Před 100 lětami skónči so Prěnja swětowa wójna. W němskich wójskach – předewšěm w sakskim a pruskim – wojowachu tež tysacy Serbow na bitwišćach na zapadźe a wuchodźe Europy. Jeničce katolski serbski kraj je w surowym boju wulkomocow wjacore sta swojich synow zhubił. Hižo za čas wójny abo krótko po jeje kóncu rozsudźi so tuž tež wjele łužiskich gmejnow a wosadow, stajić swojim padnjenym pomniki, zo njebychu so jich mjena zhubili.
Jedyn z prěnich wojerskich pomnikow w Budyskim kraju a scyła prěni ryzy serbsce popisany postajichu nalěto 1919 na Radworskim kěrchowje při Křižnej cyrkwi. Wopomnjenski kamjeń sam, kiž njeje bohužel zachowany, běchu Radworčenjo hižo w zymje 1916/1917 zhotowić dali, jako wójna hišće howrješe. Kaž Radworski dopisowar w awgusće 1919 w Serbskich Nowinach rozprawješe, mějachu so nastupajo wuhotowanje po namjeće towarstwa „Domizny škit“ (Heimatschutz) z Drježdźan, kotrež bě naćiski wojerskich pomnikow zdźěłało a je po wšěm kraju rozšěrjało.
