Lěto njebudźe žane jednore

pjatk, 14. januara 2022 spisane wot:
Marian Wjeńka

Hdyž čitam a słyšu tele dny z našich gmejnow jich lońše bilancy a lětuše předewzaća, so mi druhdy zda, zo je wuhlad do přichoda kaž hladanje do škleńčaneje kule, kotraž zamóže ći přichod wěšćić. Gmejny maja něštožkuli planowane, ale hač budu to zwoprawdźić móc, je wšo druhe hač wěste. Njewěstosće našeho časa­ su přewulke, hač móžeš z nimi solidnje planować.

Dobry přikład za to je gmejna Pančicy-Kukow. Tu chcychu hižo loni w decembru dalši twarski wotrězk wobšěrneho ponowjenja Šule Ćišinskeho wotzamknjeny měć. Tuchwilu pak maja twarscy dźěłaćerjo přeco hišće ruce połnej dźěła. Jim pobrachuje twarski material, a gmejnje pobrachuja pjenjezy, zo móhła wšo zapłaćić. Runja kóždemu priwatnemu čłowjekej dźě tež komuna pytnje, zo je wšitko dźeń a dróše. Wšelake dypki, kotrež­ njejsu na kóždy pad trěbne, su so hižo z woporom čerwjeneho pisaka stali. A kotra ličba na kóncu pod smužku zličbowanki steji, je dotal wulke hódančko. Nimo zahajenych projektow tuž lětsa w gmejnje ničo dale inwestować njebudu.

Jeno „symbolowa politika“

štwórtk, 13. januara 2022 spisane wot:

Pod hesłom „Kulturny kraj Sakska za­wrjeny?“ su so Drježdźanska kulturna měšćanostka, intendanća a dalši nawodźa sakskich jewišćow w zjawnym lisće přećiwo sakskej koronapolitice wuprajili. Cordula Ratajczakowa je so z intendantom NSLDź a předsydu Sakskeho krajneho zwjazka w němskim jewišćowym towarstwje Lutzom Hillmannom rozmołwjała, kiž je list sobu jako prěni podpisał.

Poprawom móžeće so wjeselić, móžeće zaso hrać – čehodla nětko skoržiće?

Z partnerami hromadźe dźěłać

srjeda, 12. januara 2022 spisane wot:

Serbska rěč ma so w Delnim Wujězdźe zaso ze wšědnej rěču stać. To přeje sej předsyda Frank Knobloch loni załoženeho towarstwa Zahrodka 1921. Andreas Kirschke je so z nim rozmołwjał.

Loni 12. nowembra sće stajnu wustajeńcu „Serbske žiwjenje w Delnim Wujězdźe a wokolinje“ wotewrěli. Kajki bě wothłós?

F. Knobloch: Wotewrjenje w Delnjowujězdźanskej radnicy wotmě so z wulkej rezonancu wobydlerjow, zajimcow a zastupjerjow Domowiny, Serbskeho instituta kaž tež Załožby za serbski lud. Mjeztym bě koronapandemije dla měrnišo. Tuchwilu je wustajeńca jenož po dorěčenju přistupna.

Wot spočatka 2021 podawa Marek Krawc kurs serbšćiny. Kak tam doprědka dźe?

F. Knobloch: Rěč wuknyć je naša hłowna naležnosć. Kurs je so ryzy digitalnje započał. Spočatnje bě nas dwanaće wobdźělnikow. Wot septembra zetkawachmy so na městnje w Delnim Wujězdźe. Přerěznje je nas nětko sydom kursantow z najrozdźělnišim stawom wědy a najwšelakorišimi wuměnjenjemi.

Kotre wobsahi wobjednawaće?

Wo Aziji zahorjena

póndźela, 10. januara 2022 spisane wot:

Radworčanka Janka Pawlikec pisa tuchwilu swoje bachelorske dźěło we wobłuku wosebiteho studija – sinologije, potajkim chinskich wědomosćow. Što je Serbowka za čas studija skerje njewšědneho předmjeta dožiwiła, wo tym je so Jan Bogusz z njej rozmołwjał.

