To a tamne (12.03.24)

wutora, 12. měrca 2024 spisane wot:

Dokładnje 15 637 městnow za komu ličby Pi je Frankfurtska policistka Susanne Hippauf loni naličić móhła a je tak nowy němski rekord nastajiła. Kónc tydźenja chce 42lětna swój titul zakitować a gigantiski rjad ličbow znowa z hłowy přednjesć. Wot januara wona intensiwnje zwučuje. Předewzała sej je, 18 000 ličbow za smužku bjez zmylka pruwowarjam naličić. To traje dlěje hač tři hodźiny.

Na wšěch 107 893 króć su šoferojo awtow loni w Sakskej pomocnu słužbu ADAC wołali. Bě to 3 593 króć wjace hač 2022. Najčasćišo wołachu pomocnikow defektnych baterijow dla (44,1 procent). Tola tež skóncowane motory, defektne generatory a startowaki běchu přičina nuzowych telefonatow. Najhusćišo trjebachu šoferojo pomoc wot awgusta hač do decembra 2023. Rekordny dźeń bě 4. december ze 18 378 zasadźenjemi.

Za katolikow njemóžne

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Bamžowska teologiska akademija je podšmórnyła, štož je 1738 bamž Clemens XII. (1730–1740) hižo wobzamknył, zo njehodźi so swobodnomurjerstwo na zakładźe předstawow wo Bohu z katolskej cyrkwju zjednoćić. Tež rozdźělne koncepty wo přećelstwje, lubosći k blišemu a ezoteriske praktiki přisłušnosć katolikow k swobodnomurjerstwu znjemóžnjeja, kotrež ma po cyłym swěće tři do pjeć milionow čłonow.

Tři křižiki

Hamburg (B/SN). Tradicija, so do čitanja ewangelija trójce pokřižować, bu w 11. lětstotku spočatnje jenož za měšnikow zawjedźena. Wosada z pokřižowanjom signalizuje, zo chce ewangelij z rozumom zapřimnyć, z ertom wozjewjeć, we wutrobje nosyć a po nim žiwa być.

Proces zahajeny

Kijew (B/SN). Nimale sydom lět po smjerći woblubowaneho grjeksko-katolskeho kardinala Lubomyra Huzara je nětko jeho naslědnik, wulkoarcybiskop Swjatosław Šewčuk, proces zbóžnoprajenja zahajił. Ukrainska grjeksko-katolska cyrkej je najwjetša na wuchodźe z ně­hdźe 4,5 do 5,5 milionami křesćanow.

Škódna propaganda

Dwójce telko brónjow w Europje

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:

Stockholm (dpa/SN). Wójny w Ukrainje dla je so wobjim importow brónjow w Europje minjene lěta nimale podwojił. Tole wuchadźa z rozprawy, kotruž je Stockholmski měrowy slědźenski institut Sipri wozjewił. Po tym je mnóstwo nakupowanych brónjow w lětach 2019 do 2023 přirunujo z časowej dobu mjez 2014 a 2018 wo 94 procentow rozrostło. Daty Sipri poćahuja so na wobjim dodawanych brónjow. Najwjetši importer bě Ukraina z 23 procentami wšěch brónjow w Europje.

Prawicarjo w Portugalu prědku

Lissabon (dpa/SN). Portugal je so při wčerawšich dočasnych wólbach parlamenta na prawy bok sunył. Po informacijach statneho sćelaka RTP je so konserwatiwne wolerske zjednoćenstwo z Luísom Montenegrom z 33 procentami jako najsylniša politiska móc přesadźiło. Wosom lět knježaca socialistiska strona ministerskeho prezidenta Pedra Nuna Santosa přińdźe ze 29 procentami na druhe městno. Prawicarsko-populistiska strona Chega docpěwa 17 procentow.

Konsum cannabisa měrić

Na kromje lětušich swjatočnosćow k spožčenju filmoweho myta „Oscar“ je w kaliforniskim Los Angelesu k demonstracijam dóšło. Njedaloko swjedźenišća protestowachu demonstranća w zwisku z rozestajenjemi mjez Israelom a palestinskej islamistiskej organizaciju Hamas přećiwo morjenju njewinowatych ciwilistow w Gazaskim pasmje. Foto: pa/REUTERS/Sarah Meyssonnier

Wuběrk rěči wo wotposkanju

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zakitowanski wuběrk zwjazkoweho sejma chcyše dźensa na wurjadnym posedźenju wo wot Ruskeje wotposkanym wuradźowanju němskich oficěrow wojerskeho lětarstwa zwjazkoweje wobory wuradźować. K tomu wočakowachu tež zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa (SPD). Wodźacy němscy oficěrojo běchu rozjimali, kak móhli němske rakety typa Taurus přećiwo objektam w Ruskej zasadźić, by-li Němska tute rakety Ukrainje přewostajiła. Po wozjewjenju rozmołwy w ruskich me­dijach bě Pistorius Ruskej informacisku wójnu wumjetował, z kotrejž chcył ruski prezident Wladimir Putin němsku zjawnosć pačić. Mjeztym je Wulka Britaniska poskićiła, Ukrainje dalše rakety typa Storm Shadow přewostajić, hdyž Němska Londonej za to rakety Taurus sćele.

