Digitalny přichod rěče
Z wuskutkami demografiskeho wuwića w našej republice njejsmy hakle wot wčerawšeho konfrontowani. Fachowcy faluja – a to „na wšěch róžkach“. Runje za serbski swět je to fatalna situacija. To dožiwjam dźeń wote dnja na dźěle w ludowym nakładnistwje. Trjebamy nuznje serbskorěčny fachowy dorost. Zo pak serbšćina mjez młodej generaciju dźeń a bóle wochudni, je tež fakt, kotryž zatajić njemóžemy. Ćim wažniše su digitalne poskitki, kotrež młodostnych do serbskeje komunikacije wabja, wšako wotměwa so wona we wulkej měrje na kanalach socialnych medijow.
Dwaj młodaj Serbaj, Cyril Mark a Korla Baier, staj tutu potrjebu spóznałoj a serbsku socialno-medijowu app stworiłoj. Cyle strózbje staj rěčne dynamiki mjez našimi młodostnymi analyzowałoj a serbsku rěčnu awto-korekturu kaž tež přełožowansku funkciju zatwariłoj, zo by komunikaciska barjera niska była a młodostnych w digitalnym serbskim swěće dźeržała. Wulka chwalba jimaj za to! Milan Pawlik
Spisowaćel Günter Grass silwester w Budyšinje
Mysle k skerje njeznatej lyriskej twórbje lawreata Nobeloweho myta za literaturu „Übers Jahresende in Budissin“
Übers Jahresende in Budissin
Und fand in der Ruine von Sankt Nikolai
Über der Spree einen Hinweis in Stein gehauen:
Das Kind einer Tochter der Köchin in mir –
sorbischer Zweig.
Privat im Sozialismus.
Wie dünn das Eis trägt,
Wo Vergangenheit Türme erhält.
Wir nicht vergessen: eingemauert der Mönch und die Nonne.
Den Dom zweit ein niedriges Gatter.
Simultan, wenn auch durch eigens gesegnete Türen,
Können Katholen und Evangelen.
Doch draußen der eine sich selbst vergatternde Glaube.
Abseits lastet das Zuchthaus, Gelbes Elend genannt.
Wir wollten dem Kind Spielräume finden.
Ich ging dann doch entlang Gemäuer
Alleine ins Neue Jahr.
Über Kopfstein auf Kies: erbrochene Gurken,
Silvestermüll – ein Scherbengericht.
Wjace a mjenje wopytowarjow
Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło „zhladuje na wuspěšne dźiwadłowe lěto 2023“. Dohromady zličichu w minjenych dwanaće měsacach na cyłkownje 784 zarjadowanjach 128 304 wopytowarkow a wopytowarjow. To je něhdźe 20 000 wjace hač w lěće 2022, kaž w zdźělence institucije medijam rěka.
„Bě to dobre dźiwadłowe lěto. Móžachmy ličby wopytowarjow jasnje stopnjować, po tendency přibližujemy so krok po kroku niwowej do pandemije. Přihladowarjo maja wočiwidnje zaso lóšt na dźiwadło“, podšmórnje intendant NSLDź Lutz Hillmann. Dale wón wuzběhnje: „Aktualna hrajna doba započa so ze swjatočnosćemi składnostnje narodnin a jubilejow. Dźiwadło na hrodźe wobsteji mjeztym 20 lět, loni w decembru swjećachmy z inscenaciju ‚Schierzens Hanka‘ załoženje Serbskeho ludoweho dźiwadła před 75 lětami a poradźenu fuziju z Budyskim měšćanskim dźiwadłom k dźensnišemu NSLDź před 60 lětami. Za lětsa je so nam poradźiło, we wobłuku projekta ‚Phonē – Mjeńšinowym rěčam hłós dać‘ mjezynarodny festiwal z europskimi mjeńšinowymi dźiwadłami planować, kotrehož wuslědki chcemy nalěto na našich jewišćach předstajić.“
„Wjesele dźensa“ bě wusłyšeć
Silwesterski program z niwowom zaruči wuměłcam wuspěch
Budyšin (CRM/SN). Kaž hižo přez lěta zwučene wuhotuje Serbski ludowy ansambl klasiske silwesterske koncerty. Popołdniše kaž tež wječorne předstajenje minjenu njedźelu w Budyšinje běštej hač na poslednje městno wupředatej. A wopyt so jako jónu cyle hinaši ewent zawěrno wupłaći, kaž to tež serbscy hosćo ze wsow wobkrućichu.
