Hodźina ćmy na dobro swěta

pjatk, 22. měrca 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Mjeztym hižo wosomnaty raz wotměwa so po cyłym swěće klimowa akcija załožby za wobswět WWF „Earth Hour“. Při tutej so sobotu swěto­znate zajimawostki wot 20.30 hodźin jednu hodźinu njewobswěća. Tež Braniborske wrota w Berlinje njebudu wobswětlene. Při tym pod motom „Twoja ­hodźina za zemju“ na to skedźbnja, zo hasnu ludźo po cyłym swěće swoju ­swěcu. Měrna protestna akcija njesadźi z tym jenož znamjo za meteorologisku, ale tež za politisku klimu. „Tučasna situacija je napjata. Krizy, konflikty a wójny nas jara zaběraja. Chcemy hodźinu za swět, za mjezsobnosć wužić a pokazać, zo njestejimy jenož za škit klimy, ale tež za mjezsobny respekt a demokratiju“, rozłoži Viviane Raddatz, wjednica wobłuka klima załožby WWF w Němskej. „Dźe wo wustupowanje přećiwo prawicarstwu a z tym zwjetša zwjazanym wotprěćom klimowych katastrofow.“

W lěće 2007 běchu akciju w Awstralskej zahajili. W lěće 2023 wobdźěli so jeničce w Němskej 580 městow a gmejnow. Lětsa je so w Němskej hižo wjace hač 500 gmejnow za akcijupřizjewiło.

To a tamne (22.03.24)

pjatk, 22. měrca 2024 spisane wot:

„Hysteriske škrěčenje“ při kompjuterowej hrě je w Bornheimje pola Bonna zasadźenje policije zawinowało. Žona na chódniku bě hary w bydlenju dla tak znjeměrnjena, zo zastojnikow wołaše. Jako tući při bydlenju klinkachu, so wukopa, zo bě 14lětny syn kompjuterowu hru hrał a podležał. Hněwny na to wón zasakle protestowaše. Staršej přilubištaj, zo podawk ze synom wuhódnoćitaj.

Na wšěch 48 000 eurow přisadźiła je žona w Drježdźanach na jebakow. 55lětna bě srjedu tak mjenowany šokowy tele­fonat dóstała. Skućićeljo wudawachu so jako policisća a statny rěčnik. Woni rozprawjachu, zo je dźowka žony smjertne wobchadne njezbožo zawinowała a zo trjeba nuznje kawciju 48 000 eurow, zo by so jastwu wuwinyła. Žona pjenjezy posołej přepoda. Hakle pozdźišo bu jej wědome, zo su ju wobšudźili.

Zatrašenja tež w Serbach

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:

Nošerjo komunalnych hamtow a mandatow nadběham wustajeni

Su wjesnjanosća a měšćanosća kaž tež gmejnscy, měšćanscy a wokrjesni radźićeljo nadběham a samo žiwjenje a strowotu kažacym njepřećelskosćam wustajeni? Su woni tež we Łužicy wot ekstremistow a njemdrichow tajkeje a wonajkeje družiny wohroženi? A što ma to do konsekwencow?

Tute prašenja jimaja tohorunja tu abo tamnu, toho abo tamneho, kiž so w gmejnach, městach a wokrjesach z kandidaturu hotuje do přichodnych ludowych zastupnistwow; njedźelu 9. junija tohole lěta wšak sej tajnje a swobodnje tych wuzwolimy, kiž w přichodnych pjeć lětach zjawne žiwjenje na wsach a w městach tohorunja w sydlenskim rumje Serbow postajeja – abo lěpje prajene: na dobro komunow a wokrjesow w nich skutkuja, nam a demokratiji słužo.

Jěriši jazyk

Ruske rakety na Kijew

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ruska je ukrainsku stolicu Kijew minjenu nóc z wjacorymi raketami nadběhowała. W rańšich hodźinach běchu detonacije lětadła wotwobaracych raketow nad centrumom města słyšeć, nowinarjo powěsćernje dpa rozprawjeja. Po wjacorych tydźenjach je Ruska zaso swoje strategiske wojerske lětarstwo w Ka­spiskim morju zasadźiła, ukrainske wójsko zdźěla. Kijewski měšćanosta Witalij Kličko rěčeše wo dźělach wottřělenych raketow, kotrež su na město padnyli.

Habeck: Brónjenje zesylnić

Berlin (dpa/SN). Němska a Europa dyrbitej po měnjenju wicekanclera Roberta ­Habecka hladajo na změnjene połoženje na swěće brónjenje zesylnić. „Europa dyrbi nastupajo kmanosć zakitowanja swoje domjace nadawki spjelnić. Po 1990 smy wotbrónili“, rjekny politikar Zelenych wčera wječor na konferency­„Europe 2024“ w Berlinje. Habeck wupraji so za stopnjowanje produkcije brónjow a za programy na dobro zakitowanja kraja.

