Z wudaća: štwórtk, 30 julija 2015

Mały Wjelkow (SN). Wotsrjedź julija wotwěra Małowjelkowska sotrownja kóždu njedźelu wot 14 hodź. tak mjenowanu lětnju kofejownju. Nimo słódneje swačiny z kofejom a tykancom poskićeja tam hosćom tež hudźbne delikatesy. Tuž je lětnja kofejownja jara woblubowana. Přichodnu njedźelu přeproša wobhospodarjer sotrownje Mike Salomon wopytowarjow na „hudźbu na štyrjoch kolesach“ – na powětroćišćowy orchester.

Party z DJjom Romanom

Jitro (SN). Romano Meinert je dobyćer wubědźowanja Sputnik DJ-Battle 2015. Jeho móža lubowarjo elektroniskich zynkow jutře, pjatk, wot 22 hodź. w Jitru pola Wóslinka dožiwić. Tam organizuje mjez druhim wjesna młodźina party.

K łukam kolesować

Bjezdźěłnosć snadnje wjetša

Nürnberg. Lětnjeje přestawki w mnohich zawodach a mnohich šulskich wotchadnikow dla je so ličba bjezdźěłnych w Němskej w juliju wo 61 000 na nětko 2,773 milionow powjetšiła. To je při­wšěm 99 000 mjenje hač loni w juliju, kaž Zwjazkowa agentura za dźěło dźensa zdźěli. Kwota bjezdźěłnosće rozrosće wo 0,1 dypk na 6,3 procenty.

Łódź njemóže dale jěć

Drježdźany. Dale trajacy niski staw wody Łobja je dowolowu łódź „Clara Schumann“ w Mišnje zadźeržał. Łódź chcyše poprawom do čěskeho Mělníka jěć, kaž jeje kapitan zdźěli. Z Mišna pak dyrbjachu pasažěrojo z busami zaso domoj jěć. Łódź trjeba znajmjeńša 1,60 metrow wody pod sobu. Mišnjanski pegel pokazowaše dźensa rano runje 1,16 metrow.

Indianski hosćenc w Čěskej

Praha. Zastupnicy indianskeho splaha seminolow, pochadźacy z Floridy w USA, su tež w čěskej stolicy aktiwni. Hižo štyri lěta wobsteji w centrumje Prahi wot indianskich předewzaćelow nawjedowany hosćenc Hard Rock Cafe. Nětko chcył mějićel James Billie tam tež hišće hotel wotewrěć. Seminolojo su wot lěta 1979 w Čěskej jako hosćencarjo aktiwni.

Běła čapla stara so wo njeměr we a při łužiskich hatach

Budyšin (SN/JK). Rybarjo wokrjesa registruja hižo dlěši čas sylny rozrost ličby běłych čaplow. To wjedźe k dale a wjetšim stratam w rybjacych hatach. Naru­nanja njejsu hišće doskónčnje jasne a wěste. Kormoran, čapla, mórski worjoł a wudra chcedźa so we łužiskich hatach nasyćić z rybami, kotrež su samo na sebi za zastaranje ludnosće myslene. Zo so wšelake zwěrjata w rybjacych hatach zeži­wjeja, samo rybarjo akceptuja. Starosće pak jim načinja, zo ličby žračkow dźeń a bóle přiběraja – wosebje ptakow, kotrež tu přezymuja. Wone nazymu přićahnu a přez zymu při hatach wostanu.

„Před lětami widźach při wulkim haće pola Jězora jednu abo dwě běłej čapli. Njedawno je sobudźěłaćer přirodoškitneho zarjada nimale 180 zličił, k tomu hišće dalše ryby­žrački kaž wulkeho mórča­ka (Gänsesäger)“, wuswětla jed­naćel Hózničanskeho rybarstwa Armin Kittner. Rady by wón na zakładźe konstantneho přitoka wody w haće tež sumy (Wels) a jasotry (Stör) plahował. Tule mysličku pak dyrbi spěšnje zaso spušćić, škoda by přewulka była.

Z wida wopytowarja je hač do nazymskich wikow přirody 12. septembra w Stróži hišće chwilku časa. Kak to pola organizatorow wupada, je Axel Arlt wot Měrki Kozeloweje, předsydki domizniskeho towarstwa Radiška, zhonił.

Kak daloko su přihoty za kulturny podźěl lětušich nazymskich wikow přirody?

M. Kozelowa: Smy spokojom. Folklorny program na jewišću we wulkim stanje wuhotuja hosćo z Pólskeje, tež druhe kulturne přinoški su jasne. Móžemy ludźi zbliska a zdaloka z čistym swědomjom do Stróže přeprosyć.

Najebać wšitke ćeže sće klasiski koncert cyłe lěta zaručili. Je tomu tež lětsa tak?

M. Kozelowa: Koncert serbskeje klasiskeje hudźby tež lětsa zaso budźe. Na to smy trochu hordźi. Nowosć pak je, zo wotměje so wón hižo wječor do wikow, pjatk, 11. septembra. To wuzběhuje měst­no koncerta a zaruča zdobom přijom­nišu atmosferu hač na dnju wikow samych, hdyž knježitej wikowej hołk a tołk.

Štó wobsah koncerta zestaja?

Kóžde lěto přeproša towarstwo Texas Wendish Heritage Society w Serbinje štwórtu njedźelu w septembru na festiwal Wendish Fest. Lětsa budźe tomu 27. raz, a to 27. septembra ze sylnym serbskim zastupnistwom.

