Ideja staršich bu wotpokazana
Na njedawnym zetkanju sakskeho kultusoweho ministra Christiana Piwarza ze zastupjerjemi staršich w Budyšinje bě tež kubłanska referentka Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa přitomna. Axel Arlt je z njej porěčał.
Kotre starosće staršiskich zastupjerjow najbóle pod nochćemi pala?
K. Suchec-Dźisławkowa: Tych je retomas. Staršich jimaše na přikład falowacy pedagogiski personal w šulach na kraju. Čim bliže wulkoměstam, ćim lěpša je situacija wokoło zastaranja z wučerjemi. Čas za wuwučowanje pobrachuje, dokelž su wučerjo zdźěla ze zarjadniskimi a druhimi nadawkami zaběrani. Starši chcychu wědźeć, kotre konkretne naprawy SMK přewjedźe, wučerjow na kraj dóstać.
Kak je minister Piwarz na to reagował?
K. Suchec-Dźisławkowa: Problematiki su znate, prócowanja zdźěla wunošne. „Ja pak njemóžu sej tež žanych wučerjow napjec“, běchu jeho słowa.
W čim so połoženje na serbskich šulach wot tych z němskich rozeznawa?
Łužiski pokład za Astrocentrum
W běhu přichodnych lět ma njedaloko Konjec Astrocentrum Łužica nastać. Milenka Rječcyna je so z prof. dr. Christianom Stegmannom rozmołwjała.
Přihoty za twar centruma traja tři lěta. Kotre naprawy tuchwilu přewodźeće?
Chr. Stegmann: Přewjedujemy wšelake technologiske projekty. Mi je wažne na zakładźe slědźenja wobkrućić, hdźe je južnje Wojerec najlěpše městno za podzemski labor. Potom chcemy zarjadniske struktury tworić a z twarom započeć. Sadźamy na zornowc, na pokład Łužicy a dobru zhromadnosć w Serbach.
Sće poprawom husto we Łužicy?
Chr. Stegmann: Wuchadźam z toho, zo budu hač do trójce wob tydźeń we Łužicy. Wšako je faza přihotow, nawjedowana přewažnje wot Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity a instituta předewzaća DESY w Zeuthenje, dosć wobšěrna.
Što Wam do mysli přińdźe, ručež na Łužicu mysliće?
„Festiwal budźe so dale wuwiwać“
Delegacija přihotowanskeho wuběrka za mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ wobdźěla so tuchwilu na swětowym kongresu CIOFF w Kolumbiskej. Maximilian Gruber je so z Katharinu Jurkowej wo tym rozmołwjał.
Z kotreje přičiny sće sebi do Kolumbiskeje dolećała?
K. Jurkowa: Wot 2. meje přewjeduje so w kolumbiskim měsće Santiago de Cali swětowy kongres CIOFF (swětowa organizacija folklornych festiwalow). Kongres wotměwa so w ramiku dwutydźenskeho folklorneho festiwala, kotryž so paralelnje ke konferency w měsće přewjedźe. Na kongresu wobdźěla so něhdźe 80 wosobow z cyłeho swěta.
Kotru rólu hraja Serbja w tajkim globalnym zwjazku, kajkiž CIOFF je?
K. Jurkowa: W sekciji CIOFF-Němska su nimo třěšneho zwjazka Serbow dalše serbske towarstwa z čłonom a tak móžemy přez kromu serbskeho swěta z našimi temami a prašenjemi mjezynarodnu diskusiju wobohaćić a wozmjemy zdobom nazhonjenja druhich sobu domoj. Serbja zastupuja CIOFF-sekciju Němskeje na kongresu.
Kotre temy so na swětowym kongresu rozjimaja?
Wšitke generacije znowa zapřijeć
Přihoty w zarjedźe Domowiny za hłownu zhromadźiznu zajutřišim, sobotu, w Choćebuzu z połnej paru pokročuja. Z hłownej jednaćelku Judit Šołćinej je Axel Arlt porěčał.
Kotre wočakowanja maće na lětušu hłownu zhromadźiznu Domowiny?
