Za druhich wjele zeskutkownił

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:

Sobotu swjećeše Pětr Rachel w Smjerdźacej 80. narodniny. Dobre přeća zwuraznjejo wuprajichu jemu wjesnjenjo a wosebje kameradojo Smjerdźečanskeje wohnjoweje wobory, kotruž je štyri lětdźesatki nawjedował, připóznaće za jeho njesebične dźěło na dobro druhich.

Wuchodźiwši 1956 serbsku šulu w Pančicach nawukny jubilar powołanje mulerja. Po tym zo bě so 1962 z Hilžu Ješkec ze Smjerdźaceje woženił, zarjadowa so tam do wohnjoweje wobory. Tamniši kameradojo spóznachu bórze jeho fachowe znajomosće, organizatoriski talent a nawjedowanske kmanosće. Tak dowěrichu jemu 1966 nawod wobory, čemuž je so Rachel hač do lěta 2001 wěnował. Runočasnje bě wjele lět z čłonom wjednistwa hašenskeho wobwoda Ralbicy a bu na hašenskeho inspektora powołany.

Jako angažowany wobornik a runje tak jako dołholětny čłon předsydstwa Do­mowinskeje skupiny žněješe narodninar připóznaće. Wot lěta 1966 zastupowaše wón štyri lětdźesatki zajimy wjesnjanow w gmejnskej radźe. Njezapomnite wostawaja wjesnjanam a dalšim jeho zasłužby při twarje kulturneho domu, pěstowarnje a bywšeje předawarnje konsuma.

Sym wulce zahorjena

pjatk, 12. nowembera 2021 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Što je přičina tohole mojeho wuprajenja? Cyle jednorje: Sym zahorjena z angažementa młodostnych, kotřiž su so w nadawku redakcije Serbskich Nowin na woprawdźity dyrdomdej zwažili. A to na ­tajki, zdźěłać magacin „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“ – nic do a na předstajenjach, ale po jich zakónčenju, štož běše wosebite wužadanje. Před runje dwěmaj měsacomaj prašach so znatych a tehdy mi hišće njeznatych wyšich šulerjow – serbskich gymnaziastow, studentow a wukubłanych –, hač maja lóšt wuwiwać magacin z dźěłowym titlom mCn, hač chcedźa za njón ideje rodźić a hač su zmužići pisać,­ fotografować a rysować. Běch překwapjena: Wšitcy chcychu sobu činić a produkt młodostnych za młodostnych zdźěłać. Njecyły tydźeń po tym witachu Trio a Kumple kaž tež Pawk na premjeru serbskeje pop-opery. Někotři młodźi redaktorojo mCn běchu z mikrofonom a kameru pódla.

Wo pop-operje film nastawa

póndźela, 08. nowembera 2021 spisane wot:

Tučasnje wobdźěłuja wuměłscy nawodźa pop-opery „Carpe noctem“ na předstajenjach nahrawany material. Wo tym je so Pětr Dźisławk ze Symanom Hejdušku rozmołwjał.

Što su waše konkretne nadawki a naroki při postprodukciji pop-opery?

Syman Hejduška: Smy na předstajenjach w septembrje wobraz a zwuk nahrawali. To bě njesměrnje wjele mate­riala, kotryž dyrbjachmy najprjedy jónu přehladać, sortěrować a mjeztym wobdźěłać. Dokelž njeběchmy ze zwukowej kwalitu na někotrych městnach hišće cyle­ spokojom, wotpowědne instrumenty a hłosy w studiju znowa nahrawamy.

Za kotre studijo sće so rozsudźili?

Syman Hejduška: Zwuk wobdźěłali smy w Röhrsdorfskich Castle Studios. Tam smy sej w zašłych tydźenjach prawidłownje ze skupinkami hudźbnikow a spě­warjow dojěli a wotpowědne zwuki nahrawali. Mjeztym smy z wuporjedźenjom materiala nimale hotowi. Wo dalše wobdźěłanje spěwow so tohorunja zamołwići Castle Studios staraja. Woni su z nami we wuskim zwisku a jednaja po našich přećach.