Hdy a kak bu twój zajim za wosebity studijny směr zbudźeny?

J. Pawlikec: Azija, wosebje chinšćina a japanšćina su mje hižo wot dźěćatstwa wabili. Tak zdaše so te­hdy tež mi cuza rěč być kaž hódančko, kotrež chcych rady wuhódać. Po maturje započach tuž w Lipsku sinologiju studować. Prěnjorjadnje zaběram so ze chinskej rěču, kaž tež kulturu a stawiznami kraja. Mój zaměr potajkim je, chinsku kulturu zro­zumić a wědźeć, kak z njej wobchadźeć. To drje je naročne, ale zdobom chětro zajimawe a wobradźa mi wulke wjeselo.

Sy jedyn semester w Chinje a jedyn na ­Taiwanje studowała. Kotre nazhonjenja sy tam zběrała?

Daruja sej čas a dopomnjenki

póndźela, 10. januara 2022 spisane wot:

Lědma jedna wjes je tak wot Wochožanskeje brunicoweje jamy potrjechena kaž Miłoraz. Najwjetši dźěl ludźi so přesydli, někotři pak chcedźa wostać. Wobydlerjam poskićeja wot kónca oktobra 2021 dwutydźenske popołdniše zetkanje. Wo tym rozmołwješe so Andreas Kirschke z fararjom Jörgom Michelom, kiž tuchwilu w Slepjanskej wosadźe wupomha.

Knježe Michelo, kotry zaměr maja tajke popołdniše zetkanja?

J. Michel: Chcemy jako wosada ludźom bliscy być. Miłoraz je wot 1960tych lět wot brunicy potrjecheny. Po politiskim přewróće schadźeše nadźija, zo wjes wostanje. Nětko znowa wotbagrowanje hrozy. W tej situaciji chcemy ludźom zetkanja, wuměnu myslow a zhromadnosć zmóžnić. Jako cyrkej móžemy k tomu přinošować.

Wot hdy so zetkawaće?

J. Michel: Wot lońšeho 27. oktobra to dwutydźensce činimy a chcemy tele popołdnja tež lětsa dale wjesć.

Štó so wobdźěla?

Kak ma bjez kultury dale hić?

pjatk, 07. januara 2022 spisane wot:
Cordula Ratajczakowa

Bilancy serbskich kulturnych institucijow 2021 tež w druhim lěće koronapandemije tróšku zrudźeja, wšako su postajene wot wupadow a deficitow. Tak bě Budyski Serbski muzej wjace dnjow zawrjeny hač wotewrjeny, Serbski ludowy ansambl móžeše wot 220 planowanych předstajenjow jeničce třećinu, mjenujcy 74, přewjesć. A hrajny čas Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Budyšin wobmjezowaše so loni efektiwnje na jenož pjeć měsacow. Statistiki su wotpowědne. Wo wjele mjenje wopytowarjow hač w lětach do toho su w mjenowanych domach witać móhli.

Tak daloko objektiwne ličby. Kwantita, to rěka mnóstwo wopytowarjow – tež hdyž wot zjawnych pjenjez zastarane institucije pobrachowacych dochodow dla wot insolwency tak wohrožene njejsu kaž samostatni wuměłcy abo kulturnišća w priwatnym nošerstwje – je při­wšěm wažny aspekt. Wšako hrozy strach, zo zhubja dźiwadła a muzeje dołhodobnje wulki dźěl swojeje klientele – dwě lěće stej dołhi čas, a ludźo narunaja pobrachowace žiwe kulturne impulsy na městnje z hinašimi, tež digitalnymi poskitkami.

Hospodarske wóčko trěbne

štwórtk, 06. januara 2022 spisane wot:

Andreas Ošika je nowy jednaćel Serbskeho šulskeho towarstwa. Wo znowawobsadźenju městna a wo dalšich předewzaćach je Janek Wowčer z předsydku SŠT Katharinu Jurkowej rěčał.

