chcedźa ludźo štomam wo wjele wjace prajić...
Partnerstwo klětu 25 lět
Čěsko-serbske partnerstwo mjez zakładnymaj šulomaj w Jablonecu nad Nisou a w Budyšinje traje hižo 24 lět. Budyska wučerka Gabriela Bajtlowa tute wot wšeho spočatka přewodźuje. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.
Kak sće partnerstwo za čas korony, w času wobmjezowanjow zdźeržeć zamóhli?
G. Bajtlowa: Dokelž njebě nam móžno wosobinske zwiski hajić, smy kontakt po puću nowych medijow dźerželi a sej prawidłownje krótke powěsće posrědkowali.
Jutře přijědu šulerjo z Čěskeje do Budyšina. Kak bě to móžno?
G. Bajtlowa: We hłownej měrje je so naš šulski asistent knjez Illguth wo wšitko starał. Wón rěči trochu čěsce a je tuž wšitko dojednał. Mamy lětsa financielnu podpěru z boka města Budyšin, za čož smy přewšo dźakowni. Přiwšěm ma kóždy partner swójski financielny podźěl njesć. Naši čěscy hosćo na přikład zapłaća sami bus.
Što sće wšitko planowali?
W zjawnosći jara rozdźělnje
Na Budyskich Wjacławskich wikach sym sej tutón tydźeń słódnu praženu kołbasku słodźeć dał a so při tym jara wjeselił. Nic tak jara płaćiznow dla. Te su porno zašłemu lětu znowa rozrostli. Ně, wjeselił so sym, zo při jednym z mnohich stejnišćow na Bohatej hasy pražene a kurjene kołbaski tež serbsce poskićowachu. Tak znajmjeńša sym to nimo němskeho poskitka čitać móhł. Runje tak běštej kaslerowy steak a swinjacy steak serbsce na tafli napisanej. Takle samozrozumliwje žiwu dwurěčnosć na Budyskich adwentnych wikach wuhladać wočakował njejsym. Ćim bóle so jako serbski wopytowar nad tym wjeseliš. A nimo toho bě kołbaska zawěrno słódna.
Serbska murja z premjeru
Na wulki kwisowy marathon pod titulom „kwisk a trysk“ přeprošuje towarstwo Serbska murja sobotu do Chróšćanskeje „Jednoty“. Maximilian Gruber je so ze sobuiniciatorom projekta, Pětrom Dźisławkom, wo tym rozmołwjał.
Kajki ma sebi zajimowany publikum format „kwisk a trysk“ předstajić?
Přinošuja k wudźeržliwosći
Dźěćace dnjowe přebywanišćo „K wódnemu mužej“ we Worklecach wěnuje so z wosebitym projektom wudźeržliwosći, zo bychu so surowizny znowa wužiwać móhli. Anja Nowakowa je so wo tym z wjednicu Vanessu Krahl rozmołwjała.
Što chowa so za projektom „Wodpadkowy monster“?
V. Krahl: Zhotowjer „Nuk“ ma hladajo na tutón projekt zaměr, stare bleški a comaki z plasty hromadźić, kotrež maja so recyclować. Z toho produkuja so nowe pěskowe hrajki wobstejace ze 100 proc. recyklata. Tute su za přirodu nješkódne. Mam za jara dobre, zo zamóža so nimo přebywanišćow tež swójby priwatnje za akciju přizjewić. Lětnje so šěsć miliardow plasty preć mjeta a runje w dźěćacych přebywanišćach je to wulki podźěl skóncowanych hrajkow dla. Team našeho kubłanišća je so rozsudźił, tomu zadźěwać a prěnju kročel k polěpšenju na dobro našeho wobswěta kročić.
Kak sće tutón projekt nadešła?