Kotre wužadanja sće při nahrawanjach zmištrować dyrbjeli?

Zetkanje na zahrodźe

pjatk, 05. nowembera 2021 spisane wot:
Marian Wjeńka

Cyrkej klóštra Marijineje hwězdy w Pančicach-Kukowje je zawěrno woblubowany motiw fotografow. To sej stajnje znowa wuwědomju, hdyž na swojej zahrodźe do wuchoda na swisle Božeho domu a dźěl twarskeho ansambla hladam. Tohodla so njedawno tež dźiwał njejsym, jako na pućiku za płotom cuzeho wuhladach, kiž so z fotoaparatom runje na tónle wobraz měrješe. Jako so wón mi bli­žeše, jeho pochwalich, kajki rjany motiw je sej to wupytał. Tak počachmoj so rozmołwjeć, a jako zhonich, zo chce pěši do směra na Halštrow a hišće trochu dale­, jemu blešku piwa poskićich, takrjec jako posylnjenje na puć.

Cuzy mi powědaše, zo z Halštrowskich kónčin pochadźa a zo je minjene 30 lět w Hamburgu bydlił. Tam a tež na wjele druhich městnach po cyłym swěće je njeličomne łódźe fotografował, wo tym tu abo tamnu knihu wudał. Samo takrjec zhromadneho znateho w běhu rozmołwy zwěsćichmoj, mjenujcy z Wotrowa pochadźaceho Stanija Nawku, kotrehož mój rozmołwny partner znajmjeńša po mje­nje znaješe. Prjedy hač so roz­žohnowachmoj – mjeztym smój sej ty prajiłoj –, wón mi přeradźi, zo rěka Thomas ­Kunadt.

Bjez zjawneje debaty njeńdźe

štwórtk, 04. nowembera 2021 spisane wot:

Kulturnowědnik Julian Nyča je zjawnu onlinepeticiju pod titlom „Kein Bismarck-Denkmal auf dem Czorneboh/Čornobóh“ nastorčił. W běhu dweju dnjow je wjace hač 500 ludźi ju podpisało. Cordula Ratajczakowa je so z nim rozmołwjała.

Kak sće ideju peticije zrodźił?

Wobstajnje dźěłać za demokratiju

srjeda, 03. nowembera 2021 spisane wot:

Iniciatiwu Ciwilna kuraža Wojerecy poče­sća 11. nowembra w Drježdźanach za jeje wjelelětny akciski dźeń „Dźeń a nóc za tolerancu“ we wobłuku zwjazkoweho wubědźowanja „Aktiwnje za demokratiju a tolerancu“. Ze Cindy Paulick, projektnej nawodnicu Regionalneho dźěłanišća za kubłanje, demokratiju a perspektiwy žiwjenja (RAA) we Wojerecach, je Andreas Kirschke porěčał.

Knjeni Paulick, kak je iniciatiwa Ciwilna kuraža Wojerecy počesćenje přiwzała?

C. Paulick: Jako ležeše loni w nowem­brje informacija wo dobyću w našim listo­wym kašćiku, smy so hobersce wje­se­lili. Rozmyslowachmy wo wosebitosći w našim angažemenće za tolerancu. Spěšnje běchmy sej přezjedni, zo leži wona w kontinuiće, z kotrejž swój akciski dźeń přewjedujemy.

Kak je akciski dźeń nastał?

Serbskorěčne kubłanje polěpšić

póndźela, 01. nowembera 2021 spisane wot:

Wot spočatka julija skutkuje Katrin Suchec­-Dźisławkowa jako referentka za kubłanske naležnosće a spěchowanje dorosta pola Domowiny. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.

Kotre nadawki sće widźała před sobu, jako­ sće so za zastojnstwo požadała?

