To a tamne (05.03.24)

wutora, 05. měrca 2024 spisane wot:

Palacy so milinowy sćežor je produkciju w jeničkej europskej tworni elektroawtow typa Tesla zlemił. Zawod w Grünheide pola Berlina su mjeztym ewakuowali. Wohnjowu woboru běchu dźensa rano w 5.15 hodź. wołali. Njedaloko Goßena so na polu sam stejacy sćežor paleše. Na to je milina we wjetšej wokolinje wupadnyła. Hač steji woheń w zwisku z protestami w lěsu njedaloko twornje, njewědźa.

Dwaj bowaj wolija za fritěrowanje su njeznaći na schodźe dwórnišća w Berlinje-Lichtenbergu wukidnyli. Znajmjeńša 13 ludźi je so na hładkich schodach wobsunyło. Muž so zrani. Wón je so pola ­policije přizjewił a skoržeše na bolosće bjedrow a zhibadłow. Njeznaći, mužej a žona, běchu wolij z bliskeje předawanskeje budki pokradnyli a na schodach rozkidali, kaž awtomatiska kamera pokazuje. Policija pyta nětko za swědkami.

W měrowej misiji

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Bologna/Turin (B/SN). W nadawku bamža Franciskusa jedna kardinal Matteo Zuppina z posołami Vatikana w Kijewje a Moskwje wo měr w Ukrainje. Tuchwilu koncentruje so wón na wuswobodźenje tysacow ukrainskich dźěći, do Ruskeje za­wlečenych. Předsyda Italskeje biskopskeje konferency je politiske rozmołwy w Ukrainje, Ruskej, USA, Chinje a z prezidentom Francoskeje Emmanuelom Macronom wo nowej humanitarnej iniciatiwje wjedł.

Měr – ćežišćo zetkanjow

Erfurt (B/SN). 103. zjězd katolikow wot 29. meje hač do 2. junija w Erfurće budźe so hłownje z měrom na swěće zaběrać. Prezidentka Centralneho komiteja katolikow Irme Stetter-Karp k tomu praji: „Zacpěću demokratije njemóžemy přihladować a mjelčeć. Smy žiwi z nadźije, zo so wudani wo měr wojować.“

Tibetske dźěći wotcuzbnić

Köpping: Egoizm towaršnosć žerje

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Na mjeztym 14. zarjadowanje „Budyskich narěčow“ běchu zajimcy minjeny pjatk do Tachantskeje cyrkwje prošeni. Přeprosyli běchu sej saksku socialnu ministerku Petru Köpping (SPD).

Budyšin (SN/MkWj). Hłowna tema narěče sakskeje ministerki „Zo njeby nas njem­drosć roztorhała“ zwoprědka na to pokaza, zo chce so Petra Köpping dosć palacej naležnosći wěnować, kotraž wulki dźěl towaršnosće zaběra: polarizowanju a radikalizowanju ludnosće, kotraž je po zdaću do lěhwow dźělena a kotraž nima sej ničo wjace rjec. Ewangelski tachantski farar Christian Tiede wobdźělnikow hnydom na spočatku namołwješe, so demonstracijow, plakatow a wołanja wzdać. Wotpowědujo tomu po někotrych mjeńšinach hižo prěni cyrkej zaso wopušćichu.

Pytaja za dalšimi teroristami

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Pytajo za bywšimi teroristami RAF je policija w Berlinje pod wulkim ćišćom. Wčera wječor su zastojnicy dalše bydlenje w měšćanskim dźělu Friedrichshainje přepytowali. Zajeli pak nikoho njejsu. Hač su slědy pytaneju Ernsta-Volkera Stauba a Burkharda Garwega našli, njeje policija zdźěliła. Minjenu póndźelu běchu tam bywšu teroristku RAF Danielu Klette zajeli. Wona bě so dlěje hač 30 lět w stolicy chowała.

Haley prěni króć wuspěšna

Washington (dpa/SN). Při předwólbach republikanow za prezidentske wólby USA je bywša wulkopósłanča pola UNO Nikki Haley prěni króć přećiwo něhdyšemu prezidentej Donaldej Trumpej dobyła. Haley je nutřkostronske rozestajenje we wólbnym wokrjesu hłowneho města Washington za sebje rozsudźiła, strona republikanow zdźěla. Wuslědk pak ničo na wočiwidnej dominancy Trumpa we wólbnym boju njezměni. Wuspěch Haley wostanje symboliski, byrnjež snadny.

Kandidat AfD wólby dobył

Israelscy wojacy su dźensa w Ramallahu, w měsće Kraja zapadnje Jordana, wjacorych Palestinjanow zajeli. Mužam wumjetuja podpěru islamistiskeje Hamas w Gazaskim pasmje. Po zahajenju wójny w Gazaskim pasmje dóńdźe tež w Kraju zapadnje ­Jordana stajnje zaso k rozestajenjam mjez Palestinjanami a židowskimi sydlerjemi. Foto: pa/REUTERS/Mohammed Torokman

Wojacy NATO Wisłu přeprěčili

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Korzeniowo (dpa/SN). We wobłuku zhromadneho wojerskeho zwučowanja su wojacy z wjacorych čłonskich krajow NATO dźensa Wisłu w Pólskej překročili. Zwučowanje z mjenom Dragon 24 (Zmij) podłu najdlěšeje rěki Pólskeje su něhdźe sto kilometrow južnje Gdańska přewjedli. Cyłkownje wobdźěla so na tym po informacijach pólskeho zakitowanskeho ministerstwa 20 000 wojakow z dźesać krajow, mjez nimi 15 000 z Pólskeje. Přeprěčenje Wisły z twarom pontonoweho mosta je zwučowanje zhromadneho dźěła wójskow na kraju, na wodźe, w powětře a w internetnym rumje.

