Na změnu klimy nastajeni

wutora, 19. septembera 2023 spisane wot:

Zarjad Sakskeho lěsa w Budyskim wo­krjesu je zašły pjatk do lěsow halštrowskeje hole na pućowanje přeprosył. Milenka­ Rječcyna je so ze zamołwitej za zjawnostne dźěło Christinu Gaedikowej rozmołwjała.

Što běše zmysł pućowanja?

Ch. Gaedikowa: Zhromadnje ze swojim kolegu Robertom Conradom smój 16 wobdźělnikam rozkładowałoj, kotre dźěła mamy w statnym lěsu wukonjeć.

Su wobdźělnicy składnosć měli, Waju so prašeć?

Ch. Gaedikowa: Haj, a woni su to přewšo aktiwnje wužiwali. Mjez druhim je šło wo wjelka kaž tež wo schorjenje dźiwich swini na swinjacu mrětwu.

To pak njejstej zawěsće byłoj jeničkej temje. Kotre informacije staj sobupućowacym posrědkowałoj?

Ch. Gaedikowa: Robert Conrad, jako hajnik tamnišeho lěsa je wuswětlił, kotre změny wón planuje a přewjedźe, po tym zo je wón nětko dwě lěće za tamniši lěs zamołwity. Mjez druhim je wón rozjasnił, zo ma po rjadowanju sakskeho ministerstwa za wobswět skerje domjace družiny dubow sadźeć. Lěta do toho su zamołwići skerje ameriski dub wužiwali.

Kak so změna klimy wobkedźbuje?

Wuměna wo folklorje

póndźela, 18. septembera 2023 spisane wot:

W Nižosakskim měsće Scheeßel zetkachu so kónc tydźenja zastupjerjo čłonskich towarstwow němskeje wotnožki CIOFF (swětowa organizacija folklornych festiwalow a folklornych skupinow). Maximilian Gruber je so z referentom Domowiny za kulturu, Clemensom Škodu, wo zetkanju rozmołwjał.

Što chowa so za skrótšenku CIOFF?

C. Škoda: CIOFF je swětowa organizacija, kotraž ma tež w UNESCO poradźowacy status. Je to swětowy třěšny zwjazk za organizatorow folklornych festiwalow kaž tež za folklorne skupiny. Tež serbske skupiny su z čłonami CIOFF. Za organizowanje festiwala, na přikład we Łužicy su mjezynarodne kontakty to najwažniše. Bjez nich njemóžeš tajki festiwal docyła organizować. CIOFF pomha nam mjenujcy skupiny namakać a zdruha twori wona tež wěsty ramik regulow za wuhotowanje festiwalow. Organizacija ma swětowu runinu, ale dźěła tež w sektorach, kotrež wotpowěduja hrubje kontinentam. W tutych sektorach je potom wjacorych sekcijow, kiž su wotpowědne kraje na kontinentach.

Wo kotrych temach wuradźowachu čłonske skupiny na lětušej zhromadźiznje?

Prěni króć na dźěłarničce była

wutora, 12. septembera 2023 spisane wot:

Lětuši molowanski kurs Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu steješe pod hesłom „Dwórnišćo pisanosće“. Milenka Rječcyna je so z Jeannine Markec z Worklec rozmołwjała.

Tónle poskitk wotměwa so hižo mnohe lěta. Čehodla sće so Wy za tónle kurs rozsudźiła?

J. Markec: Je tomu lětsa scyła prěni króć, zo sym so na dźěłarničku přizjewiła. Njewědźach dotal, zo so tajka wotměwa. Njeje tomu ani tak dołho, zo sym wo tym zhoniła.

Poskitk měri so na započatkarjow kaž tež lajskich wuměłcow. Kak dołho so Wy hižo z tworjacym wuměłstwom zaběraće?

J. Markec: Je tomu něhdźe lěto, tak so dopominam, zo so z wuměłstwom zaběram a zo sama tworju. To je za mnje móžnosć, so do druheho swěta zanurić. Mje wosebje zajimuje, kak móžu to, štož widźu abo začuwam, na mnohe wašnje zwobraznić a zo móžu za to cyle wšelaki material wužiwać. To mje wulce wabi.

Maće material, z kotrymž wosebje rady dźěłaće?

J. Markec: Mje zajimuja wěcy, kotrež móžu sama naćisnyć. Wosebje lubi so mi linolowy ćišć. Sym pak za wšelake wuměłske směry wotewrjena.

