Tójšto chwalby sydało
Spěw „Bohemian Rhapsody“ skupiny Queen wot minjeneje soboty na kóždy pad wjac Serbow znaje. Jako jón studentski chór z dirigentom Symanom Hejdušku z Hórkow na 141. schadźowance na swojorazne wašnje přednjese, skuzła to publikumej wot jedneje na tamnu sekundu wobdźiwacy posměwk do mjezwoča. Předewšěm tónle spěw dopokaza, zo je studentski chór kmany, wysokokwalitatiwne twórby předstajeć.
Město z rowa stanyło
Zaćišće wo lětnjej jězbje po Balkanje dwaceći lět po wójnje (3. dźěl)
Město Goražde je so po kóncu krawneje wójny poměrnje derje wuwiwało; njedawno móžachmy we wulkej němskej nowinje samo wo „hospodarskim dźiwje nad Drinu“ čitać. Wjacore wjetše zawody nastachu abo buchu wobnowjene abo samo nowozałožene. A hižo někotre lěta staja tule Socialdemokratiska strona – jedna z mało stronow, kotrež so njewotwisnje wot etniskich hranicow za zhromadnu Bosnisku zasadźeja – měšćanostu, runje tak kaž w bliskej, hižo do Republiki Srpskeje słušacej Foči. Susodnej měsće zaso derje hromadźe dźěłatej, štož je runje za Goražde tež trjeba, wšako by z federaciju a Sarajewom hewak jeno přez njeasfaltowany horinski pućik zwjazane było.
SARAJEWO
Eksperiment po wšěm zdaću poradźeny, dokelž so přiroda na dobro ...
W Róžeńće a wokoło wsy móhło so stać, zo wuhladaš pjeriznu, kotraž će na bajku dopomina. Wjetše ptački abo małe kokoše w našich kónčinach hižo wjele lět wuhladali njejsmy. Nětko tu někotre kurotwy zaso su.
Njemało so Jan Suchi dźiwaše. Jako Róžeńčanski awtowy zamkarski mišter na swojej zahrodźe njewšědnu pjeriznu wuhlada, dyrbješe na bajku wo kocoru ze škórničkami myslić. Wězo, to běchu kurotwy. Poměrnje přitulne wone pola Suchec cyły dźeń pod štomom sedźachu, sej na zahrodźe trawički pikachu a so wě tež symješka na runje zasytym trawniku njezacpěchu. To bě mjenje zwjeselace. Ale zwotkel da so kurotwy bjeru, hdyž tola pola nas hižo lětdźesatki žane wjace njejsu, so Jan Suchi prašeše. Móžeše pak sej na prašenje hnydom sam wotmołwić, dokelž wědźeše, zo so Róžeńčanskaj hajnikaj z tejle pjeriznu zaběrataj.
Wot Póckowow na Wulki Pichow
Po kraju po puću
Kartowa skica našeho pěšipućowanja po horach. Tura započina so na wyšinje mjez Trjechowom a Nowej Wsu (Naundorf), wjedźe po hrjebjenjowym puću nimo sydlišća Gickelshäuser a kónči so na Pichowje.To je šwarny puć, zwjetša po horach. Ale móžemy turu tež skrótšić. Dwě warianće na wuběr chcu tu wopisać.
Wuchadźišćo maja być we woběmaj padomaj Póckowy (Putzkau), wjes z mało znatej historiskej wosebitosću. Jědźemy z Budyšina najprjedy po B 6 w zapadnym směrje z města won, a hižo w Sćijecach-Ratarjecach wotbočimy nalěwo. Dróha wjedźe do Wjazońcy (Neukirch). Bórze so před nami pozběhuje Pichow. W Nowych Demjanach (Neudiehmen) prěkujemy wyšinu pod Pichowom a hnydom po tym dosćehnjemy Wjazońcu, a dalokodróhu B 98. Wotbočimy naprawo na nju, pasěrujemy dołhu bywšu kolonistisku wjes a dojědźemy do Póckowow, hdźež zastanjemy při cyrkwi.
Chce hordosć na swójske korjenje a kulturu zbudźić
Juliana Kaulfürstowa so w Slepjanskej kónčinje wulce angažuje
W rumnosći skupiny předšulskich dźěći na prěnim poschodźe Rownjanskeje pěstowarnje „Milenka“ knježi čiłe žiwjenje. „Dźěći, zestajejće prošu stólcy. Knjeni Kaulfürstowa hižo jědźe!“, prosy naměstnica wjednicy pěstowarnje Adelheid Nousch pjerachow w serbskej rěči. Holcy a hólcy su z Rownoho, Mułkec, Slepoho, Miłoraza a Běłeje Wody, zo bychu tule tež serbsce rěčeć nawuknyli. Najstarša skupina zwučuje runje kulturny program, kotryž chcedźa na Njepilic statoku předstajić. Koordinatorka serbskich projektow w Slepjanskej wosadźe Juliana Kaulfürstowa je, kaž hižo loni, tež tónkróć dźěćacy wustup za tradicionalny swjedźeń zestajała. Wona jězdźi tydźensce do pěstowarnje, zo by hromadźe z kubłarku a dźěćimi program nazwučowała. Pod hesłom „Z čołmikom po Struze“ chcedźa wone wowki a dźědow kaž tež staršich z hrónčkami, spěwami a rejkami zawjeselić. Dźěći su cyle při wěcy, hdys a hdys je koordinatorka při reji abo recitaciji koriguje.