Sće městno hišće raz wupisali, abo sće Andrea­sa Ošiku direktnje narěčeli?

K. Jurkowa: Po tym zo běchmy so z Markusom Bjeńšom jako jednaćelom rozžohnowali, pytachmy zaměrnje za wo­sobu, kotraž ma hospodarske a pedagogiske kmanosće a nazhonjenja. To je po našim měnjenju za jednaćela SŠT wuběrny zakład dźěławosće. Z Andreasom Ošiku běchmy hižo dlěje w zwisku. Jako zhonichmy, zo so wón powołansce znowa orientuje, smy jeho w rozmołwje za naše towarstwo zdobyć móhli.

Sće hospodarstwo a pedagogiku narě­čała. Čehodla stej wonej w kombinaciji za SŠT wažnej?

Swjedźenski tydźeń w juniju

wutora, 04. januara 2022 spisane wot:

Wot spočatka noweho lěta su ewangelske wosady Rakecy, Njeswačidło, Minakał-Łupoj, Chwaćicy a Klukš w nowej wulkowosadźe „Hornjołužiska hola a haty“ zjednoćene. Cordula Ratajczakowa je so z Rakečanskim fararjom dr. Robertom Malinkom rozmołwjała, kiž so nětko hromadźe z Njeswačanskej fararku Susannu Aechtner wo wjace hač 4 000 wěriwych stara.

Kak sće proces zjednoćenja dožiwił?

Je na času 20te lěta 21. lětstotka wužić

štwórtk, 30. decembera 2021 spisane wot:
Susan Šenkec, předsydka załožboweje rady

W lěće 30lětneho wobstaća Załožby za serbski lud směm Serbam gratulować. A to za nowe financne zrěčenje. Připó­znaće wosebiteje róle Serbow we Łužicy pokazuje so w zakótwjenju w Zakonju k sylnjenju strukturow we wuhlowych regionach. To je wuslědk postupowanja na wšelakich politiskich a towaršnostnych runinach. Přeju sej, zo tutón zhromadny duch při zeskutkownjenju pro­jektow w Hornjej, srjedźnej a Delnjej Łuži­cy dale knježi, zo so nam „to Łužicu přesahowace“ wuspěšnje zešlachći, zo wotpowědne komunikatiwne a interaktiwne formaty nańdźemy a zo zamołwići srědki wosebje tam zasadźeja, hdźež je wotškódnjenje za nastate – předewšěm rěčne straty – najbóle trěbne.

Hłós mjeńšin na europskej runinje zastupować

srjeda, 29. decembera 2021 spisane wot:

Z Krystofom Grofu z Chasowa a Feliciju Touvernotec z Nancyja ma młodźinske towarstwo Pawk wot nowembra znowa dweju zastupnikow w předsydstwje Młodźiny europskich narodnych skupin (MENS). Jan Bogusz je z Krystofom Grofu wo zaměrach europskeho cyłka rěčał.

Sće městopředsyda za eksterne naležnosće w MENS. Što mamy sej pod tym konkretnje předstajić?

K. Grofa: Hłownje mam wobstejace styki k druhim organizacijam hajić a nowe nawjazać, kaž tež zhromadne projekty wuwiwać. Zdźěla je nadawk tež z ryzy politi­skim, takrjec lobbyjowym dźěłom zwjazany. Mnozy drje europski zwjazk mjeńšin Federalistisku uniju europskich narodnych mjeńšin FUEN znaja, kotryž zastupuje mjeńšiny na europskej runinje. Jako MENS smy młodźinski ekwiwalent k tomu. Za wosebitosć a jónkrótnosć při tym mam, zo móža so zajimcy z lokalneje runiny, w tym padźe z Łužicy, na europskej runinje organizować a z dalšimi mjeńšinami hromadu dźěłać. Zdobom mam za wosebje wažne, zo zmóžnjamy naslědne wuwiće. Za to je wězo njeparujomne, wotpowědne zwiski nawjazać.

Serbska debata

nowostki LND