Z wudaća: wutora, 20 junija 2017

Waršawa (dpa/SN). Pólska, Čěska, Madźarska a Słowakska so dale spjećuja, so na rozdźělowanju ćěkancow we wobłuku planowanja Europskeje unije wobdźělić. Tole su knježerstwowi šefojo statow tak mjenowaneje­ Visegrádskeje štyrki na wčerawšim zetkanju ze swojimi ko­legami z Benelux-krajow hišće raz po­twjerdźili. Při tym dóńdźe k „wichorojtym diskusijam“, kaž słowakski ministerski prezident Robert Fico powěsćerni kraja TASR zdźěli. Hosćićelka zetkanja, pólska premierka Beata Szydło, mjenowaše zeńdźenje „historiski dialog“. Wobdźělnicy­ běchu sej po jeje słowach w tójšto prašenjach dospołnje přezjedni, z wuwzaćom kwotow ćěkancow. Jako přikład mjenowaše narodnokonserwatiwna premierka zhromadny škit wonkownych mjezow EU.

Komisija EU bě njedawno přećiwo Pólskej,­ Madźarskej a Čěskej jednanje ranjenja zrěčenjow dla zahajiła, dokelž so zhromadnemu dźěłu při rozdźělenju ćěkancow wobaraja. Na tamnym boku Słowakska zhromadnje z Madźarskej pře­ćiwo EU skorži, dokelž bě Brüssel roz­dźělowanje ćěkancow přećiwo woli mjeńšich krajow wobzamknył.

Moskwa/Washington (dpa/K/SN). Na wottřělenje syriskeho bojoweho lětadła typa Suchoj Su-22 přez mašinu USA je Ruska na te wašnje reagowała, zo ze swojeje strony konfrontaciju přiwótři. Tak přetorhny wona wokomiknje komunikaciski kanal mjez ruskim a ameriskim wójskom, štož słuži poprawom zadźěwanju njeluboznosćow nad Syriskej. Naměstny ruski wonkowny minister Sergej Rjabkow zasudźi wottřělenje jako „akt agresije“. Jako wotmołwu zaměri so ruske wójsko nětko tež na lětadła a drony wot USA nawjedowaneje koalicije, zjewja-li so zapadnje rěki Eufrat.

USA wšak po wšěm zdaću na tym zaleži, situaciju zaso změrować. Šef staba ameriskeho namórnistwa Joseph F. Dunford dźensa rano rjekny, zo su prěnje kontakty hižo nawjazali. Trjeba nětko je, z Ruskej wobnowić koordinaciju w po­wětře nad tak mjenowanymi demarkaciskimi pasmami. USA a Ruska zamóža njepřećelskosći w Syriskej zadźěwać.

Zastupnicy němskich mjeńšin Europy so w zwjazkowej stolicy schadźuja

Berlin (SN/MkWj). W zwjazkowej stolicy schadźuje so wot wčerawšeho 26. Dźě­łowe zjednoćenstwo němskich mjeńšin. Organizowani pod třěchu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) zetkawaja so zastupnicy němskich mjeńšin ze wšeje Europy, zo bychu wo swojich naležnosćach a wo zhromadnym dźěle ze Zwjazkowej republiku Němskej wuradźowali.

Konferenca wotměwa so we wuskim zhromadnym dźěle ze społnomócnjenym zwjazkoweho knježerstwa za naležnosće narodnych mjeńšin a wusydlencow Hartmutom Koschykom (CSU). Politikar je wobdźělnikam zetkanje z wonkownym ministrom Sigmarom Gabrielom (SPD) we wonkownym minister­stwje kaž tež wopyt w zwjazkowym sejmje pola prezidenta sejma Norberta Lammerta organizował. Planowany je dale přebytk w słowakskim wulkopósłanstwje w Berlinje. Zamołwići běchu wšitkich zastupnikow konferency na banket z kulturnym programom pře­prosyli, zo móhli jim němsku mjeńšinu w Słowakskej předstajić.

