Za lěpšu rěč

Mittwoch, 02. März 2022 geschrieben von:
Budyšin/Chrósćicy (SN/MiR). Domowina přewjedźe tónle pjatk rěčne dalekubłanje w hornjoserbšćinje. Wone měri so na referentow a regionalne rěčnicy Domowiny. Rěčnik Domowiny Marcel Brauman zdźěli na naprašowanje SN přičinu postupowanja. „Domowina chce jako narodna organizacija kwalitu swojeje jednanskeje rěče wězo wobstajnje polěpšeć. Na dalekubłanju njeńdźe prěnjorjadnje wo prawopis a korektnu gramatiku, ale wo rjanu serbšćinu w słowjanskim duchu.“ Z teje přičiny steji w připowědźenju za zarjadowanje tež jako orientacija schodźenk C 2 po europskim referencnym ramiku. Wšitcy, kotřiž so na poskitku wobdźěla, su z Hornjeje Łužicy, to rěka, zo su faktisce maćernorěčni. Brauman wobkruća: „Wšědny dźeń w běžnym dźěle hrozy strach běrokratizacije rěče a skomolenja jeje bohatych strukturow. Wšako smy w politiskim, zarjadniskim a hospodarskim wobłuku wodnjo a w nocy z němskimi tekstami wobswěta konfrontowani. Wone wobwliwuja duch a dušu nałožowaneje serbšćiny.“ Dalekubłanje, kotrež budźe Božena Braumanowa nawjedować, wotměje so w Chrósćicach.

Budyšin (SN/bn). Druhi tydźeń zymskich prózdnin bě tež lětsa Budyskej powołanskej akademiji (BA) składnosć, swoje poskitki šulerkam a šulerjam resp. wučomnicam a wučomnikam we wobłuku proboweho studija prezentować. Wobdźělnicy mějachu składnosć so z jednotliwymi fachowymi směrami zeznajomić, čitanja wopytać, so z docentami kaž tež ze studentami rozmołwjeć a so w laborach kubłanišća wědomostnej praksy wěnować. Zaměr „tydźenja počuchanja“ – tak probowemu studijej tež rěkaja – je, „ewentualnje hišće njerozsudźenym šulskim wotchadnikam móžne puće do powołanja a wukubłancam opcije dalšeje kwalifikacije pokazać“.

Z bruneje hliny jutrownu pychu paslili

Freitag, 25. Februar 2022 geschrieben von:

Smjerdźaca (aha/SN). Poskitk Serbskeho šulskeho towarstwa, zo móhli dźěći zhromadnje ze staršimi w zymskich prózdninach hornčerić, bu tele dny derje při­wzaty. Cyłkownje 16 dźěći bě so rozsudźiło zhromadnje z maćerju abo wowku sej zakładne kmanosće hornčerjenja přiswojić. Projektowa sobudźěłaćerka SŠT Monika Süßowa so wo to postara, zo móžachu sej wobdźělnicy w dwěmaj skupinomaj z bruneje hliny jutrownu pychu hornčerić, kaž zaječka, ćipki, čajowe swěčniki a dalše wudźěłki.

Nazhonita keramikarka Marion Sperlingowa ze Smječkec, kotraž hižo wjacore lěta hornčerske kursy za dorosćenych a dźěći w Ralbičanskej, Chróšćanskej a Worklečanskej šuli wuspěšnje nawje­duje, je spěšnje zamóhła wobdźělnikow z přećelnym posměwkom a słowom připóznaća za hornčerske dźěło zahorić. Z jeje pomocu a podpěru měješe kóždy mały hornčer na kóncu darik w rukomaj. Zo móhli swoje wudźěłki tež wotpowědnje wužiwać, pak dyrbja wone nětko najprjedy porja­dnje schnyć. Potom budu jednotliwe keramiske dźěle w specielnych kachlach dwójce palene, zo bychu krute dosć byli.

