Z wudaća: štwórtk, 22 septembera 2016

Bagdad (dpa/K/SN). Zwjazkowa minis­terka za zakitowanje Ursula von der Leyen (CDU) přebywa dźensa w Bagdadźe. Jeje naležnosć je předewšěm bój přećiwo­ teroristiskej milicy Islamski stat. Zwjazkowa wobora wukubłuje za to w sewjernym Iraku kurdiskich bojownikow, kotrychž zdobom z brónjemi a dalšim wojerskim gratom wuho­tuje. Nimo toho podpěruja wuskušenske lětadła typa Tornado nalěty na pozicije Islamskeho stata w Syriskej a Iraku.

Wuwzaćny staw wukazali

Charlotte (dpa/SN). Po nowych zražkach při protestach přećiwo policajskej namocy w ameriskim měsće Charlotte su tam wuwzaćny staw wukazali. Nimo toho zwołachu narodnu gardu a přidatnu policiju do města, guwerner zwjazkoweho stata North Carolina Pat McCrory zdźěli. Wčera běchu zaso sta ludźi na dróhu šli, zo bychu přećiwo namócnej smjerći Afroameričana přez kulki z pistole policista protestowali. Při tym so demonstrant přez wutřěle ćežko zrani.

Kritizuja zakoń

Berlin (dpa/K/SN). Němski wonkowny politikar CDU Karl-Georg Wellmann wopyt wicekanclera Sigmara Gabriela (SPD) w Moskwje mócnje kritizuje. „Dźiwajo na sankcije Europskeje unije přećiwo Ruskej je jeho jězba dospołnje wopačny signal“, zwurazni zapósłanc zwjazkoweho sejma napřećo nowinje Bild. Gabriel móhł wšak přiwšěm składnosć wužić a přećiwo tomu protestować, zo wšelacy zapósłancy zwjazkoweho sejma njesmědźa do Ruskeje. Mjez druhimi potrjechi to po kritiskich wuprajenjach tež Wellmanna. Gabriel přebywa wot wčerawšeho z delegaciju zastupnikow hospodarstwa dwaj dnjej w ruskej stolicy. Wčera wječor přija jeho prezident Wladimir Putin.

New York/Moskwa (dpa/K/SN). Po hrózbnym nadpadźe na konwoj UNO z tworami za syrisku ludnosć chcedźa Zjednoćene narody z pomocnymi transportami ručež móžno pokročować. Tole zdźěla Genfski běrow UNO za koordinowanje pomocnych posyłkow. Ruski prezident Wladimir Putin chce, zo Američenjo přichodne konwoje škitaja. Před­syda zwjazkoweje SPD Sigmar Gabriel je powěsć na swojim wopyće Moskwy zhonił. Wonkowny minister Frank-Walter Steinmeier (SPD) porno tomu namjetuje, za wěstotu konwojow nachwilnje zarjadować pasma, kotrež přelětować je zakazane. Po Ruskej a USA chce nět tež UNO smjertny podawk přepytować.

Prěni Budyski wjeršk po namócnosćach na Žitnych wikach přewjedli

Budyšin (CS/SN). Prěni tak mjenowany Budyski wjeršk po namócnosćach na Žitnych wikach wotmě so wčera w Budyskim hotelu Best Western. Na njón přeprosył bě serbski zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman. Přitomni běchu statna sekretarka Andrea Fischer a dr. Michael Wilhelm, policajski prezident Conny Stiehl, Budyski wyši měšćanosta Alexander Ahrens (njestronjan), zastupnicy frakcijow měšćanskeje rady, turistiskich institucijow a předewzaćow.

Pomocnika w starobje 45 do 55 lět wupytać a wotnajeć móža sej zajimcy nětko w Japanskej. Tam poskića Takanobu Ni­shimoto tak mjenowanych wotnajenskich wujow, kotřiž ludźi w najwšelakorišich žiwjenskich situacijach podpěruja, a to za dźewjeć eurow na hodźinu. Hač su to problemy na dźěle, ćeže w lubosći abo cyle prosće samotnosć, tajki wotnajaty wuj ma přeco wotewrjene wucho. Serwis pak njepomha jenož wužiwarjam tejele posłužby, ale tež pomocnikam samym.

Zapalak je turistej z USA na Mnichowskim lětanišću mjerzanje načinił. Jako­ chcyše 25lětny muž wčera wěstotnu kontrolu přeńć, pokazowaše roentge­nowy nastroj nadobo alarm. Po wšěm zdaću bě we wačoku ručnu granatu spó­znał. Fachowcy pak móžachu skónčnje wujasnić, zo jedna so jeničce wo zapalak. Přiwšěm dyrbješe jón Američan wotedać.