J. Šołćina: Wjeselu so na nadźijomnje čiłu diskusiju a wuměnu w kruhu delegatow a delegatkow. Zdobom so nadźijam, zo su delegaća přihotowani. Sym jara wćipna na dalše přizjewjenja k słowu, prošu pak tež wo to, zo su – kaž smy naše čłonske towarstwa a župy sčasom informowali – tute hižo w předpolu pisomnje wuformulowane. To podpěruje dźěławosć na městnje, wosebje tež redakcisku komisiju, kiž ma namjety k wobzamknjenju na městnje zjimać a předstajić.
Na kotrym zakładźe ma so zazběh diskusije noweho programa Domowiny stać?
Tež wobydlerjow chcedźa witać
Lětsa wotměja so znowa Dny Łužiskeje jězoriny. Andreas Kirschke je so pola jednaćelki krajej přesahowaceho turistiskeho zwjazka Łužiska jězorina Kathrin Winkler wo poskitkach wobhonił.
Čehodla so wosebite Dny we Łužiskej jězorinje přewjedu?
K. Winkler: Tradicionalnje so z dnjemi dowolowa sezona zahaji. Po třoch lětach koronapandemije móžemy nětko skónčnje kaž zwučene w aprylu startować. Wjeselimy so, zo směmy wobydlerjam a hosćom mnohostronski program z wjele turami a wodźenjemi poskićeć.
Lětsa je 22. apryla mjez druhim tura do Čornochołmčanskeho Krabatoweho młyna a winicy Klěšnik předwidźana. Što tam zajimcow wočakuje?
K. Winkler: Na busowej turje pod hesłom „Bajowy kuzłar a łužiske wino“ spřistupnimy wobdźělnikam młyn, hdźež zeznaja zdobom znatu figuru serbskich powědančkow. Dale podadźa so zajimcy k Parcowskemu a Sedličanskemu jězorej. Wottam móža so wobdźělnicy pěši abo z busom na platformu podać, hdźež móža krajinu wobdźiwać. Na kóncu pozastanje bus při winicy Klěšnik, hdźež móža hosćo wězo łužiske wino woptać.
„Wuběrne hudźbne drohoćinki!“
Mjeztym 56. Wojerowske hudźbne swjedźenske dny započnu so 16. apryla. Kredo je nadal „Variatio delectat – wotměna zwjesela“. Silke Richter je so hudźbnej pedagogowku, předsydku Wojerowskeho sinfoniskeho orchestra a jednaćelku wubědźowanja „Młodźina hudźi“ we łužiskim regionje Christianu Vogel rozmołwjała, kotraž swjedźeń lětsa prěni raz pjero wodźaca organizuje.
Knjeni Vogel, loni je so wjelelětna organizatorka swjedźenja Carmen Hoffmann na wuměnk rozžohnowana. Kak wulke su jeje stopy?
C. Vogel: Na spočatku běchu jara wulke, pomału pak so mi dosć derje po nich chodźi.
Jako nowa hłowna organizatorka čaka zawěsće tójšto dźěła na Was …
C. Vogel: Podobnje kaž nastupajo „Młodźina hudźi“ sahaja nadawki wot próstwy wo spěchowanje a sponsoring přez naprašowanja wuměłcow a agenturow hač k naprašowanju a wuběranju wuměłcow, wabjenju, korekturje nowinarskich tekstow, dorěčenju z kolegami wo wuhotowanju jewišćow, marketingej a technice a nic naposledk wotličenju. Dźěłowy wobłuk je potajkim dosć wobšěrny.
Bretonojow Serbach
Dźensa so bretoniscy šulerjo zaso do domizny nawróća. Wo serbsko-bretoniskej wuměnje je so z Tobiasom Bulankom, wučerjom Serbskeje wyšeje šule „Michał Hórnik“ Worklecy, Marcel Brauman rozmołwjał.
Kak běži wuměna mjez serbskimi a bretoniskimi šulerjemi, štó je so wobdźělił a kotři wučerjo mějachu organizaciju a wotběh na starosći?
