Sami wo serbske šule so starać

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

Serbska debata w Chrósćicach: Sprawni być napřećo politice a sebi

Kubłanje a šulstwo stej temje, kotrejž Serbow přewšo jimatej. W Chrósćicach chcychu diskutanća we wobłuku druheje Serbskeje debaty Krajneje centrale za politiske kubłanje Sakskeje, redakcije Serbskich Nowin a Załožby za serbski lud zwěsćić, hač je kubłanska awtonomija trěbna abo dosaha, dale kaž dotal postupować.

Zelenskyj dźakuje so za pomoc

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je so za přilubjenu dalšu wojersku pomoc dźakował. „Dóstanjemy nowe srědki za zakitowanje, wosebje za artileriju“, rjekny Zelenskyj wčera w swojim wšědnym widejowym posel­stwje. Bjezposrědnje po posedźenju tak mjenowaneje kontaktneje skupiny na wojerskim zepěranišću USA w Ramsteinje běchu jemu dalšu wojersku pomoc 500 milionow eurow přilubili.

Kurdojo swjeća lěto 1403

Teheran (dpa/SN). Miliony ludźi po wšěm swěće su dźensa spočatk persiskeho nowolětneho swjedźenja Norus swjećili. Swjedźeń markěruje spočatk nalěća a padnje kóžde lěto na 20 abo 21. měrca, hdyž stej dźeń a nóc jenak dołhej. Po iranskim a afghaniskim ličenju zahaji so ­nětko lěto 1403. Lěttysacy stary swjedźeń maja mnozy za najrjeńši swjatk cyłeho ­lěta. Wosebje intensiwnje swjeća Norus w Iranje, Afghanistanje a w kurdiskich kónčinach, ale tež druhdźe na swěće.

Netanjahu: Ofensiwa trěbna

Budyska wohnjowa wobora a powětrowa wuchowanska słužba DRF staj wčera, wutoru, při Budyskim spjatym jězoru zwučo­wali, kak móhli tepjacu so wosobu z wody wuchować. W simulaciji wotpušćichu wohnjowych wobornikow nad wodu. Tam ­wuchowachu wosobu. Tójšto přihladowarjow, mjez nimi zahorjene dźěći, bě sej spektakl wobhladało. Foto: SN/Bojan Benić

AfD skorži zastojnstwow dla

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

Karlsruhe (dpa/SN). Frakcija AfD w zwjazkowym sejmje wojuje před Zwjazkowym wustawowym sudnistwom w Karlsruhe wo předsydstwo wjacorych wuběrkow. Najwyše sudnistwo Němskeje je dźensa wo tym wuradźowało. Při tym dźěše mjez druhim wo zasadne prawo frakcijow na předsydstwo. Wusud wočakuja hač za něšto měsacow. Politikar AfD Stephan Brandner do jednanja kritizowaše, zo z AfD w Němskej njedemokratisce wobchadźeja, byrnjež politikarjo druhich stron we wukraju rady wo demokratiji w Němskej rěča. „Zasadnje nam kóždu formu wobdźělenja ćežko činja abo scyła znjemóžnja“, wón nowinarjam rjekny.

Po wólbach zwjazkoweho sejma 2021 bě AfD po statutach sejma předsydstwo nutřkowneho, strowotniskeho a wuwićoweho wuběrka dóstała. Při wólbach pak wšitcy kandidaća přepadnychu.

Dale a wjace elektrošrota

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:
Bonn (dpa/SN). Po wšěm swěće produkuja po rozprawje UNO dale a wjace elektrošrota – a recycling hižo njedočini. Jeničce 2022 nahromadźichu 62 milionow tonow elektriskich wotpadkow, z dźensa wozjewjeneje rozprawy „Global E-Waste Monitora“ wuchadźa. To je nowy rekord a rozrost 82 procentow porno 2010. Póńdźe-li takle dale, liča 2030 ze 82 milionami tonow. Najwjetši problem je raznje přiběraca hora šmóratkow, laptopow, telewizorow, chłódźakow a druhich nastrojow: Runje 22 procentow tutoho šrota su 2022 předźěłali. Hoberske mnóstwo drohotnych surowiznow so broji.

Brüssel (dpa/SN). Europska unija chce na dobro europskich ratarjow zaso cła na wulke mnóstwa wšelakich ratarskich wudźěłkow z Ukrainy wukazać. Na to su so zastupnicy čłonskich krajow EU a Europskeho parlamenta minjenu nóc w Brüsselu dojednali.

Konkretnje dźe wo jeja, pjeriznu, cokor a kukuricu kaž tež wo wows, krupy a měd. Za tute twory płaći přichodnje wěste mnóstwo, kotrež smě Ukraina bjez cła w EU předawać. Je-li tute mnóstwo překročene, žada sej EU cła. Za žito tute rjadowanje najprjedy raz njepłaći.

