Tež „serbske“ wosuški pruwowałoj

srjeda, 01. decembera 2021 spisane wot:

Něchtóžkuli hižo tydźenje do adwentneho časa prěni wosušk woptawa, druzy­ popřachu sej tule dobrotu hakle při prěnjej zaswěćenej swěčce. Kóžde lěto fachowcy wosuški pruwuja, tónraz pod trochu hinašimi wuměnjenjemi.

Budyšin (CS/SN). Michael Isensee z Němskeho chlěboweho instituta je sej předwčerawšim w Budyšinje dohromady 31 wosuškow z 18 pjekarnjow Budyskeje rjemjeslniskeje komory bliže wobhladał a posudźował. Korony dla wotmě so posudźowanje wosuškow lětsa njezjawnje w rumnosćach rjemjeslniskeje komory a nic kaž hewak w lutowarni abo na hinašim zjawnym městnje. Přirunujo ze zašłymi lětami je so tónraz wjele mjenje pjekarnjow wobdźěliło. To zaleži po słowach wyšeho pjekarskeho mištra Lutza Neumanna předewšěm na tym, zo wjele pjekarnjam personal pobrachuje. Hišće loni bě 34 pjekarnjow wobdźělenych.

„Změna strukturow je wulka šansa“

srjeda, 01. decembera 2021 spisane wot:

We Wojerowskej kupjeli maja sobudźěłaćerjo wulke wizije a sadźeja mjez druhim tež na turizm

Při zachodźe stejachu ludźo w dołhich rynkach. Swójby, poriki a mnohe skupiny chcychu spočatk nazymskich prózdnin do Wojerowskeje Łužiskeje kupjele. Přichadźa w prózdninskim času stajnje wjele wopytowarjow? „Poprawom haj“, měni Matthias Brauer, wot lěta 2020 jednaćel kupjele. „Kupjel je skerje warianta za špatne wjedro, ale wona je hišće wjele wjace. Cyłe lěto móža ludźo přińć.“ Lětuše lěćo drje bě trochu přerosćene. Jeničce w awgusće je so tam 18 508 ludźi wočerstwiło, štož bě wot wotewrjenja w lěće 1999 rekord. W dobrych lětach mějachu we Łužiskej kupjeli přerěznje něhdźe 13 600 wopytowarjow wob měsac. „Nutřkokrajny turizm přiběra. Mjeztym přichadźeja ludźo samo ze Sylta abo Garmisch-Partenkirchena, zo bychu so z Łužicu zeznajomili“, Matthias Brauer rozprawja. „Město Wojerecy ma we łužiskej jězorinje najwjetšu dožiwjensku kupjel.“ Cyłkownje maja tam 35 sobudźěłaćerjow, kotřiž najwšelakoriše wobłuki zastaruja.

Tež w pandemiji protestowali

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

Budyšin (SN/BŠe). Šěsnaće přistajenych Budyskeho stejnišća Edding je minjeny pjatk před zawodom protestowało. Pozadk akcije bě tarifowe koło sakskeje industrije za drjewo a kumštne maćizny. Po tym zo njeje dotal hišće žanoho dorozumjenja mjez dźěłodawarjom a dźěłopřijimarjemi, su přistajeni nětko zjawnje na połoženje skedźbnili.

Kaž dźěłarnistwo IG metal zdźěli, přewjedźechu akciju pod pandemiskimi postajenjemi. „W dźensnišim času dyrbimy kreatiwni być. Nam bě wažne zjawnosć docpěć. Wuchodna Sakska njeje kónčina niskich mzdow! To njenastupa jenož Edding­, ale runje tak njeličomne dalše zawody, za kotrež mamy socialnu zamołwitosć“, zwurazni dźěłarnik Christian Göbel z IG metal wuchodneje Sakskeje.

Hižo jutře zahaji so přichodne jednanske koło. „Nadźijam so, zo je akcija dźě­ło­dawarjow docpěła a zo su woni swoje domjace nadawki spjelnili“, Göbel wu­zběh­ny. Předewšěm je nětko nošny namjet jako jasny signal trěbny. W Sakskej njeměli ludźo niše mzdy hač druhdźe dóstać. Nimo toho płaćizny we wjele wobłukach stupaja. Tuž dyrbja tež mzdy stupać.

„Strašny a naiwny rozsud koalicije“

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

Nowa koalicija SPD, Zelenych a FDP je w swojim zrěčenju zakótwiła, w idealnym padźe hižo hač do lěta 2030 wu­dobywanje brunicy zakónčić. To wšak zbudźa wjele kritiskich reakcijow, tež hladajo na wuskutki we łužiskim brunicowym rewěrje.

Budyšin (SN/BŠe). „Kónc wudobywanja brunicy hač do lěta 2030 – nic z nami“, podšmórnjetaj předsyda zawodneje rady předewzaća Łužiska brunica a energija (LEAG) Uwe Teubner a jeho zastupjer Toralf­ Smith. Koncern LEAG ze sydłom w Choćebuzu łužiske brunicowe jamy wobhospodarja a w milinarnjach energiju produkuje. Zaměr amploweje koalicije jón tuž wosebje trjechi.