Proces po nadpadźe na ZDF
Berlin (dpa/SN). Nimale štyri lěta po nadpadźe na sobudźěłaćerjow sćelaka ZDF w Berlinje na kromje demonstracije přećiwo tehdyšim naprawam koronawirusa dla zahaja proces přećiwo skućićelam. Třo mužojo a žona dyrbja so wot přichodneje póndźele strašneho zranjenja ćěła dla před hamtskim sudnistwom měšćanskeho dźěla Tiergarten zamołwić. Dwaj wobskorženaj pochadźataj z Berlina, dwajo z Badensko-Württembergskeje. Woni běchu 1. meje 2020 do teama ZDF kopali a bili, zdźěla z metalowymi retlemi. Proces planuja hač do 13. měrca.
Telewizijne mustwo bě 2020 w nadawku satiriskeho wusyłanja ZDF „Heute show“ demonstraciju přećiwo statnym naprawam koronawirusa dla filmowało. Po tym běchu skućićeljo žurnalistow a jich přewodnikow w pobóčnej dróze Alexanderoweho naměsta nadpadnyli. Policija je tehdy wjacorych podhladnych z lěwicarskeje sceny zajała a pozdźišo zaso pušćiła. Přepytowanja za politisce motiwowane njeskutki zamołwiteho wotrjada kriminalneje policije běchu wobćežne. Statne rěčnistwo je přeswědčene, zo su wobskorženi team ZDF nadpadnyli.
Na tradicionalnym koncerće nowe twórby zaklinčeli
Wšitke městna w poměrnje wulkej putniskej cyrkwi wobsadźene – to rěči za woblubowanosć hodowneho koncertowanja chóra Lipa mjez hodami a Nowym lětom w Róžeńće, a to loni 28. raz. Chór pod nawodom Jadwigi Kaulfürstoweje běše sej tónraz wurjadnych hosći přeprosył, mjenujcy šolu sotrow klóštra Marijineje hwězdy z Pančic-Kukowa. Hudźichu smyčkowy kwartet z Judith Škodźinej, Jurjom Hantušom, Katju Thomasec a Martu Hantušec. Jan Brězan přewza přewod zhromadneju kěrlušow na pišćelach kaž tež partije na klawěrje. Na saksofonje hraješe Kristin Herfurthowa.
„Pozitiwne lěto“ w ansamblu
Budyšin (SN/bn). „Zhladujemy přewšo pozitiwnje na lěto 2023. Po 70lětnej róčnicy załoženja z wulkim swjedźenjom a zdobom z wotewrjenjom nowotwara a přetwara před lětomaj móžachmy skónčnje naše rumnosće za proby a předstajenje połnje wužiwać“, štož je so „na ličbu předstajenjow a zarjadowanjow wuskutkowało“, piše nowinarski rěčnik Serbskeho ludoweho ansambla Stefan Cuška w zdźělence medijam. Porno 176 předstajenjam w lěće 2022 su loni 230 wuhotowali, na kotrychž zličichu cyłkownje něhdźe 43 000 wopytowarjow.
Magiske wokomiki w Krabatowym młynje dožiwili
Čorny Chołmc (SN/MiR). Jako magiski su wopytowarjo Krabatoweho młyna w Čornym Chołmcu tamniši kónclětny poskitk „Krabat Magica“ začuwali. „Smy so mnohich zajimcow nadźijeli. Zo pak sej wšitke tři dny telko wopytowarjow k nam dojědźe, to nas přemóža“, zwurazni jednaćel Kulturneho centruma Krabatoweho młyna Tobias Ćižik.
Hižo wot daloka wabješe ćople wobswětleny młyn. Ducy na romantisce wupyšeny dwór je wóń jědźow wobkuzłała. Při tym klinčachu z wótřerěčakow měrne zwuki. Zmužići dachu sej přichod wěsćić abo z kartow čitać. Dalši kołsachu so na konjacym zapřahu sedźo po wsy. Kowar Matej Hrjehor formowaše metal na filigrany swěčnik. „Sym rady připrajił, tradicionalne rjemjesło tule předstajić. Wšako je to lědma hišće móžno.“ Wón wšitko w serbskej a němskej rěči rozłožowaše. Wosebitosć tutych třoch dnjow běše, zo hraješe serbska rěč hódnu rólu.
Skała wabi mnohich so wočerstwić
Njebjelčicy (SN/MiR). Z projektom „Žiwjenje w pózdnjej kamjentnej dobje“ je Njebjelčanske wuměłske a kubłanske towarstwo Kamjenjak z.t. swoju lětušu dźěławosć zakónčił. Swoje kónclětne zarjadowanje dožiwichu akterojo na wosebite wašnje. Něšto dnjow do hód zbližichu někotři čłonojo towarstwa Budyskim serbskim gymnaziastam 5. lětnika rjemjesła, kotrež ludźo w mjenowanej dobje wukonjachu kaž twarjenje z hlinu, zdobywanja muki ze zorna, hornčerjenje, předźenje kaž tež zamiškrjenje wohenja. „Tón dźeń běše po wuprajenju wučerjow přewšo wuspěšny“, rjekny čłonka předsydstwa towarstwa Kamjenjak Maritta Milhardt-Lange.