EU bě po nadpadźe Ruskeje na susodny kraj cła zběhnyła, zo by ukrainske hospodarstwo podpěrowała. Nětko wujednane rjadowanje dyrbja parlamenty čłonskich krajow EU hišće wotžohnować.

Z planowanym zawjedźenjom cła chce Brüssel na zdźěla namócne protesty ratarjow reagować. Komisija EU bě minjeny čas protestow dla wšelake razniše rjadowanja za škit přirody hižo zběhnyła.

Wuzamknyć njepomha

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:
Postupowanje AfD přećiwo tomu, zo stronu w zwjazkowym sejmje při wobsadźenju načolnych zastojnstwow we wjacorych wuběrkach wuzamkuja, dopomina mje na prěnje časy parlamentariskeje demokratije po załoženju swobodneho stata Sakskeje. Tehdyša PDS, naslědnica SED a jeje serbski zapósłanc PDS Sieghard ­Kozel, dyrbještej so stajnje tajkemu wuzamknjenju wobarać, dokelž mějachu wšitcy druzy stronu za lěwicarskuekstremistisku. Tehdy kaž dźensa pak mamy prawidła, kotrež za wšě strony płaća, wšojedne hač so nam lubja abo nic. AfD je wot ludźi wolena a žada sej runje tute prawa. Wólbne woprašowanja nimo toho na to pokazuja, zo njejsu demonstracije přećiwo prawicarstwu AfD zeškodźeli. Wona je we wjacorych wuchodnych krajach najsylniša politiska móc, w Sakskej, Braniborskej a Durinskej. Ju prosće wuzamknyć, ničo njepomha. Štóž takle mysli, změje najpozdźišo po wólbach w septembru wulki problem. Marko Wjeńka

Měšćanski lěs na nalěćo přihotowali

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:
Nalětnje rjedźenje w Módłej na kromje Choćebuza su minjeny kónc tydźenja ­organizowali. Hłowny organizator Hagen Stoletzki (2. wotlěwa) je k tomu swojich swěrnych pomocnikow zwołał. W sto lět starym měšćanskim lěsu rumowachu lišćo z pućikow a wurězowachu kerki. Tež lětsa móžachu so na pomoc předewzaća k rumowanju wotpadkow Alba Cottbus Container spušćeć, kiž dźěłaćerjam jako sponsor tež mašinu k rjedźenju chódnikow přewostaji. Hižo w běhu tydźenja běchu pomocnicy w pěstowarnjach a šulach pomhali, zahrody a parki k zahajenju nalěća wot ­powostankow minjeneje zymy wuswobodźić. Foto: Michael Helbig

To a tamne (20.03.24)

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

Ratarske zawody w Sakskej su přerěznje wjetše hač w druhich zwjazkowych krajach. Tole je Statistiski krajny zarjad w Kamjencu zwěsćił. Přerězna płonina zawodow w Sakskej wučinja 138 hektarow. W cyłoněmskim přerězku maja ratarske zawody 65 hektarow płoniny. Nadpřerězna wulkosć zawodow w Sakskej a druhich wuchodnych krajach móhła z kolektiwizowanjom ratarjow za čas NDR zwisować, statistikarjo tukaja.

Z rowa maćerje kradnjene kwětki zaso namakała je žona w sewjerorynsko-westfalskim Heiligenhausu. Dokelž běchu kwěćele prawidłownje preč, je 62lětna sćelak GPS mjez kwětki schowała a policiju informowała, po tym zo bě kwěćel zaso kradnjeny. Signal sćelaka wjedźeše zastojnikow k bydlenju 80lětneje wobydlerki města. Kwětki stejachu na balkonje staruški, policija zdźěla.

Warnuja před hłodom w Gazy

wutora, 19. měrca 2024 spisane wot:

Gaza (dpa/SN). Hladajo na humanitarnu krizu w Gazaskim pasmje warnuja mjezynarodnje připóznaći fachowcy před hrožacej hłodowej katastrofu we wjacorych dźělach palestinskeho pasma. Na sewjeru dospołnje zawrjeneho pasma móhło hižo kónc měrca tak daloko być, w rozprawje rěka. Minjene měsacy bě so połoženje spochi pohubjeńšiło. Generalny sekretar UNO António Guterres mjenuje rozprawu „grawoćiwu wobskóržbu“. Podpěraćeljo Ukrainy wuradźuja

Ramstein (dpa/SN). Zakitowanscy ministrojo wjacorych krajow a wysokorjadni zastupnicy wójska su dźensa na wojerskim lětarskim zepěranišću USA w Ramsteinje znowa wo dalšej podpěrje Ukrainje we wójnje přećiwo Ruskej wuradźowali. Na konferencu na najwjetšim ameriskim lětarskim zepěranišću zwonka USA bě zakitowanski minister USA Lloyd Austin čłonow tak mjenowaneje kontaktneje skupiny Ukrainy přeprosył. K njej słušeja tež Němska a Wulka Britaniska.

Lěkarjo: Žane legalizowanje!

nowostki LND