Historikarka dr. Kate Hiepko z briti­skeho Manchestera slědźi tuchwilu wo Serb­skej centralnej bibliotece (SCB). Cordula Ratajczakowa je so z wědomostnicu rozmołwjała.

Čehodla zaběraće so ze serbskej tematiku?

K. Hiepko: Počach so hižo jako dźěćo za serbsku kulturu zajimować, zhoniwši, zo bě mój pradźěd Serb. Wón narodźi so 1892 w Baršću, swójba pochadźeše z Jemjelicy (Jämlitz). Jako šulerka hornjeho schodźenka pisach referat wo žiwjenju Serbow w NDR, to bě w lěće 2010. Trěbnych informacijow dla lećach w lětnich prózdninach do Němskeje a wopytach w Budyšinje Serbski institut z biblioteku, Smolerjec kniharnju atd. Běch hnydom fascinowana, što wšo wo serbskej kulturje a historiji zhonich. W samsnym dowolu wopytach tež dalše serbske městna, mjez druhim Jemjelicu, Slepo kaž tež Serbski muzej w Choćebuzu. Jako mějach we wobłuku studija stawiznow na Bristolskej uniwersiće seminarske dźěło wo dźě­ćatstwje za čas nacijow pisać, wědźach hnydom, zo chcu wo dóńće serbskich dźěći pod Hitlerom slědźić. Sym tuž znowa w Budyšinje trěbnych knihow dla přebywała.

Mnozy, kotřiž hewak z awtom do Róžanta k Suchecom přijědu, zo bychu je přehladać abo porjedźeć dali, su so tam dźensa z kolesom abo pěši podali, zo bychu Janej Suchemu k 70ćinam gratulowali.

Jubilar je so 21. pražnika 1950 narodźił. Jeho kolebka steješe w čěskim Rumburku. Po dwěmaj lětomaj wróći so swójba do Róžanta, hdźež Jan 1957 do šule zastu­pi. W běhu dźesać šulskich lět je wón tež w Dobrošicach a Ralbicach wuknył. Po tym zo bě nadarjeny pachoł pruwo­wanje srjedźneje zrałosće złožił, nawukny wón powołanje zamkarja w firmje Waltera Blocka w Kamjencu. Hižo za šul­ski čas zajimowaše so za kolesa a motorske. Jako chodźeše do 5. lětnika, natwari sej z dweju kolesow, kotrejž dyrbje­štej do črjopjenca, jedne a z nim dołho jězdźeše. Jeho sćerpnosć a wušiknosć sej w Kamjenskej firmje wažachu. Hač do přewróta tam dźěłaše.

Noworěčnikow wobkedźbować

póndźela, 20. julija 2020 spisane wot:

Serbscy zastupnicy rady Załožby za serbski lud su na njedawnej klawsurje wo tym rozmyslowali, kak spěchowanje sylnišo na priority wu­směrjeć. Janek­ Wowčer je z direktorom załožby Janom Budarjom wo tym rěčał.

Što wusměrjenje na priority konkretnje rěka, kotre to su a što je z nimi měnjene?

J. Budar: Załožbowa rada je lěta 2017 priority spěchowanja wobzamknyła. Na prěnim městnje steji wutwar a skrućenje rěčnych rumow. Wažne pak tež je, projektnych nošerjow podpěrać a dorost zaručić. Z powšitkownych prioritow mamy konkretne zaměry a wotpowědne naprawy wotwodźeć. Runje tajke přemyslowanja běchu jedne z ćežišćow klawsury.

Rěka regionalizacija, zo załožba zaso jenož projekty w serbskim sydlenskim rumje spěchuje, abo móža zajimcy zwonka Łužicy dale za swoje serbske abo projekty ze serbskim wobsahom wo spěchowanje prosyć?