CDU/CSU za wobrónjenje EU

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Wodźacy zastupnicy CDU a CSU su dźensa na posedźenju prezidijow wobeju stron zhromadny program za wólby Europskeho parlamenta 9. junija wobzamknyli. Na zetkanju w centrali CDU wobdźělištaj so tež nawodaj wobeju stron Friedrich Merz (CDU) a Markus Söder (CSU). Wobě stronje wuprajitej so w swojim programje za masiwne wobrónjenje Europskeje unije ze swójskim lětadłonošakom a rakety wotwobaracym systemom. Nimo toho žadatej sej stronje unije swójskeho komisara EU za zakitowanje. Hłowna přičina je „zasadnje změnjene wěstotne połoženje po nadpadźe Ruskeje na Ukrainu“.

Scholz žada sej hnydomny přiměr

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz žada sej we wójnje w Gazaskim pasmje dlěje trajacy přiměr. „Najlěpje hižo za čas ramadana“, rjekny politikar SPD we wčera wozjewjenym widejowym ­poselstwje. „Tajki přiměr móhł zaručić, zo israelskich zastajencow pušća a zo skónčnje wjace humanitarneje pomocy do Gazy dojědźe“, Scholz potwjerdźi. Wón je sej wěsty, zo sej wulka wjetšina Israelčanow a Palestinjanow měr přeje.

Za wěriwych muslimow zahaji so tutón tydźeń z prěnim dnjom ramadana tydźenje trajacy póstny čas. Póstny měsac je pak lětsa wot Gazaskeje wójny zasćinjeny. Katar, Egyptowska a USA hižo měsacy wo móžnym dojednanju mjez ­Israelom a Hamas wo přiměrje w Gazaskim pasmje jednaja. Posrědkowarjo běchu so nadźijeli, zo so hač do spočatka ramadana dojednaja. Nimo přiměra dźe tež wo pušćenje israelskich zastajencow, kotraž bě Hamas 7. oktobra 2023 do Gazaskeho pasma zawlekła. Scholz zwurazni swoje sobučuće, ze zawlečenymi kaž tež z morjenymi njewinowatymi.

Wotpokazuje apel bamža

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:

Ukrainski prezident Zelenskyj reaguje na měrowu namołwu Franciskusa

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident ­Wolodymyr Zelenskyj je wjele diskuto­wany apel bamža Franciskusa nastupajo měrowe jednanja z Ruskej raznje wot­pokazał. Cyrkej je ludźom bliska, rjekny Zelenskyj wčera w swojim wšědnym widejowym poselstwje. „A nic dwaj a poł tysac kilometrow zdalena, něhdźe, zo by wirtuelnje posrědkowała mjez tymi, kiž chcedźa žiwi być, a tymi, kiž chcedźa zničić.“

Zelenskyj dźakowaše so ukrainskim duchownym, kotřiž so dušepastyrsce wo wojakow na fronće staraja. „To je to, štož cyrkej wučinja: ludźom blisko być.“

Njeje čas mjelčenja

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:
Haj, serbska iniciatiwa za měr w Ukrainje je „iniciatiwa priwatnikow“, kaž předsydka Maćicy Serbskeje, dr. Anja Pohončowa, na hłownej zhromadźiznje towarstwa praješe. Marko Kowar bě so prašał, kak towarstwo z iniciatiwu wobchadźa. Hač maja wotpohlad, jej přistupić. Spontana reakcija dr. Annett Brězanec běše, zo by Maćica potom swojich přećelow w Ukrainje zhubiła. Za to žněješe wot někotrych přiklesk. Přiwšěm bě pytnyć, zo běchu sej přitomni tak njepřezjedni kaž dźensniši dopisowarjo nowiny. To njeje zlě. W politice njeje ­ženje ničo bjez alternatiwy. Tež za čas zymneje wójny su na zapadźe lěta dołho horco a kontrowersnje diskutowali a demonstrowali, hdyž wo prašenje dźěše: Kak wobchadźeć z „njepřećelom“ Sowjetskim zwjazkom, zo by swoboda, ale tež swět dale wobstał. Wostrózbjace je, zo njejsmy dźensa ani kročałki dale, ale nawopak. Tohodla njeje čas za mjelčenje, ale za wotewrjenu wuměnu wo eksistencielnym prašenju. Marcel Brauman

To a tamne (11.03.24)

póndźela, 11. měrca 2024 spisane wot:

Swójske wusyłanje dóstanje sławny telewizijny kuchar Johann Lafer w sćelaku Sat.1. „Tři talerje za Lafera“ ma wot zažneho lěća 2024 popołdnju widźeć być, sćelak w Mnichowje zdźěli. Kuchar poda­wa třom lajskim kucharjam třoch generacijow kulinariske hesło a tući dadźa so na to do dźěła. Na kóncu Lafer wukony posudźuje a dobyćerja postaji. Lafer chcył po tutym puću pokazać, zo je warjenje w kóždym času chutna naležnosć.

Móšeń z tysac eurami našła je sobudźěłaćerka železnicy a je namakanku policiji přepodała. W listowce běchu nimo toho wosobinske dokumenty a jězbna dowolnosć wobsedźerja – 30lětneho z wokrjesa Rotenburga pola Hamburga. Muž přińdźe jenož dobru hodźinu pozdźišo na policajsku stražu w Hamburgu Altona a bě přewšo zbožowny. Čehodla měješe telko pjenjez při sebi, njeje znate.

Serbska debata

nowostki LND