Wot lěta 1994 skutkuje Ines Fabisch jako­ społnomócnjena za runostajenje w Zhorjelskim wokrjesu. Nětko je wona w krajnoradnym zarjedźe kontaktna wosoba za serbske naležnosće. Wo motiwaciji a wobsahach je so ze 57lětnej Andreas Kirschke rozmołwjał.

Kak je k nowemu nadawkej dóšło?

I. Fabisch: Dotalny społnomócnjeny za serbske naležnosće Manfred Hermaš bě na wuměnk šoł, na čož bu městno wupisane, ale bjez wuslědka. Krajny rada Bernd Lange (CDU) je so mje prašał, hač mam zajim. Spočatk 1990tych lět běch w tehdyšim wokrjesu Delnjošleska Hornja Łužica (NOL) zamołwita za serbske naležnosće. Tuž sej nadawk přicpěwam.

Što Was za to motiwuje?

I. Fabisch: Mam stawizny Serbow za jara zajimawe. Jich rěč, kultura, tradicije a nałožki su žiwy pokład, kiž dyrbi so zachować. Hižo swój čas we wokrjesu NOL nawjazach zwiski ke Kerstin Kosakowej, k Anje Kosacojc a Mari Michałkowej. Styki chcu nětko wožiwić.

Što Was ze Serbami zwjazuje?

Kónc tydźenja wočakuja w Holešowskej Dubrawce znowa wjace hač 300 koni a jich jěcharjow z Němskeje, Čěskeje a Pólskeje. Turněr, kotryž wuhotuje Nje­swačanske jěchanske towarstwo, je lětsa zdobom druhi króć europski młodźinski turněr. Betina Wenderothowa je z předsydu towarstwa Frankom Lehderom wo přihotach na turněr rěčała.

Knježe Lehdero, jako towarstwo maće hižo­ rutinu w přihotach na tajki jěchanski turněr. Kóžde lěto pak čakaja nowe wu­žadanja. Kak wobchadźeće lětsa z horcotu a suchotu do zarjadowanja?

F. Lehder: Suchota a twjerda póda stej tuchwilu naš hłowny problem. Nimo hłowneho jěchanišća a łuki mamy tež přihotowansku městnosć z pěskom pokryć a krjepić, zo maja jěcharjo kónc ty­dźe­nja idealne wuměnjenja. To je wažne, zo bychmy tež w přichodźe dosć přizjewjenjow za turněr měli.

Lětsa su jěcharjo ze Sakskeje, Saksko­Anhaltskeje, Berlina-Braniborskeje, Durinskeje a nimo toho z Pólskeje a Čěskeje něhdźe 340 koni přizjewili. Dohromady 750 razow zaklinči wot pjatka do njedźele zwónčk sudnikow. Što su najzajimawše pruwowanja?

Starosće dźiwich swini dla

wutora, 29. meje 2018 spisane wot:

Spočatk měsaca přewjedźechu w Klukšu mjezynarodne wubědźowanje płujadłow z něhdźe sto aktiwnymi wobdźělnikami. Wo wuwiću na lětanišću a wo jeho starosćach je so Heinz Noack z předsydu Klukšanskeho aeroteama dr. Dieterom Mihelinom rozmołwjał.

Knježe Mihelino, něhdy wotměwachu so wubědźowanja pod mjenom Pokal dołhowuchačow. Čehodla mjenuje so wone nětko Cudin Cup?

D. Mihelin: Z techniskim wuwićom smy stare lětadła-dołhowuchače praktisce z modernišimi fabrikatami wuměnili. Přiběraceje ličby mjezynarodnych wobdźělnikow dla přiměrichmy tuž tež mjeno. Přiwšěm mamy hišće starše modele płujadłow.

Organizować wubědźowanje ze sto aktiwnymi wobdźělnikami je zawěsće wulke wužadanje.

Saněrowanje a přetwar wažnej

pjatk, 25. meje 2018 spisane wot:

Dom zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe w Pančicach-Kukowje ma so tak přetwarić, zo skići wón zbrašenym, swójbam a senioram lěpši přistup. Andreas Kirschke je so wo tym z předsydu zarjadniskeho zwjazka ­Měrkom Domašku rozmołwjał.