W běhu něšto dnjow rozsudźili

pjatk, 17. julija 2020 spisane wot:

Poprawom je Serbske šulske towar­stwo swoje lětuše rěčne prózdninske lěhwo­ we Wodowych Hendrichecach koronakrizy dla wotprajiło. Nětko pak je tola přewjedźe. Kak je k tomu dóšło, wo tym je Janek Wowčer z předsydku SŠT Ludmi­lu Budarjowej rěčał.

Pod kotrymi wuměnjenjemi je nětko k tomu dóšło, zo lěhwo tola budźe?

L. Budarjowa: Spočatk junija njebě wotwidźeć, zo Sakska tak spěšnje tajke zarja­dowanja, wězo pod wěstotnymi postajenjemi, dowoli. Riziko natyknjenja bě pře­wulke, a tak smy lěhwo wotprajili. Dźěći pak, kotrež běchu so hižo před měsacami přizjewili, běchu wězo jara zrudne. W zašłymaj tydźenjomaj so wone přeco zaso naprašowachu, hač njehodźi so lěhwo přiwšěm přewjesć. Wšako je knježerstwo postajenja korony dla zmjechčiło.

Hdy a hdźe rěčne lěhwo wotmějeće?

L. Budarjowa: Wone budźe zaso we Wodowych Hendrichecach, a to wot 21. hač do 29. awgusta, potajkim skrótšene a tydźenjej pozdźišo. Zo bychmy sej storněrowanske wudawki zalutowali, smy so wězo wo městna w samsnym objekće prócowali.

Ćišćanski statok so dale wuwiwa

štwórtk, 16. julija 2020 spisane wot:

Stare rjemjesło a burska dźěławosć, serbšćina a wjesne nałožki – wšo to móža hosćo na „Ćišćanskim statoku“ wot lěta 2002 cyle zbliska dožiwić. Poskitki organizuje Kulturne towarstwo Ćisk, kotrež w lěće 1882 wutworjenu a wot 1921 jako štyristronski statok wobstejacu ležownosć wobhospodarja. Čłonojo wuwiwaja wobstajnje nowe ideje za wužiwanje pod pomnikoškitom stejacych rumnosćow. Loni započachu twarjenja rozšěrjeć a galeriju nad hródźu přetwarjeć. Katrin Demczenko je so z městopředsydu towarstwa Hansom­ Grobu rozmołwjała.

Knježe Groba, kotre dźěła je štó wukonjał? A su towarstwo při tym z někajkeje strony podpěrali?

Ličby a prašenje, kak hašeć

pjatk, 10. julija 2020 spisane wot:
Bosćan Nawka

Ličby njełža. Chcemy-li tomule přisłowu wěrić, ja najwjetši problem Němskeje krimi­nalitu nastupajo cyle jasny. Mjez cyłkownje loni zwěsćenymi 31 472 „po­liti­sko-ekstremistisce motiwowanymi de­liktami“ přirjaduje zwjazkowy zarjad za škit wustawy dwě třećinje – abo w ličbje: 21 290 – prawicarskemu miljejej. Lěwi­carskich njeskutkow bě 6 449, a na bronzowym městnje tuteje nješwarneje lisćiny slěduja – runjež něchtó bubnuj – „njepočinki wěstych krajow“. Nažel wčera předstajena rozprawa wustawo­škitarjow njepřeradźa, wo kotre staty konkretnje so jedna.

Přiwšěm je, njeby-li cyłkowna naležnosć na sebi tajka chutna była, wotpowědny kapitl naj­zajimawši. Wšako hodźi so skoro kaž krimi­ ze časa zymneje wójny čitać. Často jako najhórje začuwany strach před islamistiskimi złóstnistwami – rozprawa zjima je pod hesłom „nabožna ideologija“ – so w ličbach njewotbłyšćuje: 362 padow so w aktach jewi.

Analogne formaty su wobmjezowane

štwórtk, 09. julija 2020 spisane wot:

Předwčerawšim je zapósłanc Zelenych w Němskim zwjazkowym sejmje Stephan­ Kühn mjez druhim redakciju Serbskich Nowin wopytał. Što bě wotpohlad wopyta serbskich institucijow, a kak zhladuje wón na tuchwilnu sylnu digitalizaciju tež medijow, to chcyše ­Janek Wowčer wot njeho wědźeć.