Zwučowanje je dźěl wulkeho manewra, kotraž NATO k wottrašenju Ruskeje na swojej wuchodnej flance wotměwa. Ně­hdźe štyri měsacy trajace zwučowanje zarjaduja wot Norwegskeje hač do Rumunskeje. Za to su 90 000 wojakow mobilizowali. Hłowny zaměr manewra je nimo zwučowanja tež wottrašenje Ruskeje. Fachowcy warnuja, zo móhła Ruska za něšto lět kmana być, po Ukrainje dalše kraje na wuchodźe nadpadnyć.

Pistorius žada sej wujasnjenje

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Wotposkana rozmołwa němskich oficěrow zbudźa reakcije politikarjow

Berlin (dpa/SN). Po skandalu rozmołwy oficěrow němskeho wojerskeho lětarstwa dla, kotruž bě Ruska wotposkała, steji nětko wujasnjenje wšěch wobstejnosćow a móžne konsekwency w srjedźišću. Zwjazkowy minister za zakitowanje Boris Pistorius (SPD) wčera wječor rjekny, zo liči prěnje dny noweho tydźenja z wuslědkami pruwowanja wojerskeje tajneje słužby MAD. Njejasne dotal je, kak je ­Ruska internu rozmołwu wotposkać ­móhła. Fachowcy za wěstotu žadaja sej lěpše wěstotne naprawy pola tajkeje sensibelneje komunikacije wójska.

Nadpad planowali

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:
Što drje by so stało, by-li němska tajna słužba rozmołwu ruskich generalow wotposkała, kotřiž planuja raketowy nadpad na ciwilne objekty w Němskej? Nikomu njeby do mysli přišło, tole jako technisku panu wobhladować. W Němskej pak runje tole činja. Po brizantnej rozmołwje wysokich němskich oficěrow z najwyšim rozkazowarjom němskeho wojerskeho lětarstwa na čole nětko w Berlinje žałosća, zo měła so Němska lěpje přećiwo wotposkanju škitać. Čehodla nichtó wo tym njerěči, zo su němscy oficěrojo něšto činili, što zakładny zakoń kruće zakazuje: planowanje wojerskeho nadpada na kraj, z kotrymž Němska žanu wójnu njewjedźe. Přińdźe pak hišće hórje: Nětko sej wojerscy fachowcy kaž Kiesewetter (CDU), Strack-Zimmermann (FDP) a druzy ćim bóle žadaja, Ukrainje rakety dawać, zo móhli z nimi objekty w Ruskej nadběhować. Tuchwilu je zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) jenički, kiž so tajkemu strašnemu dyrdomdejej wobara. Derje tak! Marko Wjeńka

To a tamne (04.03.24)

póndźela, 04. měrca 2024 spisane wot:

Pod wliwom cannabisa na jězbnu šulu přišoł je 21lětny w Lubušu – tydźeń do praktiskeho pruwowanja. Test drogow je konop dopokazał, jako muž hižo za wodźidłom awta jězbneje šule sedźeše. Na pruwowanje přichodny tydźeń wón přińć njetrjeba, su jemu rjekli. Nimo toho dyrbi drje pjenježnu pokutu płaćić.

Cyłkownje 38 psyčich sankowych zapřahow je so minjenu sobotu na mjeztym 52. wubědźowanje Idarod w lódzymnej Alasce na puć podało. Něhdźe dźesać dnjow a cyłkownje 1 600 kilometrow ­maja wobdźělnicy najnaročnišeho wubědźowanja – jědnaće žonow a 27 muži – před sobu. Zaměr je městačko Nome nad Beringskim morjom. Faworića su třo bywši dobyćerjo: Pete Kaiser, kiž bě 2019 dobył, rekordny dobyćer Dallas Seavey, kiž bě pjeć króć wuspěšny a lońši zakitowar titula Ryan Redington.

Tójšto policije na pohrjebje

pjatk, 01. měrca 2024 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Dwaj tydźenjej po toho smjerći w ruskim chłostanskim lěhwje chcychu zemrěteho přećiwnika Krjemla Alekseja Nawalnyja dźensa w Moskwje pochować. Policija je za to před potrjechenej cyrkwju wobšěrne wěstotne naprawy přihotowała, dokelž ličachu z protestami přiwisnikow Nawalnyja. Policija pruwowaše dokumenty a wosobinske wěcy wobdźělnikow. Najebać to je so něhdźe tysac žarowacych zhromadźiło.

Nakupowanska kartka hotowa

Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo cyłoněmsku nakupowansku kartku za požadarjow azyla su so dojednali. Wotpowědnu formulaciju zwjazkoweho dźěłoweho ministerstwa chcedźa jutře wšěm čłonam knježerstwa pósłać, zo móhli přihłosować, powěsćernja dpa rozprawja. Naposled běchu Zeleni wobmyslenja zwuraznili. Hospodarske ministerstwo, kotrež Robert Habeck (Zeleni) nawjeduje, ma nakupowansku kartku za dobre rozrisanje, dokelž wona tomu zadźěwa, zo požadarjo azyla pjenjezy domoj sćelu.

Wjace pomocy za ludźi w Gazy

Serbska debata

nowostki LND