Serbska protyka 2016 – doma na křesle sedźo pućować
Čas knihow a časopisow je so z nazymu zahajił, a to nic jenož nowonakładow Ludoweho nakładnistwa Domowina dla. Redaktor Pětr Šołta je nam z Protyku 2016 po zwučenym wašnju pisanu paletu temow a awtorow do ručneho formata zezběrał.
Titulna strona wabi z motiwom Florenca nad Łobjom – a to cyle hinak, hač so město Drježdźany nažel w minjenym času demonstracijow Pegidy dla w medijach prezentuje. Byrnjež Protyka hižo lochko zastarski próšk měła, njech sej ju kóžda generacija raz na křesle sedźo abo na konopeju ležo do ruki wozmje. Po temach mnohostronsku móhła sej Protyku we wurězkach jako digitalnu wersiju předstajić. Hdyž hižo redaktor sam w předsłowje Protyku z jězbu přirunuje, da chcemy wězo wědźeć, što je pućowanski běrow přihotował. Kalendarij je tónkróć wosebje na młody publikum wusměrjeny. Dwanaće pokiwow, dokal měł sej w stolicy Sakskeje raz wulećeć, su woprawdźity dobytk. Samo jako znajer města namakaš tam překwapjenki.
Našočasne poselstwo
Zajimawa wustajeńca serbskeho tworjaceho wuměłstwa w Budyšinje
Pjenježna hódnota mólby abo grafiki a plastiki njeruna so zwjetša wěrnej wuměłskej hódnoće wuměłskeje twórby. Tele zwěsćenje njetrjeba poprawom dopokazy, jeli pak tola: Tuchwilna wustajeńca „Ja sym – molerstwo – grafika – plastika“ šěsć serbskich wuměłcow w Budyskej Ludowej bance rěči za sebje za tutu wěrnosć (Serbske Nowiny 11. nowembra pod „Namibija w Budyskej bance“ rozprawjachu). Iris Brankačkowa, Isa Bryccyna, Maja Nagelowa, Sophie Natuškec, Marion Kwicojc a Borbora Wiesnerec swoje nowše, samo najnowše twórby w Budyšinje pokazuja. Wothladajo wot kedźbyhódneho podawka, zo šěsć žonow-wuměłčow jedneje generacije hromadźe wustajeja, a njehladajo na to, zo trochowana pjenježna hódnota jich dźěłow wjace hač 50 000 eurow wučinja, je estetiska, wuměłskostawizniska hódnota wjele wjetša.
Koncert z twórbami Mětška
We wobłuku portretoweho koncerta a składnostnje předstajenja w Rojec ediciji wušłeje noweje CD „Komorna hudźba“ dožiwi 17. oktobra na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja něhdźe 80 připosłucharjow zajimawy a reprezentatiwny zarys tworjenja Jura Mětška.
Drježdźanska wila róžow a žonow
Pokazka na zajimawostki němskorěčneho romana
Štóž chce wědźeć, kak šokoloda nastawa, kak so conchěruje, a štóž chce nimo toho wědźeć kak so róže plahuja, tomu poručam čitać knihu Teresy Simon „Die Frauen der Rosenvilla“.
Hłowna wosoba romana, młoda Anna Kepler, je po politiskim přewróće 1989 wilu w Drježdźanach-Błoženecach (Blasewitz) zdźědźiła. Wobnowjejo zahrodku z wubranymi róžemi namaka wona z přećelom-zahrodnikom Janom metalowu šatulu. W njej su mjez druhim stare listy a jednotliwe strony dźenika w třoch wšelakich pismach, přeradźace intimne začuća pisarki wo njezbožownych mandźelstwach. Zhonimy wo žedźbach a strachach žonow, kotrež su na někajke wašnje přiwuzne młodeje Anny. Wobsah listow a dalše tajne namakanki – kaž rjećazk, zubički, foto, šawl a druhe – rozwiwaja swójbne stawizny dynastije přez wjacore doby producentow šokolody w Drježdźanach.
Carla Blechenowa mólba –je twarski podawk zapopadnyła
Ze słowom ducy po puću (2/kónc)
Štóž chcyše ze srjedźneje Europy do Italskeje, tomu staješe so přeco hižo njesnadny geografiski zadźěwk do puća: wysoke hórstwo Alpow. Mjeztym je tónle wot přirody stajeny zadźěwk z magistralemi, kaž su to Brennerautobahn abo Gotthard-Straßentunnel, wo tójšto złahodnjeny. Wozmješ-li pak tola raz nahły a w njeličomnych serpentinach so wijacy puć přez Gotthardpass abo Via San Gottardo, nazhoniš přemóžacy wobraz. Hdźež so mjez šwicarskimaj gmejnomaj Göschenen a Andermatt dźiwje wody rěki Reuss přez wusku hłuboku wudolinu předrěwaja, sahaja zdźěla runje horje 300 metrow wysoke kamjentne sćěny. Čłowjek móhł sej dźensa lědy předstajić, kak je tu w lětach 1820 do 1830 nastał masiwny kamjentny móst – njeby-li swój čas łužiski wuměłc w znatej wolijowej mólbje „Bau der Teufelsbrücke“ podawk zapopadnył. 1798 w Choćebuzu rodźeny Carl Blechen, nimo Caspara Davida Friedricha jedyn z najwuznamnišich molerjow němskeje romantiki, běše po maćernej stronje serbskeho pochada.