Blinken optimistiski

Policisća běchu wčera w Berlinskim měšćanskim dźělu Buckow zasadźeni. Tam su wukaz krajneho sudnistwa přesadźili, po kotrymž ma swójba arabskeho clana wosobnu wilu wopušćić, kotruž bě z wunoškami njeskutkow zapłaćiła. Swójba bě so rumowanju dołho sudnisce wobarała, skónčnje pad podležała. Mjeztym ma pječa nowu wilu w susodstwje. Foto: dpa/Jens Kalaene

Zeleni sympatije ludźi přisadźili

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zeleni su po woprašowanju ludźi minjenych pjeć lět tójšto sympatije přisadźili. Ličba tych, kotrymž so Zeleni „scyła njelubja“, je so wot lěta 2019 wot 25 na nětko 56 procentow po­dwojiła. Podźěl tych, kotrymž so Zeleni lubja, je wot 18 na wosom procentow na po­łojcu. Tole je wuslědk woprašowanja ­Allensbachskeho instituta za demoskopiju. Runočasnje je wulki dźěl wobydlerjow přeswědčenych, zo Zeleni politiku amploweho knježerstwa wosebje sylnje wobwliwuja. Tole rjekny 43 procentow woprašanych. Hladajo na stronu kanclera SPD měni tole dźesać procentow, FDP přińdźe w tymle zwisku na 19 procentow. Zeleni maja tež w druhim nastupanju negatiwny wothłós: 67 procentow měni, zo strona ludźom přewjele předpisuje, 51 procentow skorži, zo maja Zeleni někotrych „jara njesympatiskich“ politikarjow.

W krajnym sejmje wo konopi rěčeli

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je dźensa hišće raz wo legalizowanju cannabisa diskutował. Tema je wjele diskutowany, tež w rjadach sakskeje koalicije CDU, Zelenych a SPD. Unija je raznje přećiwo tomu a tematizuje debatu pod hesłom „Žane legalizowanje cannabisa – na dobro dźěći a zjawneho porjada“. Po wobzamknjenym zakonju zwjazkoweho sejma ma wot 1. apryla móžno być, cannabis we wěstym měrje wobsedźeć a plahować. Jutře Zwjazkowa rada wo tym rozsudźi. AfD chcyše w aktualnej debaće wo demokratiji a swobodźe debatować, Lěwica wo starosćach samostejacych.

Wot ratarstwa hač k Ukrainje

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:

Wjerškowe zetkanje EU w Brüsselu z dołhej lisćinu palacych problemow

Brüssel (dpa/SN). Wójna w Ukrainje, eskalacija konflikta na Bliskim wuchodźe abo protesty ratarjow: Na swojim prawidłowym zetkanju maja nawodźa čłonskich statow Europskeje unije cyły rjad temow na blidźe.

Jedna z wusahowacych problemow su protesty burow w mnohich krajach EU. Komisija EU w Brüsselu je sej tutu naležnosć na šefowu pozběhnyła. W naćisku kónčneje deklaracije statnych a knježerstwowych šefow mjez druhim rěka, zo chce Europska komisija pod nawodom Ursule von der Leyen jara spěšnje krótko- a srjedźodobne naprawy na dobro ratarstwa zdźěłać. Komisija bě hižo minjene tydźenje wospjet pomocne naprawy předstajiła. Tak su wšelake postajenja za škit wobswěta zaso zběhnyli.

Žadanje njeje skutk

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:
Hdyž je Serbski sejm naš lud jako „indigeny“ proklamował, njejsu so nas prašeli. Wulka zjawna debata wo tym njeběše. To smy wčera z podpěru Serbskeho instituta na 3. Serbskej debaće nachwatali. Tež ći, kotřiž njejsu po tym wo tutym poskitku za kolektiwnu identitu přeswědčeni byli, su zajimawu wuměnu argumentow dožiwili. Přiwšěm so prašam, hač wotpowěduje přećiwk mjez tymi, kotřiž sej něšto wužaduja, a tymi, kotřiž pozdatnje jenož wyšnosć wo něšto proša, woprawdźe realiće. Wjele ludźi je sej před dobrymi sto lětami serbski dźenik žadało, ale njeby-li Marko Smoler tón hoberski nadawk z wulkim wosobinskim rizikom zdokonjał, snadź hač do dźensnišeho swójski dźenik njebychmy měli. W dobje swobody a wjele (statnych) pjenjez je najwjetše wužadanje, dosć ludźi měć, kiž njepytaja w „serbskej winicy“ komodne „work-life-balance“, ale dźěłaja za nowe dobre prućata. Wšojedne, hač čuja so jako „indigeni“ abo „awtochtoni“. Marcel Brauman

To a tamne (21.03.24)

štwórtk, 21. měrca 2024 spisane wot:

Wćipne dźiwje swinjo wosrjedź Mainza je njeměr zbudźiło – a je tam tež swój kónc namakało. Hladajo na strachi za ludźi a nadróžny wobchad je hajnik zwěrjo dźensa rano na mosće Theodora Heussa nad Rynom zatřělił, policija zdźěli. Swinjo běchu mjez druhim při hrodźe, krajnym sejmje a jednym z luksusowych ­hotelow wobkedźbowali. Ze zawěrami policija spytaše, wobchadnym njezbožam w stolicy Porynsko-Pfalcy zadźěwać.

Z internetnym naprašnikom zamołwići w Amsterdamje spytaja, turistam wujasnić, kak maja so zadźeržeć a – što je tam mjeztym zakazane. Štóž chcył so w měsće wopić, drogi kupować abo so po štwórći bordelow wodźić dać, budźe přesłapjeny. Korčmy zawru po połnocy, drogi w zjawnosći su zakazane a bordele tam tež wjace měć nochcedźa. Pokiwy měrja so wosebje na njewoblubowanych Britow.

nowostki LND