Serbin/Budyšin (SN/CoR). Wuměna mjez texaskimi a Łužiskimi Serbami lětsa­ derje funguje. Hakle před tydźenjomaj swjećeštaj Matthijetzec mandźelskaj z Winchestera złoty kwas we Wukran­čicach, a za dwaj měsacaj poda so wjetša serbska delegacija na wulki swjedźeń do texaskeho Serbina. Budźe to wu­měłstwowa delegacija. Wšako jedna so wo sobudźěłaćerjow Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła a wo čłonow Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu ze Suchec a Kowarjec swójby. Woni chcedźa tam pokazać, kak so po serbskej tradiciji jejka debja.

Čiłe žiwjenje knježeše wot póndźele hač do dźensnišeho při Radworskej wohnjo­wobornej gratowni. Jědnaće holcow Radworskeje, Malešanskeje, Wulkodubrawskeje a Załomskeje gmejny tam stanowaše, hólcy běchu we Łomsku. Bě to zhromadny projekt mobilneho młodźinskeho dźěła Budyskeho Kamjentneho domu a towarstwa Valtenberg z Wjazońcy. Holcy a hólcy zwoprawdźichu tójšto předewzaćow, jenož kupać so njemóžachu. Nawod měješe Sophia Delanec z Radworja. Foto: SN/M. Bulank

Budyšin (SN/at). Bjezdźěłnosć w Hornjej Łužicy je w juliju snadnušce přiběrała. Kaž agentura za dźěło dźensa w Budyšinje wozjewja, bě w tudyšim wobwodźe 26 740 bjezdźěłnych registrowanych. To je 130 wosobow (0,5 procentow) wjace hač w předměsacu, ale 1 758 (6,2 pro­centaj) mjenje hač loni w pražniku.

„Wuwiće zwisuje z počasom, dokelž su so mnozy młodźi ludźo po zakónčenju šulskeho abo powołanskeho wukubłanja bjezdźěłni přizjewili. Přichodne tydźenje budu so naši sposrědkowarjo na tychle młodych fachowcow koncentrować, zo bychu jich do hornjołužiskich dźěłowych wikow zapřijeli“, rjekny dźensa Thomas Berndt, předsyda jednaćelstwa Budyskeje agentury za dźěło.

Kwota bjezdźěłnosće zwyši so na 9,2 procentaj. Wobsteji dale wulki rozdźěl mjez zapadom – Radeberg 5,0 procentow – a wuchodom přisłušneho teritorija – Zhorjelc 13,8 procentow.

Dźěłodawarskemu serwisej Budyskeje agentury za dźěło bu w juliju 1 112 socialneho zawěsćenja winowatych dźěłowych městnow přizjewjene, najwjace z wobłuka hospodarske posłužby (599).

Po 30 hodźinach je kanadiska pobrjóžna straža ruskeho dyrdomdejnika z lodoweje škruty wuchowała. Pilot Sergej Ananow bě ze swojim lochkohelikopterom po puću, zo by swět wobkružił. Nad Grönlandskej pak dyrbješe defekta dla z nuzy na wodźe přizemić. Helikopter so hnydom podnuri, pilot móžeše runje hišće na lodowu škrutu zalězć. Chětro přemjerznjeneho jeho skónčnje nańdźechu. Pječa so hižo běłe mjedwjedźe na njeho měrjachu, kaž nowiny rozprawjeja. Hač k doskónčnemu zaměrej dyrdomdejskeho předewzaća je Ananowej runje hišće 4 000 kilometrow pobrachowało.

W starobje dwanaće lět zasudźeneho mordarja su w USA nětko 29lětneho z jastwa pušćili. Wón smědźeše objekt w Floridźe wopušćić. Jeho 30lětnu sotru, kotruž běchu 13lětnu zasudźili, chcedźa kónc tydźenja pušćić. Dźěsći běchu swój čas zasudźili, dokelž běštej wonej nowu pře­ćelku nana moriłoj. Statne rěčnistwo wumjetowaše­ jimaj žarliwosć.

W Hamburgskim zwěrjencu Hagenbeck prezentowachu dźensa na baneru mjeno dwaj a poł tydźenja stareho aziskeho elefanta Anjulija, štož rěka w hindišćinje Boži dar. Mać Yashoda (nalěwo) małeho elefanta wothladuje. Zwěrjenc bě při pytanju za mjenom ludźi namołwjał, internetnje wo tym wothłosować. Něhdźe 10 000 zajimcow so na tym wobdźěli. Foto: dpa/Bodo Marks

Wuwozny móst přestanje dźěłać

Choćebuz (dpa/SN/ch). Kónc wudobywanja brunicy we wuhlowej jamje Choćebuz-sewjer so bliži. Kaž energijowy koncern Vattenfall wčera w Choćebuzu zdźěli, wuwozny móst F 34 bórze dźěłać přestanje. Kónc wudobywanja na stejnišću hižo dlěši čas přihotuja. Z jamy ma pozdźišo hoberski jězor nastać. Po wozjewjenju energijoweho předewzaća je wuwozny móst, kotryž bě 32 lět w jamje zasadźeny, posledni swojeho razu. Nimo jamy Choćebuz-sewjer wobhospodarja šwedski statny koncern w Braniborskej a Sakskej štyri dalše brunicowe jamy. Vattenfall pyta tuchwilu kupca za swoju brunicowu spartu we Łužicy. Něhdźe 8 000 ludźi ma w tym wobłuku dźěło.

Łódźowe modele so wubědźuja