Jan Pječka

štwórtk, 08. februara 2024 spisane wot:
3. małeho róžka 1854 narodźi so rězbar Jan Pječka w Budyšinje jako syn rězbarja. Wón nawukny powołanje kaž nan a měješe wot lěta 1879 hač do smjerće 12. hodownika 1926 samostatnu dźěłarnju rězbarja. Hłownje stwori kaž hižo nan za katolske rowy narowne kamjenje a za nje tež wuměłstwowe postawy jako pychu. Wón je za wšelake wosobiny wuměłsku pychu za jich posledni wotpočink stworił. Na sławnym Mikławšku nadeńdźemy wjacore jeho narowne pomniki z postawami a nabožnymi symbolemi, tak za poslednjeho serbskeho biskopa Jurja Łusčanskeho (1839–1905) narowny kamjeń z křižom na nim a narownej platu před nim. Za Michała Hórnikowy row je stworił za narowny pomnik postawu skřižowaneho a postawje swjateju japoštołow Cyrila a Metoda. Pódla rowa Hórnika je pochowany kapłan, spisowaćel a rěčewědnik Michał Róla (1841–1881). Tež jeho na­rowny kamjeń je Pječka stworił. Za 1804 w Zejicach narodźeneho a 1895 zemrě­teho fararja a spisowaćela Michała Buka je zhotowił narowny kamjeń a jeho pychu při wonkownej muri wołtarnišća a dalše wuměłske sakralne drohoćinki Baćoń­skeje cyrkwje. Manfred Laduš

Na prěni Łužiski powěsćowy sympozij

srjeda, 07. februara 2024 spisane wot:

Stróža (SN/MiR). Towaršnosć Carl-Gustav-Jung Sakska z.t. přihotuje z podpěru Budyskeje župy „Jan Arnošt Smoler“ prěni Łužiski powěsćowy sympozij. Tón wotměje so wot 21. do 23. junija 2024 w kubłanskim centrumje biosferoweho rezerwata „Hornjołužiska hola a haty“, w Domje tysac hatow w Stróži. W prěnim rjedźe dźe wo to, z wutrobu a rozumom powěsćam připosłuchać.

Zarjadowanje steji pod hesłom „KRABAT – Zaplećenje a wuwiće“. Ćežišćo zaběry je serbski kuzłar a přibliženje k psychologiskemu jadru powěsće. „W rjekowskich skutkach Krabata namakamy – ručež wutrobu a rozum wotewrějemy – poselstwa za dźensniši čas. W bajach a figurach kaž tež w jich dožiwjenjach namakamy wuraz a formu „energije“, něhdy ‚swětło přirody‘ mjenowanu“, rozjasnja předsyda towaršnosće dr. Christian Kessner, „kóžda generacija ma nadawk tele swětło widźeć a jeje poselstwo spó­znać.“ Fachowe přednoški a zhromadna wuměna maja so temje bližić a dotalne dopóznaća wobdźělnikow pohłubšić a rozšěrić.

Hotuja so na jubilejny koncert

wutora, 06. februara 2024 spisane wot:
Zašły kónc tydźenja přebywachu spěwarki a spěwarjo chóra 1. serbskeje kulturneje brigady w swojim mjeztym tradicionalnym probowym lěhwje w čěskich Hejnicach. W tamnišim klóštrje přihotuje so chór pod nawodom dirigentki Judit Kubicec na jubilejny koncert składnostnje 75lětneho wobstaća chóra. Tutón budźe 1. junija 2024 w Budyšinje. Nimo probow skići probowe lěhwo chórej tež móžnosć za hłubše a lěpše zeznaće z dirigentku. Foto: Matej Kowar

Hudźbne talenty wuznamjenjene

póndźela, 05. februara 2024 spisane wot:
We wobłuku mytowanskeho koncerta lětušeho regionalneho wubědźowanja „Młodźina hudźi“ bu Zhorjelskemu klarinetistej Danielej Pfisterej (zady srjedźa) čestne wuznamjenjenje města Wojerecy přepodate. Na žurli tamnišeho Lessingoweho gymnazija wudźělichu nimo toho wšitkim wobdźělnikam wopisma, jědnaće z nich přija nimo toho wosebite myta mjez druhim Wojerowskich serwisowych klubow, Sakskeho zwjazka dujerskeje hudźby a Wuchodosakskeje nalutowarnje. Lawreatki a lawreaća starše/starši hač dźesać lět zastupuja region Sakska-Łužica w měrcu na krajnym wubědźowanju w Drježdźanach. Foto: Katrin Demczenko

Budyšin (SN/bn). Prezentacija noweje knihi „Innen bröckelt die unerhörte schicht“, wudateje wot Jayne-Ann Igel a Jana Kuhlbrodta a wušłeje w nakładnistwje Poetenladen, přiwabi wčera ně­hdźe 40 zajimcow do Smolerjec kniharnje. Publikacija wopřijima wuběr basnjow a krótkoprozy Měrany Cušcyneje. Awtorka recitowaše sowje twórby sama, wuzběhnywši, zo „započnu z prěnjej a kónču z poslednjej“ w antologiji wozjewjenej twórbu, při čimž „někotružkuli stronu přeskoču“. Wubranym wjeršam poda anekdotisce pozadki. Mjez druhim wopytowarjam rozłoži, zo je baseń „Zigarrendunst“ swojimaj dźědomaj wěnowana a zo ma Čornobóh wjacorych přičin dla „wosebity woznam“ za nju. Ze za Elke Erb spisanym poemom „Sommer 2004“ wopominaše njedawno zemrětu koleginu; basni „Er das volk“ a „Den kriegsfuß im nacken“ běštej z přikładomaj ironiskeje kritiki na aktualnym towaršnostnym a swětowym połoženju. Z twórbu „Zaunnicken“ a pendantom „Płótnyganje“ podšmórny Cušcyna dwurěčnosć, kajkaž je mnohim łužiskim lyrikarjam swojorazna.

