Lětuši Serbski ewangelski domizniski dźeń wotměje so njedźelu we Wojerecach a na Horach. Z fararjom Wojerowskeje Janskeje wosady a koordinatorom zarjadowanja Heinrichom Kochom je Andreas Kirschke porěčał.
Knježe fararjo, na čo je serbski domizniski dźeń wusměrjeny?
H. Koch: Wón měł wšěm tym přeprošenje być, kotrymž su serbske korjenje wažne, kotřiž chcedźa so na nje dopomnić. Zdobom dźe wo to, serbsku rěč pěstować a ju dale žiwu dźeržeć, ale sej tež stawizny spřitomnić.
Štó podawk zaměrnje přihotuje?
H. Koch: Wo to stara so dźěłowy kruh něhdźe 20 angažowanych křesćanow z Wojerec, Blunja, Łaza, Slepoho a z dalšich cyrkwinskich wosadow. Wot wšeho spočatka je bywši serbski superintendent Jan Malink pódla. Hakle 29. junija je dźěłowy kruh pandemije dla zawjazujcy postajił, zo so lětuši domizniski dźeń w połnym wobjimje wotměje.
Kotre wobsahi su planowane?
Dołho je trało, nětko pak móže Budyske towarstwo Škit swoje „1. swětowe mišterstwa w ‚Pismikowej kekliji‘“ skónčnje wuhotować. Wubědźowanje wotměje so njedźelu, 11. julija, na byrgarskej zahrodźe Serbskeho ludoweho ansambla. Bosćan Nawka je so z městopředsydu Škita Robertom Maćijom wo championaće rozmołwjał.
Knježe Maćijo, hdy sće so pod kotrymi wuměnjenjemi na termin dojednali ?
R. Maćij: Poprawom wšak chcychmy turněr najprjedy loni nazymu a po tym lětsa nalěto přewjesć, štož pak wobstajnje měnjatych wobstejnosćow dla móžno njebě. Nětčiša situacija nam dowola tajke zarjadowanje organizować, a tuž smy krótkodobnje rozsudźili, wubědźowanje njedźelu wuhotować. Předołho čakać tak a tak njesmědźachmy, wšako mamy pjenjezy sakskeho fondsa „Čiń sobu!“, kotrež nam přilubichu, jenož hišće hač do kónca lěta k dispoziciji.
Čehodla sće sej runje zahrodu SLA za wubědźowanje wuzwolili?
Serbski ludowy ansambl wuhotuje w rjedźe „Zynki a linki“ dalši hudźbno-literarny wječor, tónraz w Budyskim Kamjentnym domje. Na klawěrje hraje jutře w 19.30 hodź. pianistka Soyoung Kim. Teksty Mikławša Andrickeho čita Tomaš Kliman, z kotrymž je so Bosćan Nawka rozmołwjał.
Knježe Klimano, što je Was pohnuło so na serbske jewišćo wróćić – wšako na nim dosć dołho wjace skutkował njejsće?
T. Kliman: SLA je so mje prašał, hač nochcył zaso raz we Łužicy čitać. Ze začuća bych skoro nablaku připrajił – w domiznje něšto za nju zdokonjeć je mi stajnje naležnosć wutroby –, ale dyrbjach najprjedy trochu rozmyslować. Wšako je tomu dźesać lět, zo běch jako hrajer w inscenaciji Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Marathon“ sobu skutkował. Nimo toho sym so z powołanjom dźiwadźelnika před wosom lětami rozžohnował. A z Graza do Budyšina ... to je něhdźe 800 kilometrow. Naposledk pak je so wutroba přesadźiła.
Hdyž sće sej tajku dołhu dźiwadłowu přestawku popřał, da čitarjow zawěsće pozadki zajimuja ...
Serbski ludowy ansambl předstaji we wobłuku „Smochčanskeho jewišća“ 2. a 3. julija swoju nowu inscenaciju „Napoléon a agentka“ w parku tamnišeho kubłanišća swj. Bena. Bosćan Nawka je so ze zastupowacym intendantom SLA a libretistom hry Tomašom Kreibichom-Nawku rozmołwjał.
Knježe Kreibicho-Nawka, čehodla sće sej lětsa runje temu „Napoléon“ wupytał?
T. Kreibich-Nawka: Smy sej temu pola nas w dramaturgiji zhromadnje wumyslili, a Smochćicy zdachu so prawe jewišćo za to być, Napoléonej składnostnje jeho 200. posmjertnin program wěnować. Mnozy najskerje njewědźa, zo bě bitwa pola Budyšina swětowy podawk a tajke něšto kaž wobrot wuspěcha francoskeho kejžora nastupajo jeho wojersku wuprawu po Europje. Nimo toho mamy cyle konkretny regionalny poćah. Wšako bě tehdyša wobsedźerka Smochčanskeho kubła, hrabina Charlotte von Kielmannsegge, wulka wobdźiwarka kaž tež agentka Napoléona a zdobom spěchowarka Maćicy Serbskeje.
Sće hru spisał a koncept inscenacije wuwił. Kelko dźěła za tym tči?
Ludowe nakładnistwo Domowina přihotuje přichodnu zběrku krótkopowědančkow za čitarjow wot 12 lět a wuhotuje w tym zwisku 26. junija dźěłarničku za awtorki/awtorow. Bosćan Nawka je so rozmołwjał z Weroniku Žurowej, za projekt zamołwitej lektorku LND.
Knjeni Žurowa, na koho je dźěłarnička wusměrjena?