Aktiwity za rěč wšudźe sej wažić
By Marko Smoler kandidat za serbske „Myto za hospodarstwo“ był? Bjezdwěla, bych twjerdźił: Wšako bě wón jako hospodar a nawoda Smolerjec knihićišćernje a kniharnje po podobnych zasadach skutkował, kotrež wotpowěduja zakładnym rozmyslowanjam Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny. Smoler žane spěchowanje dóstał njebě. Wón rukowaše ze swójskim zamóženjom za zawod, zo by Serbam za wobchowanje maćeršćiny tak wažne ćišćane słowo zaručał.
Z předewzaćelskim skutkowanjom nahladnosć serbskeje rěče přisporjeć, swójske serbske wudźěłki abo produkty ze serbskim poćahom wuwić – to su po měnjenju zwjazkoweho předsydstwa faktory, kotrež počesćenje z tajkim wuznamjenjenjom wobkrućeja. Runje tak móhł angažement za serbskich sobudźěłaćerjow, kaž dožiwjamy to w tworni TDDK w Nadróznej Hrabowce, z tajkim mytom připóznaty być. Prócowanja wo serbsku rěč w rjemjesle sahaja w Zwjazku serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow na přikład wróćo do doby wokoło lěta 2000. Prócu jednotliwca-rjemjeslnika zjawnosć lědma zaznawa, njeje-li přiležnosće, wuraznje na to skedźbnjeć.
Městno wupisać
FabMobil mytowany
FabMobil z.t. je přez cyłe lěto po puću, zo by kreatiwne technologije do wjesnych kónčinow přinjesło. Minjeny tydźeń wopyta swobodnu wyšu šulu we Wulkej Dubrawje. Milenka Rječcyna je so z jednaćelom předewzaća FabMobil, Bosćijom Pjacu, rozmołwjała.
Kotre wobsahi sće šulerjam we Wulkej Dubrawje posrědkowali?
B. Pjaca: Na poskitku su so zajimowani šulerjo wšitkich rjadownjow wobdźělili. W prěnim rjedźe su woni po swójskich idejach w kompjuterowym programje figury kreěrowali a je naposledk w 3D wučisćeli.
Ma Waš angažement za kubłanje dźěći a młodostnych dale a wjetši wuspěch?
B. Pjaca: Tak sej to znajmjeńša přejemy a tež začuwamy. Přetož digitalizacija postupuje – hač to chcemy abo nic. A młodźina je wotewrjena za nju. Z našim FabMobilom podpěrujemy a rozšěrjamy poskitk zaběry na tutym polu.
Na kotre wašnje so tónle wuspěch pokazuje abo snano tež mytuje?
Oda wjesołeje jednoty
Mjeztym 149. raz schadźuje so jutře, sobotu, znowa serbska hautevolee w Budyskej „Krónje“. Wšo je derje přihotowane, wšitko je kaž přeco – wěčna normalita sebjechwalby. Tole zda so w Serbach tak a tak recept za wšo być. Wšojedne hač nětk program schadźowanki abo Serbski sejm: Pola nas je a wostanje wšo, kaž přeco hižo bě. Inowacija, takrjec diktat noweho swěta, je njepřećel prěnjeje klasy. Ideje? Haj prošu! Njech pak su swěrne kredu: „Bohu k česći, Serbam k wužitku.“ Argumenty za móžne nowe struktury su jenož potom witane, hodźa-li so tež do masterplana běrowow na Póstowym naměsće 2 w Budyšinje. Ale to wšak nětko najprjedy raz wažne njeje. Chcemy tola swjećić! Našich serbskich akademikarjow, kotřiž budu jónu přichod našeho naroda. Zajimawe drje budźe, koho abo što změja woni lětsa zaso w swojich kabaretach kritizować. Wšako su wone někak posledni wentil, kotryž je za raznu kritiku zwostał. Na haj a ŠERŠEŃ. Hewak je so zjawna kritika, bohužel, w dalokej měrje z diskursa zhubiła, wšojedne hač w Serbach abo druhdźe.
