Washington (dpa/SN). Po měsacy trajacej blokadźe pomocnych srědkow USA na dobro Ukrainy wočakuja w Domje reprezentantow wažne wothłosowanje. Předsyda komory Mike Johnson rjekny, zo wočakuje wotum zapósłancow sobotu wječor. Mócny kontrolny wuběrk je naćisk zakonja wozjewił, wo kotrymž chcedźa wothłosować. Tón wotpowěduje w dalokej měrje dotalnemu zakonjej. Johnson pak je dźěl pomocnych srědkow za Ukrainu na kredit přeměnił.
Lauterbach: Reformu přesadźić
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Karl Lauterbach chce najebać dale trajacych diferencow z krajemi planowanu reformu chorownjow spochi přesadźić. Někotre žadanja kaž wottwar běrokratije wón podpěruje, wo nowych předpisach nastupajo kwalitu chorownjow pak wón njediskutuje, politikar SPD rjekny. Přetwar dotalneho systema je „historiska składnosć“, kotruž měli wšitcy wobdźěleni wužić.
Raznišo přećiwo kurjenju
Halle (dpa/SN). Durinski krajny předsyda AfD Björn Höcke steji wot dźensnišeho w Halle před sudnistwom. Wón je pječa w swojich narěčach dwójce hesło nacionalsocialistiskeje SA, paramilitariskeje organizacije NSDAP, wužiwał. Wobskorženy je wón wužiwanja symbolow wustawje so spřećiwjacych a teroristiskich organizacijow. Do zahajenja procesa bě wučer stawiznow twjerdźił, zo njeje swój čas wědźał, wo kajke hesło so jedna. Při wólbach krajneho sejma chce 52lětny jako načolny kandidat AfD nastupić. Krajny zarjad za wustawoškit zastopnjuje stronu jako prawicarskoekstremistisku a ju wobkedźbuje.
Konkretnje dźe wo parolu SA „wšitko za Němsku“. Höcke bě je dwójce wužiwał, jónu w saksko-anhaltskim Magdeburgu a jónu w durinskej Gerje. Po informacijach rěčnicy sudnistwa saha měra chłostanja wot pjenježneje pokuty hač k tři lět trajacemu jastwu.
Do zahajenja procesa je so před twarjenjom sudnistwa něhdźe 250 přećiwnikow Höckeho zhromadźiło.
Brüssel (dpa/SN). Europska unija namołwja Israel a Iran, so dalšeje mjezsobneje namocy wzdać. Wšitke strony su doraznje namołwjene, so zdźeržliwje zadźeržeć a žane dalše naprawy njezahajić, kotrež móhli napjatosće w regionje přiwótřić. Tak rěka w deklaraciji statnych a knježerstwowych šefow, kotruž su minjenu nóc na wjerškowym zetkanju EU w Brüsselu wozjewili. EU čuje so zamołwita, k wotputowanju napjatosćow w regionje přinošować, w dokumenće rěka.
Pozadk zhromadneho stejišća je strach, zo móhł so konflikt na Bliskim wuchodźe na wulku wójnu wuwiwać, hdyž Israel z raznej wojerskej akciju na kónctydźenski iranski nadpad z raketami a trutami na Israel wotmołwi. Nastork iranskeho nadpada bě pozdatny israelski nadpad na iranske wulkopósłanstwo w syriskej stolicy Damaskusu, při kotrymž běštaj iranskaj generalej žiwjenje přisadźiłoj. Po najnowšim iranskim nadpadźe bě Israel připowědźił, zo měri so nětko na objekty iranskeho wójska.
Salzwedel (dpa/SN). Plany za wudobywanje litiuma w Němskej, mjez druhim w Saksko-Anhaltskej, steja hakle na spočatku. Krajny zarjad za geologiju a hórnistwo Saksko-Anhaltskeje je powěsće dementowało, zo je pječa wudobywanje litiuma dowolił. Minjeny tydźeń bě předewzaće Neptune Energy zdźěliło, zo je licency za wudobywanje litiuma a zemskeje ćopłoty dóstało.
Hórniski zarjad zdźěli, zo je jenož tak mjenowane prawo na přiswojenje zemskich pokładow spožčiło. „Ručež chce předewzaće zemske pokłady woprawdźe wudobywać, dyrbi wotpowědny zawodny plan z próstwu wo dowolnosć předpołožić.“ W tym zwisku maja so potrjechene gmejny na procesu wobdźělić.
Litium wužiwaja mjez druhim za baterije elektriskich jězdźidłow. Je to nimo kobalta najwažniša surowizna za baterije. Tole tež w mobilnych telefonach a kompjuterach litium zasadźuja. Wjetše pokłady litiuma maja w Němskej we wjacorych kónčinach, mjez druhim w Rudnych horinach, w porynskej hrjebi a w na sewjeru Saksko-Anhaltskeje. W Porynsko-Pfalcy litium hižo wudobywaja.
Njewšědny přirodny biologiski spektakl wočakuja prawje bórze w USA: Inwaziju miliardow cikadow. Larwy překasancow wotpočuja hišće w zemi a so wudrapaja, je-li so zemja na 18 stopnjow woćopliła. Lětsa budźe wosebje zlě, dokelž su hnydom dwě hoberskej populaciji na rjedźe. Cikady su njestrašne, šěrja pak njesměrnu haru. Čehodla so cikady hakle po wjele lětach jewja, hišće njewědźa.
Mortweho muža do banki přiwjezła je žona w Brazilskej, zo by kredit dóstała. Muž sedźeše w kolesatym stole, medije rozprawjeja. Na wideju je widźeć, kak žona z mužom rěči a spyta, jeho k podpisanju zrěčenja pohnuć. Sobudźěłaćerjam banki wona rozłoži, zo so mužej strowotnisce derje njeńdźe. Tući wołachu na to lěkarja, kotryž smjerć muža zwěsći. Policija žonu zaja. Ta twjerdźi, zo bě muž hišće žiwy, jako z nim do banki přińdźe.
Washington (dpa/SN). Po iranskim nadpadźe na Israel chcedźa USA nowe sankcije přećiwo Iranej wukazać. Kaž wěstotny poradźowar prezidenta USA Joewa Bidena, Jake Sullivan, rozłoži, měrja so sankcije přećiwo brónjenskemu programej islamskeje republiki nastupajo rakety a truty, přećiwo podpěraćelam iranskich rewoluciskich gardow a přećiwo iranskemu zakitowanskemu ministerstwu. Naprawy su ze zwjazkarjemi USA kaž tež ze statami G7 wotrěčeli.
Zelenskyj žada sej škit powětra
Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj chce radu NATO-Ukrainy a lěpši powětrowy škit swojeho kraja po přikładźe Israela zwołać. Tež ludźo w Ukrainje maja prawo na skutkowny škit před terorom, rjekny Zelenskyj w swojim wšědnym widejowym poselstwje hladajo na israelske powětrowe zakitowanje. Z nim běchu minjeny kónc tydźenja iranske rakety a truty wuspěšnje wotwobarali. Mjeztym je Čěska zdźěliła, zo je we wjacorych krajach 500 000 granatow za ukrainsku artileriju zezběrała.
Lauterbach rěči z krajemi