W. Žurowa: Wuhotujemy ju předewšěm za awtorow, kotřiž su hižo w dotalnych antologijach zastupjeni byli. Wotpowědne přeprošenja smy mjeztym rozesłali. Zdobom pak jedna so wo poskitk zajimcam, kiž chcedźa so na polu literarneho tworjenja wuspytać, abo kotřiž snano hižo pisaja, ale z kajkeježkuli tež přeco přičiny takrjec zaćichim skutkuja. Za nich smy wosebitej městnje rezerwowali. Přizjewić měli so hač do 20. junija z mejlku na , při čimž nas wězo zajimuje, što jich motiwuje so na dźěłarničce wobdźělić.
Je poskitk na wěstu starobu wjazany?
W. Žurowa: Ně, wjeselimy pak so stajnje nad młodymi, njewotkrytymi talentami. Wobhladujemy dźěłarničku tež jako naprawu, serbski literarny dorost spěchować. Tohodla je poskitk darmotny.
Towarstwo Šćeńčanska młodźina tež w ćežkich časach korony dale dźěła. Wone wudźeržuje dobry zwisk k wjesnej radźe, pěstowarni a dalšim partneram. Gmejnu Łaz młodostni při zarjadowanjach z personalom a techniku podpěruja. Andreas Kirschke je so z předsydu towarstwa Steffenom Münsterom rozmołwjał.
Loni a lětsa sće dyrbjeli swjatkowny swjedźeń wotprajić. Parujeće jón?
S. Münster: Haj, jara. Wšako je to w Šćeńcy wjeršk lěta, kotryž wot 1994 organizujemy. To zetkawaja so přećeljo, pomocnicy a mnozy něhdyši wobydlerjo. Dwójce njejsmy tajku zhromadnosć nětko hižo dožiwić móhli.
Kajke su financielne straty?
St. Münster: To njehodźi so tak jednorje rjec. Fakt je: Mamy kóžde lěto wysoke kóšty za zawěsćenja našich čłonow, za techniku, wuhotowanje, nuzniki a dalše. Tež w časach korony mamy kóšty, kotrež z rezerwow płaćimy. To njeje tak lochko. Něšto dobytka z minjenych swjatkownych swjedźenjow smy měli. Nětko dyrbimy jón za dalewobstaće towarstwa nałožić. Mamy dwaj wozaj z nuznikami, a z podruže něšto pjenjez nahospodarjamy.
Sće čłonow korony dla zhubili?
Dr. Pětš Šurman nawjeduje nětko župu Delnja Łužica. Axel Arlt je so z nim wo prěnich myslach w nowym zastojnstwje rozmołwjał.
Sće nazhonity w Domowinskim dźěle. Dosaha to za zastojnstwo župana?
dr. P. Šurman: Rozsudne za mnje bě, zo sym wjele dobrych myslow nastupajo swoju wosobu ze stron župneho předsydstwa dóstał. Wosebje słowa Haralda Koncaka su mje hnuli, kotryž rjekny: „Ty dyrbiš to činić, ty sy ta prawa wosoba, maš nazhonjenja.“ Tež přistajeni Domowiny w Choćebuzu běchu jednoho měnjenja, zo měł županstwo přewzać.
Woni wočakuja, zo budźeće mosty twarić.
dr. P. Šurman: Mam dobre zwiski do Budyšina. Sym zbožowny, zo mamy jako župa kooperaciske zrěčenje ze Zwjazkom Łužiskich Serbow. Tak móžemy wěste problemy po krótkim puću z Budyšinom rozjimać a rozrisać.
Što su Waše nazhonjenja nastupajo zwisk k centrali Domowiny w minjenych lětach?
Hač do kónca lěta ma „Kulturny plan Łužica“ nastać. Cordula Ratajczakowa je so z dr. Martinu Taubenberger z agentury KulturKonzepte rozmołwjała, kotraž na planje dźěła.
Kak su Serbja do projekta zapřijeći?
M. Taubenberger: Dohromady je so 257 kulturnych institucijow a 89 komunow na naprašowanjomaj wobdźěliło. Njejsmy so eksplicitnje za tym prašeli, hač so wo serbskich akterow jedna. Hladajo na mjena kulturnych zarjadnišćow a iniciatiwow bě něhdźe dwanaće do 15 procentow serbskich. W dźěłowych skupinach je tohorunja něhdźe 15 procentow wobdźělnikow ze serbskich institucijow a zjednoćenstwow.
Wuslědk naprašowanja bě mała kooperacija mjez Sakskej a Braniborskej. Su Serbja z přikładom za lěpši přichod?
Kompozitoriska dźěłarnička budźe na iniciatiwu Zwjazka serbskich wuměłcow wot 2. do 3. a wot 16. do 17. julija w Budyskim Serbskim domje. Cordula Ratajczakowa je so z organizatorku Jěwu-Marju Čornakec rozmołwjała.
Kak je so ideja za dźěłarničku zrodźiła?
Internetna strona je nětko online. Milenka Rječcyna je so z iniciatorku projekta Lydiju Maćijowej rozmołwjała.
Internetny poskitk wabi z profesionelnje wuhotowanej stronu. Kak je k tomu dóšło?
L. Maćijowa: Naš zaměr je poskićeć dźěćom, jich staršim kaž tež kubłarjam a wučerjam składnosć, serbske spěwy nawuknyć respektiwnje je sobu spěwać. Tak smy přeswědčili tež jury wubědźowanja „Čiń sobu!“, a dóstachmy myto 10 000 eurow. Smy so rozsudźili nadawk za zestajenje strony přepodać profijej Christianej Schützej.
Strona je dwurěčna, serbska a němska. Je Christian Schütze ze serbskej rěču zwjazany?
L. Maćijowa: Ně, z projektom pak smy w nim zajim za našu maćeršćinu zbudźili. To je na stronje wočiwidne.
Přiwšěm njeje internetny poskitk hišće dospołny.