Čehodla sće serbske institucije wopytał?

Zhromadnje postupować

srjeda, 08. julija 2020 spisane wot:

Předsydka załožboweje rady Susann Šenkec­, předsydka Rady za serbske nalež­nosće Braniborskeje Kathrin Šwjelina a jeje sakski kolega Marko Suchy, předsyda parlamentariskeje přirady załož­by Marko Šiman, załožbowy direktor Jan Budar, zastupowacy jednaćel Domowiny Marcus Końcaŕ a předsyda Domowiny Dawid Statnik su póndźelu w Budyšinje wo přidatnych pjenjezach z fondsa za strukturnu změnu wuradźowali. Janek Wowčer je so z Dawidom Statnikom rozmołwjał.

Čehodla bě póndźelne zetkanje tak wažne?

D. Statnik: Njebě to prěnja tajka rozmołwa, hižo w lěće 2017 smy tajku přewjedli. Přiwšěm bě wona trěbna, dokelž su we wšěch gremijach nowi čłonojo. Zdobom mějach wuradźowanje za wažne wobzamknjenja zakonja w zwjazkowym sejmje dla.

Što běchu ćežišća zetkanja zastupjerjow serbskich gremijow?

Tuńše jězby w prózdninach

póndźela, 06. julija 2020 spisane wot:

Šulerjo a wučomnicy do 20 lět móža so wje­selić. Wobchadnej zwjazkaj Sakskeje poskićatej jim w prózdninach potuńšene jězdźenki. Měrćin Weclich je so wo tym­ z nowinskim rěčnikom wobchadneho zwjazka Hornje Łobjo (VVO) Christianom Schlemperom rozmołwjał.

Kelko tajki prózdninski tiket płaći ?

Ch. Schlemper: Wot spočatka lětnich prózdnin budźe to 30 eurow. Jězdźenka wostanje potom cyłe šěsć tydźenjow płaćiwa. Budźe to po cyłej­ Sakskej a cyłym srjedźoněmskim wob­chadnym zwjazku (MDV) – hač do Halle abo Altenburga.

Što to konkretnje rěka?

Ch. Schlemper: Młodźi pasažěrojo móža za 68 centow wob dźeń busy, ćahi, tramwajki a přewozy wužiwać. Tak je tiket­ přihódna alternatiwa za čas, w kotrymž wjele šulerjow měsačnu kartu za puć do šule nima. Za mało pjenjez móža sej tuž prózdninske wulěty planować.

Su hišće dalše poskitki?

„Sambesi“ wostanje dale zawrjeny

póndźela, 06. julija 2020 spisane wot:

Byrnjež hosćenc „Sambesi“ we Wojerowskej coologiskej zahrodźe po po­wšitkownych postajenjach korony dla zaso wotewrěć móhli, wostanje pak tón najprjedy raz zawrjeny. Silke Richter je so ze šefom restawranta Ralfom Gerstmannom rozmołwjała.

Sće chcył wo swojich dožiwjenjach w afriskim kraju Gambija rozprawjeć. Korony dla pak sće termin přesunył. Přiwšěm sće nětko pjenježne dary do Gambije přepokazał. Kak je k tomu dóšło?

R. Gerstmann: Sym přednošk, kiž měješe w měrcu być, nětko zarjadował. Běše to prěnje zarjadowanje po zawrjenju w měrcu. Postajenjow hygieny dla sym z přihotami dosć zahe započał. Wothłós bě jara dobry. 35 wopytowarjow je 500 eurow dariło, a pjenjezy sym hnydom do Gambije přepokazał. Rady poskićam swój přednošk tež towarstwam, šulskim rjadownjam a dalšim zajimcam.

Za čo sće čas zawrjenja hosćenca wužiwał?

Serbska debata

nowostki LND