Z wudaća: štwórtk, 30 julija 2015

New York (dpa/SN/K). Wjacorym statam bě na tym zaležało, winikow za katastrofu malajziskeje mašiny Boeing z čisłom lěta MH 17 nad Donbasom z 298 woporami wot tribunala UNO zwěsćić dać. Za to wupraji so jědnaće čłonow Bjezstrašnostneje rady, třo so hłosa wzdachu, Ruska wotěrowaše přećiwo wotpowědnej rezoluciji. Ukrainski prezident Petro Porošenko k tomu připowědźi, zo pak kraj dale na tym wobstawa skućićelow pochłostać. Ruski wulkopósłanc pola UNO Walerij Čurkin swoje weto z tym wo­podstatni, zo je za tajki tribunal přezahe. Dokelž su wšitcy wědźeli, zo měli jeho znapřećiwjenje wočakować, dopokazuje předpołoženje rezolucije, zo dźe wo politiski zaměr a nic wo praktiski.

Peter Čačko z Bratislavy za Serbske Nowiny

Tež lětuše najwuznamniše kolesowarske wubědźowanje swěta, njedawno zakónčena Tour de France, měješe kaž stajnje horstku wusahowacych jězdźerjow. Jedyn z nich bě bjezdwěla słowakski akter Peter Sagan ze Žiliny, startowacy za mustwo Tinkoff Saxo. Eksperća maja za to, zo je Sagan „turu“ před wostudu zachował. Na wjace hač połojcy z 21 etapow bě wón mjez prěnimi pjećomi w cilu. Pjeć razow docpě druhe městno. Hewak staji pak so połnje do słužby mustwa, pomhajo předewšěm jeho „šefej“ Albertej Contadorej, mjeztym zo su so jeho najwjetši kontrahenća wo swoje wuslědki starali. Dobył wšak njeje Sagan ani jednu etapu, w finalnej w Parisu bě za to měł naj­wjetše wuhlady, krótko před cilom su pak jeho „zamkli“, tak zo je hakle jako sedmy dojěł. Suwerenje zawěsći sej za to požadany „zeleny“ trikot najlěpšeho dypkowarja před Němcom Andréjom Greipelom. Tón fairnje rjekny, zo je Sagan najzasłužbniši nošer „zelenki“ a zo jeho wobdźiwuje. Připódla prajene je to hižo štwórte do­byće wubědźowanja wo dypki, a to štyri lěta za sobu.

Berlin (dpa/SN/K). Ličba seniorow a seniorkow, kiž hišće dźěłaja, je minjene lěta­ nahladnje rozrostła. W Němskej je loni 14 procentow ludźi w starobje 65 do 69 lět płaćene dźěło wukonjało, zdźěla Zwjazkowy statistiski zarjad (2005 šěsć procentow). Spochi wuznamniša je při tym samostatnosć. Něhdźe 40 procentow dźěłacych ludźi w starobje 65 do 69 lět je loni samostatnych było abo w swójbnej firmje pomhało. „Tež na druhich polach žiwjenja su starši ludźo dźensa wo wjele aktiwniši hač hišće před lětami“, konstatuje prezident statisti­skeho zarjada Roderich Egeler. Tak je loni 57 proc. seniorow z kompjuterom wobchadźało a 45 proc. internet wužiwało.

Calais (dpa/SN). Něhdźe 150 migrantow je wčera wječor spytało, so přez eurotunl z Francoskeje do Wulkeje Britaniskeje dóstać. Po informacijach policije ćěkancy dróhu za wosobowe awta k tunlej blokowachu. Stajnje zaso spytaja woni na nakładne awta abo na ćahi zalězć, kotrež tunl wužiwaja. Něhdźe 5 000 migrantow z Afriki je mjeztym w stanowych lě­h­wach w francoskim Calaisu.

Sydney (dpa/SN). Awstralski wobchadny minister Warren Truss ma za „prawdźepodobne“, zo před kupu La Réunion namakany dźěl lětadłoweho křidła wot zhubjeneje mašiny MH 370 pochadźa. Tole rjekny Truss dźensa na nowinarskej konferency. Awstralska pytanje za 8. měrca 2014 zhubjenym lětadłom předewzaća Malaysia Airlines koordinuje. W mašinje bě cyłkownje 239 ludźi.

Brüssel (dpa/SN). Zwjazkowy financny minister Wolfgang Schäuble (CDU) chcył po informacijach nowin kompetency komisije EU wobmjezować. Tak njesměła komisija prawo měć, nutřkoeuropske wiki­ dohladować a prawidła za wubě­dźowanje mjez předewzaćemi nastajić. To měli nowe a politisce njewotwisne institucije po přikładźe zwjazkoweho kar­te­loweho zarjada přewzać.

Brüssel/Rom (dpa/SN). Za bój přećiwo cwólbam pašowarjow ludźi nastajena wojerska jednotka EU je zasadźenjakmana. Kaž přisłušny hłowny zarjad w Romje informuje, su wobdźělene kraje za planowane naprawy w južnym dźělu Srjedźneho morja štyri łódźe, dwě lětadle a tři helikoptery přewostajili. Jednotka móže tak wšitke w prěnjej fazy zasadźenja předwidźane nadawki spjelnić, kaž rěčnica EU wčera w Brüsselu zdźěli. Němska je z dwěmaj łódźomaj a wojakami na italskim lětadłonošaku­ „Cavour“ wobdźělena.

W prěnjej fazy zasadźenja maja wobdźěleni wojacy z pomocu wuskušowanskeje techniki, kaž radarowych nastrojow, po móžnosći dokładne informacije wo aktiwitach pašowarjow zezběrać. Pašowarjo sćelu ludźi tučasnje předewšěm wot libyskeho pobrjoha, hdźež howri wobydlerska wójna, na smjerćstrašny puć přez morjo do směra na Europu. Při tym wužiwaja zwjetša zestarjene łódźe, kotrež so za jězby po morju scyła njehodźa, abo samo gumijowe čołmy. Přepjelnjene su wone na wulkich žołmach spěšnje w najwjetšim straše.

Wyši wučer, Maćicar a serbski spisaćel Jan Awgust Kerk narodźi so 31. julija 1865 žiwnosćerskej swójbje w Čornjowje pola Bukec. Wuchodźiwši Krajnostawski wučerski seminar w Budyšinje bě tam aktiwny čłon předsydstwa a dirigent Towarstwa serbskich seminaristow. 1885 nastupi wón prěnje wučerske městno w Kotecach a přistupi Maćicy Serbskej. Po tym wučerješe w Nowej Wsy nad Sprjewju a wot lěta 1888 do 1890 w Rakecach. Tam bě hibićiwy předsyda 1880 załoženeho serbskeho towarstwa Lipa. W Rakecach woženi so wón 1890 z najmłódšej sotru dr. Arnošta Muki, Almu, a załoži sej serbsku swójbu. Wot lěta 1890 wučerješe w Rochlitzu a bě po tym 31 lět wyši wučer w Pirnje. 1930 poda so na wuměnk. Lětdźesatki wobdźěleše so aktiwnje na skutkowanju Drježdźanskich serbskich towarstwow, kaž běštej to Čornobóh a Hromadnik. Spisa­ krótkoprozu, pućowanske rozprawy, kaž „Pjeć dnjow w Sarajewje“, a lu­dowědne přinoški, kotrež Serbske Nowiny­ a protyka Předźenak wozjewjachu. 2. měrca 1938 zemrě Kerk w Pirnje. Manfred Laduš