Lajska dźiwadłowa skupina Bühnenvolk předstaji jutře, sobotu, posledni raz inscenaciju „Der Sohn“. „Komiska drama“ z pjera Olivera Bukowskeho wobswětluje chwatk a šmjatk łužiskeje swójby w zwisku ze změnu strukturow. Předstajenje na małej žurli Budyskeho Dźiwadła na hrodźe započnje so w 19.30 hodź. Foto: Norman Schneider

Handrij Zejler

pjatk, 02. februara 2024 spisane wot:

1. februara 1804 narodźi so w Słonej ­Boršći do swójby studnjerja a žiwnosćerja farar, Serbow narodny basnik a załožićel našeje narodneje kultury Handrij Zejler. Nadarjeny hólčec wopyta Budyski gymnazij. Studowaše w Lipsku teologiju a bu ze stipendijom Budyskeho tachantstwa podpěrany. „Z njeboćičkim Zejlerjom zhubichmy jednoho z najzasłužbnišich Serbow, sobuzałožerja a wužiwarja noweho serbowstwa, sławneho pěsnjerja a pilneho spisowarja, kotrež mjeno budźe so w stawiznach serbskeje rěče a literatury wěčnje błyšćić.“ Tak pisaše Michał Hórnik w nekrologu za 15. winowca 1872 we Łazu zemrěteho Zejlerja, kotrehož bě tam wot lěta 1835 z wob­lubowanym wosadnym fararjom.

Wosom króć maksimalne dypki

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:

Němska hudźbna rada wuhotuje lětsa mjeztym 61. wubědźowanje „Młodźina hudźi“. Prěnje koło na regionalnej runinje wotmě so minjeny kónc tydźenja. We Wojerecach wobdźěli so w tamnišej hudźbnjej šuli a w Lessingowym gymnaziju dohromady něhdźe sto dźěći a młodostnych we wobłuku 33. wubědźowanja za region Sakska/Łužica.

Marja Młynkowa

štwórtk, 01. februara 2024 spisane wot:
1. februara 1934 narodźi so Marja Brězanec jako dźowka serbskeho wučerja w šleskim Thommendorfje. Swójba přesydli so 1945 do Šěrachowa, a pola swójbnych nana w Ralbicach a Šunowje nawuknje Marja spěšnje serbsku rěč. Pozdźiša lektorka, spisowaćelka a literarna kritikarka wuda so 1957 na serbskeho literarneho wědomostnika a basnika dr. Jurja Młynka a je tuž jako Marja Młynkowa znata. W Lipsku studowaše pedagogiku a germanistiku a dźěłaše po tym jako wědomostna lektorka w Budyšinje, a wot 1958 w nowozałoženym LND jako lektorka za beletristiku. Wot lěta 1960 bě wona swobodna spisowaćelka a jara připóznata literarna kritikarka. Z jeje pjera su knihi „Kostrjanc a čerwjeny mak“, „Dny w dalinje“. Tematisce wěnowaše so sylnje problemam žonow a młodostnych. Za dźěći spisa „Dundak Matej“ a za młodostnych 1964 „Starosće w dźewjatce“. Marja Młynkowa zemrě hakle 37lětna 27. februara 1971 w Budyšinje a bu na Mikławšku pochowana. Při jeje rowje namaka tež jeje mandźelski swój posledni wotpočink. Po smjerći wuńdźe zběrka jeje literarnych kritikow „Z wótrym wóčkom“. Dwójce spožči so jej Literarne myto Domowiny. Manfred Laduš

Žiwjenske wjeselo z hudźby

srjeda, 31. januara 2024 spisane wot:

Lětuši poskitk „Wosebiteho koncerta na spočatku lěta“ pod hesłom „Žiwjenske wjeselo?!“ wokřewi wopytowarstwo na pjeć městach we Łužicy a zwonka njeje. W Lipsku, Berlinje, Choćebuzu, Budyšinje kaž tež we Wojerecach bě wopyt koncertow toho rjadu tónraz zaso dobry. „Ludźo maja nětko znowa lóšt na tajke zarjadowanja“, zwěsći jich iniciatorka, w Berlinje bydlaca klasiska pianistka a komponistka Heidemarja Wiesnerec. Ze serbskeje swójby w Barće pochadźacej wuměłči je předewšěm wažne, zo so hudźba Serbow wot měnjacych so interpretow do mjezynarodneho konteksta staja. Tući stanu so tak z multiplikatorami hudźby Serbow. Zdobom zasadźuje so wona za to, zo stajnje nowe twórby nastawaja. Tak předstaji so w běhu mjeztym 29 lět cyłkownje 60 nowych komornohudźbnych kompozicijow, kotrež serbski repertoire stila klasiskeje moderny wobohaćeja.

Tworjenje pod hesłom: „Žiwjenske wjeselo?!“

Serbska debata

nowostki LND