Zakłady folklory sej přiswojić

Donnerstag, 24. Februar 2022 geschrieben von:

Smjerdźaca (aha/SN). Zo w Smjerdźečanskim kulturnym domje znata rejwanska skupina ze wsy prawidłownje a wobstajnje zwučuje – dalokož je to nastupajo koronapandemiju scyła móžno –, je daloko a šěroko znate. Prawidłownje bu tež wo dźěle Serbskeho kubłanskeho srjedźišća LIPA w Smjerdźacej rozprawjane a zo su tam tohorunja rejwanske kursy poskićeli. Runje tele poskitki stajnje dobry wothłós žněja. Serbske šulske towarstwo (SŠT), kotrež je mjeztym dźěłowe wobłuki LIPY přewzało, je tuž na to nawjazujo znowa tajki poskitk wupisało.

Minjenu póndźelu zetka so tam nětko druhi raz dźesać holcow. SŠT bě so wo profesionalne nawodnistwo noweho rejwanskeho kursa w Smjerdźacej postarało. Wjelelětnemu rejwarjej Serbskeho ludoweho ansambla a pozdźišemu baletnemu mištrej Kornelej Kolembusej je bywša rejwarka SLA Julia Kasyan poboku. Před 22 lětami přińdźe wona z Ukra­i­ny do Němskeje a skutkowaše dźesać lět w Serbskim ludowym ansamblu. Tuchwilu dźěła jako chorobna sotra w ambulantnej słužbje Carity, we wólnym času pak wěnuje so wšelakim zaběram z dźěćimi.

Što dyrbiš rjec?

Mittwoch, 23. Februar 2022 geschrieben von:

Cyle jednorje: Je wulkotna wěc, zo skutkuje Choćebuske Dźěłanišćo za serbske kubłanske wuwiwanje (ABC) mjeztym na dobro delnjoserbšćinu wuknjacych wšitkich generacijow. Započejo z tym, zo běchu pod nawodom Pětša Janaša wuknjenske materialije zdźěłali, staraše so wón zhromadnje z jeničkej sobudźěłaćerku wo to, spjelnić wočakowanja na jónkrótnu instituciju.

A z problemom so hač do dźensnišeho bědźa. Nadawki wšak su w Delnjej Łužicy trochu hinaše. Přetož tam maćernorěčnych rěčnikow hižo w tak wulkej ličbje nimaja kaž w našich kónčinach. Tak njebě spočatnje lochko fachowcow namakać. A dźensa? To drje maja mjeztym mnohich, kotřiž delnjoserbšćinu wobknježa, tola wo ličbu personalnych městnow wojuje po nawodźe ABCja dr. Frycu Libje nětko tež dr. Christiana Piniekowa. A jeli informacije z ABCja dokładnje čitam, rozumju, zo budźe tomu zawěsće tež přichodnje tak, hdyž změja tam za dwě lěće noweho nawodu abo nowu nawodnicu. Milenka Rječcyna

Nowej přiručce

Dienstag, 22. Februar 2022 geschrieben von:

Budyšin (SN/JaW). Dalšej přiručce za wučbu serbšćiny je tele dny Rěčny centrum WITAJ wudał. Najnowša, wčera wušła brošurka ma titul „Ptački našeje domizny“. Dalša wuńdźe w rjedźe „Wuknjemy serbsce“, kaž RCW na swojej internetnej stronje informuje.

„Ptački našeje domizny“ je wudospołnjacy wučbny material za wuknjacych 3. do 6. lětnika. Přiručku móža zajimcy a zajimče ze słuchopisakom BOOKii wužiwać, k jednotliwym ptačim portretam fifolenje ptačkow wotwołać a je we wšelakich hrach přirjadować. Nimo zajimawosćow wokoło ptakow jako „Ptače stawiznički“ zhonja dźěći z ptačeho časnika, hdy kotry ptačk fifolić započina.

W rjedźe „Wuknjemy serbsce“ předleži prěni dźěl zwučowanskeho zešiwka k šulskemu słowničkej za 1. a 2. lětnik. Je to přiručka k nawuknjenju serbšćiny jako cuzeje rěče, kaž z rěčneho centruma rěka. „Z pomocu zešiwka móža sej dźěći wobchadźenje ze słownikom nadźěłać a skrućeja swój słowoskład.“

Přiručce móža sej zajimcy pak w Budyskej Smolerjec knihar­ni abo digitalnje w online-wobchodźe Lu­doweho nakładnistwa Domowina pod kupić.