Knježe Domaška, kak wažny je přetwar?

M. Domaška: Jara wažny, wšako bu hižo 1945 twarjeny. Dom bě wjele lět sydło rostlinskeho prodrustwa. Wot 2001 je tu zarjadniski zwjazk w dźensnišej formje zaměstnjeny. Hač na ponowjenje třěchi w lěće 2012 běchu tu jenož mjeńše reparatury. Nam pobrachuja na přikład rumnosće za archiw. Za to chcemy mjez druhim pincu saněrować dać.

Kak přińdu na přikład ludźo z chorobnym stołom do domu?

M. Domaška: Při zadnim zachodźe, kotryž je bjez zadźěwkow, móža klinkać. Sobudźěłaćerjo potom dele přińdu. W přizemju pak nimamy čakarnju.

Spočatk meje sće z radźićelemi wo přetwarje rěčał. Z kotrym wuslědkom?

M. Domaška: Mam nětko nadawk, najprjedy raz spěchowanske srědki za zatwar lifta wobstarać. Runočasnje mam pruwować, kotre spěchowanje je za cyłkowne saněrowanje domu móžne.

Z kotrymi wudawkami ličiće?

Dosć ćežke nadawki zmištrować měł

štwórtk, 24. meje 2018 spisane wot:

W Pančicach-Kukowje swjeći dźensa ně­hdyši wučer, njesebičny dźěłaćer na dobro serbskeho ludu a bywši předsyda Domowiny Jakub Brankačk dźewjećdźesaćiny. Wosobinsce zeznach jeho w prěnimaj lětomaj jako chowanc Budyskeho Serbskeho gymnazija. Wot lěta 1952 kubłaše wón na Serbskej rozšěrjenej wyšej šuli a po politiskim přewróće hač do 1993 na Budyskim Serbskim gymnaziju sta šulerjow. Angažowany wučer serbšćiny běše mnohim z přikładom.

Puće běrokratije su wobćežne

srjeda, 23. meje 2018 spisane wot:

Sakski zakoń wo přizwolenju wysokošulskeho studija (Hochschulzulassungs­gesetz) ma wliw na studentow wučerstwa. Milenka Rječcyna je so z před­sydku Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmilu Budarjowej rozmołwjała.

Do nowelěrowaneho zakonja zakótwjeny je bonus za tych, kotřiž chcedźa wučerstwo studować a maja hłubše serbskorěčne znajomosće? Što bonus woznamjenja?

L. Budarjowa: Maturant z maćernorěčnymi znajomosćemi serbšćiny, kiž chce wučerstwo studować, móže sej je wot lěta 2017 po paragrafje 6 mjeno­wa­neho zakonja při požadanju za studij nětko we wšitkich fachowych kombinacijach, nic jenož w kombinaciji ze serbšćinu, přiličić dać.

Kotru rólu hraje při tym SŠT?

L. Budarjowa: Maturanća dadźa sej pola nas swoje hłubše znajomosće serbšćiny wobkrućić. Tež hdyž njebu loni na uniwersitach bonus hišće oficialnje nałožowany, su zajimcy poskitk wužiwali a so z posudkom SŠT wuspěšnje požadali.

Kak postupujeće to z maturantami z Wojerec abo Kamjenca?

Bianka Šeferowa

Njeje nimale hižo žanoho dnja bjez ně­kajkich powěsćow wo wjelku. Před 150 lě­ta­mi bě jeho žiwjenski rum mjez druhim tež tu w Němskej. Nětko je so nawróćił a stara so wo wulke diskusije. W februaru bě so zwjazkowy sejm z wjelčej pro­blematiku zaběrał. Sakski krajny sejm je to­ nětko wutoru nachwatał. Pozicije frakcijow běchu tajke, zo chcedźa Zeleni dale njewobmjezowany škit za wjelka, CDU je napřećiwneho měnjenja.