Žněja čerwjeny kał

štwórtk, 25. nowembera 2021 spisane wot:
Čerwjeny kał je typiska zymska zelenina, połna witamina C a železa. Zo bychmy swoje ćěło w sezonje nazymnjenjow a dalšich typiskich chorosćow z přirodnymi substancami zesylnili, by lěpje było sej tule strowu zeleninu jenož jako čerstwu ­solotej spřihotować. Što pak by dobra husaca abo kača pječeń bjez słódneho zwarjeneho čerwjeneho kała była? W Nowych Poršicach móžeš sej nětko čerstwje žnjatu zeleninu tež direktnje w tamnišim ratarskim zawodźe Christoph Tschipke kupić, a to srjedu kaž tež pjatk wot 15 do 17 hodź. Foto: Maćij Bulank

Choćebuz (SN/BŠe). Wobswětowy zwjazk Zelena liga w Braniborskej a priwatni wobsedźerjo ležownosćow sej wot hór­niskich zarjadow žadaja, zo so w padźe njewužiwanja hižo wotkryteje brunicy tamne wuhlowe jamy pomjeńša. Pozadk toho je, zo předewzaće Łužiska energija a milinarnje (LEAG) wuhlo w Janšojskej jamje dospołnje njewudobywa, ale je tam zdźěla ležo wostaji. „Njeje móžno, zo LEAG brunicu na swojich ležownosćach wostaji, dalšim wobsedźerjam pó­dy pak z wuswojenjom hrozy. Hórniske zarjady měli na městnje zakročić, dokelž je tajke rubježne wudobywanje zakazane. Je-li mjenje brunicy trěbne, měli wot­powědnje mjenje do přirody a priwat­neho wobsydstwa zapřimnyć“, wuswětla prawiznik dr. Philipp Schulte.

Zelena liga wotnaja před Wochožanskej brunicowej jamu lěs, kotryž nochcedźa wobsedźerjo energijowemu přede­wzaću předać. Listej Sakskemu wyšemu hórniskemu zarjadej w Freibergu su so dalši wobsedźerjo ležownosćow přizamknyli.

Wjesnjanosća napominanski zwón zwonja

srjeda, 24. nowembera 2021 spisane wot:

Jědnaće komunow stareho wokrjesa Běła Woda sej žada bóle słyšane być

Bywši šulski zwón w Miłorazu je nětko napominanski zwón – zaklinčeć dało je jemu jědnaće wjesnjanostow bywšeho wokrjesa Běła Woda, mjez nimi běchu tež ći třo ze Slepjan­skeje wosady. Skedźbnić chcychu woni ze swojej akciju na situaciju ludźi hłownje potrjechenych komunow, kotřiž su hižo lětdźesatki wot a z wuhlom žiwi, dyrbja proch a haru znjesć a njemało z nich z kóncom wudobywanja brunicy swoje dźěłowe městna zhubi – bjez toho zo je adekwatne narunanje wotwidźomne. Jeničce w zarjadniskim zhromadźen­stwje Slepo dźěła po wuprajenjach tamnišeho wjesnjanosty Jörga Fundy (CDU) 14 procentow z 1 830 dźěłowych mocow z winowatosću socialneho zawěsćenja we wuhlowej jamje, w milinarni. Dodawarjo tworow a posłužbarjo scyła sobu ličeni njejsu. „Tući ludźo trjebaja perspektiwu, woni maja swójbu, twarja sej chěžu“, rjekny Funda.

Tež lětsa zaso „čorne ličby“

wutora, 23. nowembera 2021 spisane wot:

Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina efektiwnje a solidnje hospodari

Kóšyna (AK/SN). Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina Braniborskeje wobchod­nistwo wuspěšnje wjedźe a móže kónc lěta na „čorne ličby“ zhladować. Najebać koronapandemiju je zwjazk w lěće 2021 solidnje a efektiwnje hospodarił, wu­zběhny jeho předsyda Detlev Wurzler minjeny štwórtk, hdźež je wón kónclětne wotličenje předstajił. „Jednanskeje swobody pak je mjenje“, Wurzler rozłoži. „Naši hosćo z Čěskeje njejsu lětsa scyła přišli. Do pandemije wučinješe jich ­podźěl něhdźe štyri procenty wopy­towarstwa. Nadźijamy so, zo so situa­cija w přichodnych lětach zaso stabili­zuje.“

„Budyski denerowy dom“ při busowym dwórnišću

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:

Budyšin (SN/pdź). Kóždy jón znaje, a nimale kóždy jón rady jě. Dener je w Němskej woblubowana jědź. Za mały fenk dósta­nješ całtu, pjelnjenu po swojich přećach z jušku, solotju a kuskami mjasa. Štóž chce k wobjedu abo k wječeri spěšnje něšto šlapnyć, štož derje syći, tón poda so k přichodnemu denerej. Tež w Budyšinje mamy někotre mjeńše abo wjetše lokale, hdźež dener předawaja. Tydźe­nja je dalši bistro k tomu přišoł – a tón „Budyski“ so perfektnje do stolicy Serbow hodźi. Zaměstnjeny je w twa­rjenju při busowym dwórnišću na Aw­gusta Bebelowym naměsće, tam, hdźež nadeńdźeš tež informaciski běrow wobchadneho zwjazka ZVON.

Nowa hudźba a nowa lyrika

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:
Wosebitej wječoraj noweje lyriki a noweje hudźby dožiwichu wopytowarjo njedawno w Lipsku ­a Drježdźanach. Na koncertnymaj wječoromaj su hudźbu z čitanjom basnjow z antologije „Weltbetrachter“, wudateje wot Róže Domašcyneje a Axela ­Helbiga, wudospołnili. Mjez druhim přednjesena bu tež němskorěčna baseń Lenki (Christiany Piniekoweje), wotćišćana prěni raz w trojorěčnej zběrce „Wokomiki ­wěčnosće“ Ludoweho nakładnistwa Domowina. Wšitke teksty interpretowała je ­nižozemsko-šwicarska sopranistka Sarah Kollé hromadźe z Drježdźanskej komornej skupinu Ensemble El Perro Andaluz. Foto: Igor Piniek

Serbska debata

nowostki LND