Mjezynarodna nóc njetopyrjow

wutora, 29. awgusta 2023 spisane wot:

Jendźelsce mjenuja njetopyrjow „bat“ a „Batnight“ je mjezynarodna nóc za škit njetopyrjow. Tuta wotmě so minjeny kónc tydźenja we 38 krajach po wšěm swěće a skedźbni na wohrožene njetopyrje a druhe zdźěla jara wohrožene družiny. Tež w Njeswačidle bě při tutej składnosći tójšto dožiwić. Hanka Jenčec je z Madlenu Mičkec z tamnišeje přirodoškitneje stacije porěčała.

Što je so w Njeswačidle składnostnje mjezynarodneje nocy njetopyrjow wotměło?

Madlena Mičkec: Smy mnohostronski program za nóc njetopyrjow přihotowali. Wone su fascinowace zwěrjata, ale tež sylnje wohrožene. Ze zawodnym přednoškom smy wobdźělnikam swět njetopyrjow zbližili a na jich situaciju skedźbnili.

Kak sće dźěći do přirodoškitneje akcije zapřijeli?

Madlena Mičkec: Přihotowachmy paslensku staciju. Tam móžachu sebi dźěći masku w formje njetopyrja zhotowić. Runje tak smy hry a kwis poskićili. Při dźěćacym kwisu bu nowa wěda wo njetopyrjach hnydom skrućena. Jako myto je kóžde dźěćo poprjančkaj w formje njetopyrjow dóstało.

Wo spěwanju so dźensa hišće rěči

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

Po lońšej premjerje wuhotuja „2. lěćny serbski swjedźeń w Přiwćicach“, a to 26. awgusta. Bosćan Nawka je so z hłownym organizatorom Lucianom Kaulfürstom, motiwatorom Domowiny za tworjenje rěčnych rumow w kónčinach Malešecy, Kubšicy a Bukecy, rozmołwjał.

Knježe Kaulfürsto, što tónraz na wopytowarjow Přiwćičanskeho hrodu čaka?

L. Kaulfürst: Změjemy znowa wotměnjawy program z wobšěrnym poskitkom za dźěći, prezentaciju wo pčołarstwje kaž tež wo serbskich narodnych drastach wšitkich regionow a wězo tójšto hudźby. Jako wosebity hósć zahraje chorwatska tamburicowa skupina Ključ. Nastupajo personal, logistiku, techniku kaž tež zastaranje z jědźu a napojemi kooperujemy wospjet z partnerami, kaž na přikład z Malešanskej wohnjowej woboru, lokalnym pjekarjom a regionalnym rěznikom a prěni raz z Přiwćičanskim towarstwom Aktion in Stereo.

Kak je wam premjera loni pomhała, lětuši swjedźeń planować a organizować?

Astrocentrumze serbskim ludom zwjazany

póndźela, 07. awgusta 2023 spisane wot:

Prof. dr. Christian Stegmann je fyzikar za kosmiske dźělčki a mjeztym znate wobličo Astrocentruma Łučica (DZA). Z nim je so Marcel Brauman rozmołwjał.

Loni sće so we wubědźowanju wo srědki za změnu strukturow přesadźili – kotre nowinki nam lětsa hišće přinjeseće?

C. Stegmann: Po tym zo su srědki za natwar centruma přizwolene, twar přihotujemy a team powjetšimy, zo bychmy centrum najpozdźišo za dwě lěće załožili. Nimo komunalnych politikarjow sće na „rozmołwu při róžni“ (30.8., w 17.30 hodź., w domje towarstwow w Konjecach) kaž loni ludnosć regiona přeprosył – kak z Wašeho wida serbski lud z planowanym Astrocentrumom Łužica wobchadźa?

C. Stegmann: Dožiwjamy wulku wotewrjenosć a zajim. Rjany přikład za wu­znam DZA, snadź hižo za zwjazanosć, běše karnewalski wóz Konječanskeje młodźiny za róžowu póndźelu. Tema woza bě podzemski labor DZA. Tež na druhich zarjadowanjach w serbskim sydlenskim rumje smy wjele rezonancy dóstali.

Němski centrum za astrofyziku ma hižo běrow we Wojerowskej radnicy, hdźež je samostatne serbske mjeno „Astrocentrum Łužica“ widźeć. Kak je k tomu dóšło?

Jubilej při haće za wšitke generacije

pjatk, 04. awgusta 2023 spisane wot:

Wot dźensnišeho wotměje so 10. festiwal při Kulowskim měšćanskim haće. Wo tym je so Silke Richter z Mathiasom Klimankom z třěšneho zwjazka ­Kulowskich młodźinskich klubow ­rozmołwjała.

Kak dołho festiwal hižo eksistuje a čeho­dla je wón scyła nastał?