K. Suchec-Dźisławkowa: Bytostny za­měr­ je serbske kubłanje dale wuwiwać. Za mnje rěka to, so starać wo to, zo so wone za maćernorěčne dźěći polěpši. Kaž maćernorěčne němske dźěći maja serbske dźěći samsne prawo na kubłanje w swojej maćernej rěči. Tež wšitcy, kotřiž chcedźa serbšćinu nawuknyć, kotřiž so woprawdźe a zaměrnje wo to prócuja, maja dóstać wšitke móžnosće, so w serbskej rěči wukmanjeć, a to přez cyły čas swojeho kubłanja. Woni maja wšitcy z dobrymi rěčnymi kmanosćemi – a tu je trěbne skónčnje definować, što to dokładnje rěka resp. kotre su wočakowanja na nawuknjene kmanosće – ze šule wuńć. Tak wšak je jeničce móžno, zdo­bywać serbskorěčny dorost, kotryž perspektiwisce za zachowanje našeho serbskeho towaršnostneho žiwjenja trjebamy, a to za cyłu Łužicu.

Spodźiwne zasłužby

pjatk, 29. oktobera 2021 spisane wot:
Marko Wjeńka

„Najmócniša žona Němskeje“, „najmócniša žona Europy“, „garant europskeje stability“, „stajnje za dialogom pytaca“ – tajke a podobne atributy tele dny słyšiš, hdyž rěča wo zwjazkowej kanclerce Angeli Merkel, kotraž za někotre tydźenje politiske jewišćo wopušći. Móže być, zo žonu, kotraž steješe wot lěta 2005 na čole politiki Němskeje, zwonka kraja takle widźa­. Hdyž prawje hladamy, spóznajemy, zo njeskónči so jenož politiska doba Merkel, ale tež cyły „system Merkel“, kotryž­ wona nawjedowaše a w kotrymž wona po swojim dobrozdaću postajowaše. Při tym wona stajnje zaso stare poli­tiske hesło nałožowaše: Što stara mje moje wčerawše hłupe bledźenje? Wona bě kmana, přeswědčenja, kotrež bě wčera hišće zakitowała, dźensa zaćisnyć a runje to nawopačne činić. Wona takrjec na swo­jim měnjenju „njewisaše“.

Wuznamnu Serbowku wopominać

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Čerwjeny křiž planuje 2024 wopominanske lěto składnostnje 200. narodnin Serbowki Marje Simonoweje. Cordula Ratajczakowa je so z předsydku stawi­zniskeje sekcije a pomnikoweho wuběrka Maćicy Serbskeje Trudlu Malinkowej rozmołwjała, na kotruž je so Čerwje­ny křiž wobroćił.

Štó bě Marja Simonowa?

T. Malinkowa: Wona narodźi so 26. aw­gusta 1824 jako Marja Janašec w Dobruši pola Budyšina a zemrě 1877 w Drjež­dźanach. Ze swojim skutkowanjom jako hladarka chorych we wójnach, awtorka zakładnych spisow wo hladanju chorych a załožerka hladarnje „Deutsche Heilstätten“ w Drježdźanach-Loschwitzu je wona sobu zakłady połožiła za spomóžne skutkowanje dźensnišeho Čerwjeneho křiža. W Drježdźanach je dróha po njej pomjenowana a wot 2014 spožčeja Hladanske myto Marje Simonoweje.

Bě wona Wam znata do toho, zo je so Čerwje­ny křiž na Was wobroćił?

Jako njedawno Jadwize a Fabianej Kaulfürstec Spěchowanske Myto Ćišinskeho spožčichu, bu na samsnym dnju jeju portal přistupne. Cordula Ratajczakowa je so z dr. Fabianom Kaulfürstom rozmołwjała.

Před lětomaj sće projekt z podpěru Sakskeho fondsa „Čiń sobu!“ zahajiłoj, nětko je něhdźe 500 hornjo- a delnjoserbskich pěsnjow z publikacije Smolerja a Haupta z lětow 1841 a 1843 online – w dźens­nišim prawopisu, ze słyšomnej melodiju a z informacijemi, hdźe je so spěw zapisał a štó je ju zběraćelej zanjesł. Što přejeće sej za přichod?

Serbska debata

nowostki LND