Wězo njeje kulturna krajina hižo tajka kaž něhdy, přirodny žiwjenski rum je so­ dospołnje změnił. Łužica je wusko wobsydlena, ale tež za infrastrukturu kaž dróhi su płoniny trěbne. Konflikty su logiska konsekwenca, rozrisanja ze stron politiki tuž nuznje trěbne. Na europskej runinje ma wjelk dźensa status njewobmjezowaneho škita. Zo pak njehodźa so prawidła po cyłej Europje jenak nałožować, za to je Łužica najlěpši přikład. Bohužel njemóža ludźo w regionje dźensa swój skót na pastwach hižo tak plahować kaž hišće před dwaceći lětami. Mjeztym jón z wysokimi płotami a milinu zawěsćeja, za čož nimo pjenjez a wulkeje prócy wjele časa nałožuja.

Strachi spěšnje přewinyli

srjeda, 16. meje 2018 spisane wot:

Ćišćanska pěstowarnja „Lutki“, kotraž je w nošerstwje Wojerowskeho Dźěłaćerskeho dobroćelstwa (AWO), je so na lě­tušim dnju a nocy tolerancy wobdźěliła. Silke Richter je so ze sobuorganizatorku Elku Härtel rozmołwjała.

Kak tomu, zo wobdźěla so Ćišćanska pěstowarnja na akciskim dnju?

E. Härtel: Hižo tři lěta wobdźělamy so na­ akciji. Nam je wažne sadźić znamjo tolerancy, dokelž njeje wona wšudźe samo­zrozumliwa. Smy tule doma w akceptancy serbskeje mjeńšiny z jeje rěču a nałož­kami. To chcemy tež zwuraznić na tymle zarjadowanju, kotrež we Woje­recach mjeztym wjacore lěta přewjeduja.

Što su holcy a hólcy w pěstowarskej sta­robje na tymle dnju dožiwili?

Sportowe třělenje hłowny zaměr

póndźela, 14. meje 2018 spisane wot:

Delanske wsy su wot njedawna wo towarstwo bohatše. W Konjecach załožichu wojerske towarstwo. Z hłownym iniciatorom Tonijom Ryćerjom je so Marian Wjeńka rozmołwjał.

Kak sće scyła na ideju přišoł, tajke wojerske towarstwo załožić?

T. Ryćer: Pola wowki w Šunowje namakach stary wobraz, na kotrymž wuhladach swojeho pradźěda w kruhu Wojerskeho towarstwa Konjecy a wokolina. Wón bě w towarstwje něšto lět pokładnik. Ja mam to za rjanu tradiciju we wokolinje a myslach sej, čehodla njehodźało so tajke towarstwo znowa załožić. Mamy tójšto towarstwow, wjele ludźi pak tež žanomu towarstwu njepřisłuša. Nam dźe wo to, do wsy trochu wjace zhromadnosće přinjesć.

Znate je, zo je Waš wulki konik motorsport. To wšak z třělcowskim towarstwom ničo činić nima.

T. Ryćer: To trjechi, za motorsport sym wjele po puću. Runje w procesu załoženja noweho towarstwa mějach wjele dźěła. Dokelž pak běch na Łužiskim kole hižo raz towarstwo wutworił a sym jemu tež prěnje lěta předsydował, wěm, kak to funguje.

Towarstwo sće z wosom ludźimi załožili. Sće z tymle wothłosom spokojom?

Pozitiwny pódlanski efekt

pjatk, 11. meje 2018 spisane wot:
Marko Wjeńka

Posudźujo kročel prezidenta USA Donalda Trumpa, mjezynarodne atomowe zrěčenje z Iranom wupowědźić, su sej nimale wšitcy přezjedni: To bě bjezdwěla jedyn z najhóršich rozsudow na njedobro měra na swěće. Połoženje na Bliskim wuchodźe so dale přiwótřa. Wšako su tež w Iranje ći zesylnjeni, kotřiž zrěčenje tak a tak wotpokazuja. Wone dotalne mjezynarodne sankcije přećiwo Iranej zběhnje, hdyž so kraj zawjazuje žane atomowe brónje njetwarić. Rozsud Trumpa móhł Iran pohnuć, swój atomowy program zaso aktiwizować. Nětko hrozy strach noweje wójny na Bliskim wuchodźe a nic naposledk po wšěm swěće.

Serbska debata

nowostki LND