Měło wubědźowanje „Rěčam přichilena komuna“ městam a gmejnam nastork być so na najwšelakoriše wašnje z temu zaběrać, abo je to wurisanje wurisanja dla? Prašenje bu w Serbskich Nowinach krótko po zahajenju wubědźowanja hižo raz načate. Aktualne rozmyslowanje w měsće Budyšinje, drje so wot wubědźowanja k zarjadowanjomaj inspirować dać, jeho požadaneje konkretneje struktury dla pak so wobdźělenja na nim wzdać, před tydźenjemi zwuraznjenu starosć wopodstatnja. To je škoda a njetyje poprawnemu zaměrej, našu maćeršćinu jako srědk zjawneje komunikacije w gmejnach serbskeho sydlenskeho ruma spěchować. Što měli sej bóle wažić: Derje wuhotowanu prezentaciju, kotraž připódla prajene tež pjenjezy płaći, abo aktiwity na dobro a za akceptancu serbskeje rěče? Mam poslednje za bytostniše, dokelž so něšto trajne za tym chowa. Axel Arlt

Jan Wjenk z Wotrowa piše: Na přihotach a wonkownym wuhotowanju ryzy serbskeho kwasa Sofije Wróblec a Mariana Wjenka z Wotrowa sobotu, 10. junija, ale tež druhich swjedźenjow mam za wažne, tež jónu wutrobny dźak a zapłać Bóh Monice Cyžowej wuprajić, kotraž fundus serbskeje drasty w Róžeńće z wulkej prócu wěcywustojnje wudźeržuje a dźerži. Někotružkuli žonu a holcu je wona hižo fachowsce poradźowała a pomhała dostojnosć narodneje drasty z wobsahom jednotliwych dźělow hromadu zestajeć, ju wotpowědnje poručić a wupomhać. Naše byće a traće njesmě so na žadyn pad pozhubić. Narodnosć a nabožnosć słušatej hromadźe.

Jurij Łušćanski z Budyšina přispomnja: W rańšim magacinje ARD pokazachu minjeny­ pjatk přinošk wo štwórtkownym swjedźenju Božeho ćěła w Chró­sćicach. Předstajichu swójbu Tadeja Cyža, wosebje družku Paulinu. Přinošk Olenki Pilz wusyłachu w rjedźe sćelaka „Woran glaubst Du?“ Kaž redaktorka zwěsći, bě jej­ cuzy nabožny swět dožiwiła, a skónči reportažu z prašenjom: „Što wěrju ja?“

Budyšin (CS/SN). Za rěčniskim pultom w Muzeju Budyšin steješe Frank Richter jenož na spočatku wčerawšich „Budyskich rozmołwow“. Bywši nawoda krajneje centrale za politiske kubłanje a dźensniši jednaćel załožby Drježdźanskeje cyrkwje Našeje knjenje změni najprjedy sydanski porjad. Stólcy zestajachu do koła, a Frank Richter přednošowaše wo­srjedź nich. Na to móžachu so wšitcy, kotřiž chcychu sobu diskutować, na srjedźne stólcy sydnyć. Tale nowosć měješe Budyšanow­ pohnuwać zo swoju njespokojnosć ze stronskej demokratiju po­wšitkownje kaž tež w měsće zwuraznja. Diskusija­ pak wosta jara wěcowna. Na kóncu Richter rjekny: „Trjebamy stajnje tajke koło.“ Wšako dźe wo to, perspektiwu změnić a so do tamneho zamyslić. Wobžarujomne je, zo je so w minjenych 27 lětach skomdźiło njewučić šulerjow jenož matematiku, ale tež empatiju. Tak, kaž Richter­ potwjerdźi, je so rozmołwna kultura zhubiła. Mnozy chcedźa jenož hišće sebje samoho słyšeć a prawje měć.