Genf (SN). Federacija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) je radźe UNO za čłowjeska prawa dwě rozprawje předpołožiła, kotrejž wěnujetej so połoženju mjeńšin w Grjekskej. Rada za čłowjeske prawa so hišće hač do kónca měsaca w šwicarskim Genfje schadźuje. Na swojim 33. posedźenju wona mjez druhim połoženje nastupajo čłowjeske prawa w 14 čłonskich statach UNO rozjimuje.

W prěnjej rozprawje FUEN dźe wo hidu přećiwo turkowskej mjeńšinje w Zapadnej Thrakiskej, jewjacu so přede­wšěm w interneće. FUEN grjekske knježerstwo namołwja, wotpowědne naprawy zahajić, zo by tajkim złóstnistwam zadźěwało. Grjekska měła prawo turkowskeje mjeńšiny na samopostajowanje připóznać, diskriminaciju skónčić a strategije za integraciju wuwiwać.

Jedna z najlubšich zaběrow šoferow, su-li z awtom po puću, bjezdwěla je, so na njeličomne twarnišća hóršić. W Budyšinje maš k tomu tuchwilu składnosćow dosć, wšako je Zeppelinowa hasa zawrjena a twarnišćo kružneho wobchada při Mosće měra stara so tohorunja wo dołhe rynki čakacych awtow.­ Na wsach njeje to wjele lěpje. Ze Smječkec drje móžeš zaso do Róžanta jěć, za to pak je hłowny puć přez Chrósćicy zawrjeny. A wot přichodneje póndźele tež z Pančic-Kukowa do směra na Budyšin pomałšo póńdźe. Ja žno šoferow swarjeć słyšu. Ale lubi wodźerjo nakładnych a wosobowych awtow, motorskich, mopedow atd.: Wostańće měrni a njehladajće na kóždu minutu, kotruž dyrbiće raz něhdźe čakać abo kotraž so wokołopuća dla zhubi. Z pumpotanjom so scyła ničo njezměni. Ale z dobrej myslu a tróšku sćerpnosću kóždy zadźěwk wjele lěpje znjeseš a pře­winješ. Marian Wjeńka

Jurij Łušćanski z Budyšina poćahuje so na wčerawše „Zapósłane“ wo prawym pisanju serbskich mjenow:

Zo móžemy sej swoje serbske swójbne mjeno tež „hamtsce“ zapisać dać, je derje. A derje tež je, zo w přiběracej měrje starši serbske předmjeno swojich dźěći zapisać dadźa. Bjezdwěla je rozdźěl, hač wołaja dźěćo doma Jurjo abo Hańžka a druhdźe Georg a Agnes. Za někotrehožkuli móže to samo psychiske poćežowanje woznamjenjeć. Tohodla chcych a chcu, wšojedne hdźe, być Jurij, a tak so pisam. Jako běch šuler a student w Drježdźanach a jako dźěłach w Berlinje, dóstach póštu z předmjenom Jurij na mnje adresowanu, serbske institucije z Łužicy pak pisachu Georg. Jurij so lochce pisa, dokelž nima diakritisku značku, žanu hóčku abo smužku nad pismikom, hinak hač moje swójbne mjeno.

Nazhonjenja ludźi na wuchodźe Němskeje po politiskim přewróće a z nowym demokratiskim systemom běchu hłowna tema zarjadowanja ze zapósłanču Zelenych w Sakskim krajnym sejmje Franzisku Schubert w Budyšinje.

Budyšin (CS/SN). Na wutornej diskusiji zawčerawšim w Budyskim Kamjentnym domje bě drje runje dwanaće ludźi, ćim intensiwnišo pak su woni wo swojich nazhonjenjach­ rozprawjeli. Wobdźělnicy, přisłušacy přewažnje staršej generaciji, rysowachu dosć hórke nazhonjenja z bjezdźěłnosću a ze zawrjenjom zawodow. Ludźo drje začuwaja trěbnosć, wo swojich nazhonjenjach w přewrótowym času powědać, mnozy pak so boja to zjawnje činić. Přičinu wěsteje hańbićiwosće mjez staršej generaciju wuchodnych Němcow pak zawčerawšim wujasnić njemóžachu. Mnozy maja swoje biografije za wothódnoćene. Wosebje pak so ludźo mjerzachu, jako jim zapadni Němcy rozkładźechu, kak běchu w NDR žiwi byli. Runje poměr mjez ludźimi, kotryž w NDR swój čas knježeše, dźensa mnozy paruja, kaž přitomni zwěsćichu.