T. Bulank: Wuměnu organizujetej po połojcy Serbski gymnazij Budyšin a Serbska wyša šula „Michał Hórnik“ Worklecy. Tuž su to nawodaj knjeni Šołćina a knjez Wjacławk, wučerce francošćiny na gymnaziju knjeni Bulišowa a knjeni Wetzmanowa, ze stron wyšeje šule smój to knjez Bjarš a ja.
Kak sće so rěčnje dorozumjeli, što běchu kulturne wjerški a kajki běše program zhromadneho pobyta w Berlinje?
Intensiwny, spokojacy kurs
Wospjet staj Hajduk-Veljkovićec Lubina a Dušan literarnu dźěłarničku wuhotowałoj, tónraz minjeny kónc tydźenja w Budyskim Serbskim domje (SN rozprawjachu). Bosćan Nawka je so z nawodnicu workshopa rozmołwjał.
Knjeni Hajduk-Veljkovićowa, kotremu ćežišću staj so we wobłuku Waju lětsa prěnjeje dźěłarnički wěnowałoj?
L. Hajduk-Veljkovićowa: Po lyrice a spěwnych tekstach smy so tónraz z krótkoprozu zaběrali. Cyłkownje su štyri awtorki a awtorojo swójske powědančka za dźěłarničku zapodali. Zhromadnje z nimi smy tele teksty analyzowali, a to po třoch krokach. Najprjedy rozjimachmy wobsah a strukturu jednanja, potom stil a naposledk takrjec klasiske kriterije, kaž prawopis a sadotwar.
W kotrej měrje staj porno dotalnym dźěłarničkam hinak postupowałoj?
Je trjeba, so skoku dojednać
Leńka Thomasowa je nowa županka župy „Jan Arnošt Smoler“ Budyšin. W rozmołwje z Axelom Arltom mjenuje wona přichodne wužadanja dźěławosće župy.
Kotre prioritne ćežišća za dźěławosć župneho předsydstwo widźiće?
L. Thomasowa: W župje mamy mnohich swěrnych skupinarjow, kotřiž staroby dla zhromadźizny sami hižo njeorganizuja. Woni pak so hišće rady na tajkich wobdźěleja. Tuž chcemy wjele župnych poskitkow přihotować, a nadźijam so, zo woni tajke hišće dołho a husto wužiwaja.
Hladajo na dorost steja młode serbske swójby w srjedźišću. Chcemy z nimi na zhromadnych swjedźenjach a župnych popołdnjach za swójby styki pohłubšić.
Župa je sydom zakładnym šulam z wučbu serbšćiny B hižo wjele lět z krutej partnerku. Ma serbšćina B scyła hišće přichod?
Melancholija nic bjez nadźije
„Pyšpot procha – In Sand und Wolken geschrieben“ rěka zběrka poezije tež pod pseudonymom „Źilka“ znateje Jill-Francis Ketlicojc, kotraž ma kónc měrca w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńć. Bosćan Nawka je so z młodej delnjołužiskej basnicu rozmołwjał.
Knjeni Ketlicojc, što móžeće nam wo wobjimje, wobsahu a wuhotowanju zběrki přeradźić?
J.-F. Ketlicojc: Kniha wopřijima dohromady wjace hač 60 basnjow, rozrjadowane po třoch kapitlach. Wjetšina z nich su originale raz w delnjoserbšćinje raz w němčinje. Šěsć serbskim pak sym němske přebasnjenje ze swójskeho pjera přidała. Dwurěčnosć mam zasadnje za wobohaćacu, za něšto rjane – štož so, kaž sej myslu, w mojej poeziji wotbłyšćuje. Zdobom pokazam na wohroženje delnjoserbšćiny a nadźijam so, ze swojimi hrónčkami tomu přinošować, zo sej ludźo wuwědomja, kajki bohaty pokład z tejle rěču maja. Wo wuhotowanje je so Isa Bryccyna postarała.
Kniha je wuraznje jako zběrka připowědźena, štož zwjetša woznamjenja, zo jedna so wo zestawu wubranych tekstow. Hdy sće je napisała?