Jean-Luca Eberl najlěpši předčitar był

Dienstag, 22. Februar 2022 geschrieben von:

Wojerecy (SiR/SN). Najebać koronu předčitanske wubědźowanje přewjesć? Haj, to so hodźi! Digitalny swět to dźensa zmóžnja, byrnjež live-warianta stajnje bóle awtentiska była.

Regionalne wurisanje 63. předčitanskeho wubědźowanja, kotrež bursowe towarstwo Němskeho knižneho wiko­wanja iniciěruje, je so tuž tež lětsa wotměło. Zhromadnje wobhladachu sej ­čłonojo ­jury minjenu srjedu zapo­date wi­dejowe přinoški dźewjeć wobdźělnikow. Spěcho­wanscy šulerjo, gymnaziasća a wuknjacy wyšich šulow z Wojerec, Kamjenca, Sepic, Radeberga, Rěčic a ze Serb­skeje wyšeje šule Ralbicy dó­stachu dypki za čitansku techniku, za interpretaciju kaž tež za wuzwolene tekstowe wotrězki. Wosebite wužadanje při tym bě zwěsćić, hač bu tekst woprawdźe předčitany a derje interpretowany, abo hač je jednotliwc pasaže z hłowy na­wuknył.

Zhromadne hry přećelske styki skrućili

Freitag, 18. Februar 2022 geschrieben von:

Smjerdźaca (aha/SN). Po tym zo je Serbske šulske towarstwo wobšěrne dźěłowe wobłuki Smjerdźečanskeho kubłanskeho srjedźišća LIPA do swojeje zamołwitosće přewzało, su tam najebać koronapandemiju wšitke kursy a zaběry z dźěćimi dale wjedli. Tež štyridnjowski camp w zymskich prózdninach, kotryž so wčera zakónči, je mjez 30 wobdźělnikami w starobje sydom do dźesać lět wulke připóznaće žnjał. Projektowa sobudźěłaćerka SŠT Monika Süßowa kaž tež tam zamołwita za swójbne kubłanje Michaela Rabowa stej z podpěru a radu dotalneje nawod­nicy Smjerdźečanskeje LIPY Lucije Handrikoweje dźěćom wotměnjawy a powučny wotběh zaručiłoj.

Wo nastaću płata zhonili

Dienstag, 15. Februar 2022 geschrieben von:
W zymskim počasu so wšitcy rady tołsty kabat woblěkamy, zo njebychmy zymu mrěli. Tola štó wě, kak a z čeho płat našeje drasty nastawa? Wo tym zhonichu dźensa wobdźělnicy prózdninskeho poskitka Serbskeho muzeja w Budyšinje. Na wšelakorych stacijach muzeja „powědachu“ jim klanki serbskich bajow, w rukomaj muzejoweje sobudźěłaćerki Móniki Ošikoweje (nalěwo), wo stawiznach wokoło lena, kołwróta, přazy a tkanja. Tež rostliny je sej dohromady sydom zajimcow wobhla­dało ­a zhoniło, kotry płat z nich nastawa. Jako zakónčace wužadanje spytachu dźěći na kołwróće nitku přasć. Foto: SN/Božena Šimanec

Laptopy za gymnaziastow

Freitag, 11. Februar 2022 geschrieben von:

Městopředsydka Spěchowanskeho towarstwa Serbskeho gymnazija Budyšin Katrin Suchec-Dźisławkowa (napr.) a pokładnica Bernadett Klimannowa stej šulerskimaj rěčnikomaj Philipej Budarjej a Luizi Rosenkranz (wotl.) a direktorej Renéjej Wjacławkej pjeć laptopow přepodałoj. „Smy so w předsydstwje spočatk januara dojednali spěšnje na naprašowanja šulerjow za dalšimi laptopami reagować“, praji předsyda towarstwa dr. Daniel Měrćink. Digitalizacija šulow postupuje, a z tym stupaja tež ­naroki. „Wažne nam bě a je, šulerjam na njekomplikowane wašnje bazowe wu­hotowanje přewostajić.“ Cyłkownje je so 1 400 eurow za nakup nałožowało.

Foto: Alena Hiccyna

Neuheiten LND