M. Klimank: Prěni festiwal smy w lěće 2013 přewjedli. Tehdy bě wón mjeńši a regionalniši hač dźensa. Poprawna mysl bě, w našim měsće regionalny festiwal poskićeć, hdźež móža hudźbnicy, wuměłcy a skupiny z regiona wustupić. Wosebity charme naš festiwal ma, dokelž je wón měšeńca festiwalneje nalady a swójbneho charaktera.

Štó festiwal organizuje a kak so wón financuje?

M. Klimank: Hłowny organizator je třěšny zwjazk Kulowskich młodźinskich klubow United clubs for Kulow, kiž tohorunja dalše zarjadowanja přihotuje kaž Kulow Cup a jutrowne reje. Hłownje financujemy festiwal ze zastupnymi lisćikami a z předanje napojow. Nimo toho mamy tójšto wjetšich a mjeńšich sponsorow a podpěraćelow, kotřiž nam pjenježnje a materielnje pomhaja.

Je lětsa někajkich nowosćow?

To je móžna warianta

štwórtk, 03. awgusta 2023 spisane wot:

Nimo dalšich młodostnych je tež Nadine Młodźinkec z Rachlowa w swojej drasće napadnyła, kotruž bě sej wona za festiwalny wječor na farskim dworje w Chrósćicach zwoblěkała. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.

Sće sej swojoraznu drastu zwoblěkała. Kak sće na to přišła?

N. Młodźinkec: Myslach sej, zo so na folklorny festiwal swoju serbsku drastu zwoblěkam. Potom pak wědźach, zo budźe jara ćopło. Tuž sym přemyslowała, kak móhła to sčinić, zo so tak zwoblěkam, zo móžu wobaj zajimaj kombinować. Tak sym sej bluzu ze swojeho dirndla wzała a so ju pod suknju woblekła. Potom sej myslach, zo to cool wupada. Mój cil běše, tradiciju z modernym zwjazać.

A kak sće to z włosami činiła?

N. Młodźinkec: Włosy sym sej do wěnčka pletła. To so mi wěčnje njeje radźiło. Tuž sym swoju mać wo pomoc pro­syła. Smój potom banćiki w serbskich barbach do wěnčka pletłoj a hišće zeleny wěnčk přidałoj. Dohromady smój něhdźe štyri hodźiny trjebałoj wot ideje hač k tomu, zo je wěnčk kruće sedźał.

Móžeće sej předstajić, zo młode holcy a žony w tajkim outfiće na serbski swjedźeń du?

Postupowanjeje zahubne

póndźela, 31. julija 2023 spisane wot:

Zwjazk připowědźa skrótšenja srědkow za dobrowólnu słužbu. Milenka Rječ­cyna je so z Birgit Pietrobelli ze Syće ­za dźěło z dźěćimi a młodźinu KiJU w Biskopicach rozmołwjała.

Kak hódnoćiće jako zarjadowar dobrowólnych słužbow připowědźene postupowanje zwjazkoweho knježerstwa?

B. Pietrobelli: To rěka, zo budźe za tónle nadawk klětu, a to jenož wot septembra do decembra něhdźe štwórćina srědkow mjenje. Aktualnje je Zwjazk připowědźił srědki wot dotal 376 na 298 milionow eurow skrótšić. To rěka, zo změja nošerjo klětu 78 milionow eurow mjenje k dispoziciji. Za lěto 2025 je skrótšenje dalšich 30 milionow eurow připowědźene. Za to nimam słowa.

Što rěka „wot septembra do decembra“?

„Snano symjo za nowy openair“

štwórtk, 27. julija 2023 spisane wot:

Pod hesłom „Witaj-koncert“ wuhotuja dohromady štyri skupiny zajutřišim, sobotu, hudźbny wječor při Miłočanskej skale. Bosćan Nawka je so ze zarjadowanje sobu organizowacym a sam nan nim hrajacym hudźbnikom Jakubom Čornakom rozmołwjał.

Knježe Čornako, što so za „Witaj-koncertom“ chowa?

J. Čornak: Zakładna, nic cyle njesebična myslička bě předstajić aktualnu tačel „Witaj“, kotruž sym lětsa jako „Jacke Schwarz“ wudał, a to po móžnosći w po-dobnej wobsadce, kajkaž ju nahra, potajkim zhromadnje z band. A snano je koncert takrjec ze symjenjom za nowy open­air-festiwal, kotryž kóždolětnje při skale wuhotujemy, rady ze susodnymi słowjanskimi skupinami. Rozhladuju so hižo za móžnymi partnerami.

Raz festiwala wšako hižo lětsa změjeće: Live-hudźba pod hołym njebjom, stanowanišćo a dosć dołho trajacy program. Kak sće skupiny wubrali?

Serbska debata

nowostki LND