Z wudaća: wutora, 23 meje 2017

Nitra (SŽ/K). Słowakski prezident Andrej Kiska je na wuchodosłowakskim Spišskim Podhradźe přebywajo tež tamniše kubłanske srjedźišćo Nano Nagle wopytał, kotrež pomha romaskim dźěćom. Z njewšědnej wotewrjenosću wón nowinje SME połoženje narodneje mjeńšiny Romow zrysowa: „Moderna Słowakska wobsteji nětko nimale 25 lět, w romaskej naležnosći wšak je so w tymle štwórćlětstotku mało zdokonjało. Widźimy přeco hišće chěže bjez wody a miliny, ludźo dyrbja­ w njehódnych poměrach žiworić. Planow­ a wotpohladow bě tójšto, realnych wuslědkow je lědma.“ Prezident pokaza pak tež na wuspěšne projekty, z kotrymiž bu Romam pomhane. Dźěło dobrowólnikow, cyrkwjow, starostow a měšćanostow zamó tu a tam romasku problematiku rozrisać. Dźiwajo na to Kiska naležnje napomni, zo dźe nětkole wo to, stajić sej jasne zaměry a dobre přikłady přenjesć na cyłu Słowaksku. K tomu wón zdźěli, zo dóstanje kraj za rozrisanje romaskeje problematiki hač do lěta 2020 z europskich žórłow 450 milionow eurow.

Wjelelětny Budyski tachantski farar dr. Rudolf Kilank by wčera 80. narodniny swjećił. Wón bě so 22. meje 1937 jako syn skałarja narodźił. Po maturiće na Budyskej Serbskej wyšej šuli rozsudźi so rodźeny Kanečan, pohnuty wot Wotrowskeho fararja Mikławša Justa, za studij bohosłowstwa. 1963 jeho Mišnjanski biskop dr. Otto Spülbeck w Budyšinje na měšnika wuswjeći. Najprjedy bě Kilank z kapłanom w Šěrachowje, na to w Chrósćicach a w Budyskej serbskej wosadźe Našeje lubeje­ knjenje. 1984 bu jako tachantski farar­ zapokazany a přewza hač do lěta 1993 zamołwitosć za najwjetšu wosadu biskopstwa. Za čas přewróta angažowaše so za wozrodźenje demokratije a wušiknje kulojte blido Budyskeho wokrjesa nawjedowaše. Wumjetowachu pak jemu tež zwiski k stasi. Zamołwići Serbskich Nowin móžachu so na njeho jako hibićiweho předsydu čitarskeje přirady zepěrać. Wot lěta 1991 zastupowaše dr. Kilank Serbow w sakskim medijowym wuběrku, hdźež je sej­ stajnje zaso wobkedźbowanje kubłanskich zaměrow a serbskich zajimow žadał. Wón zemrě 1. měrca 2012. SN

Stróža (aha/SN). Sta dźěći z cyłeje Němskeje su so na wubědźowanskej akciji dźěćaceho telewizijneho kanala ARD a ZDF „KIKA přińdźe k tebi“ wobdźělili, zo bychu swojich rjekow z telewizijnych programow wosobinsce zeznali. Mjez nimi­ bě dźesaćlětna Ruth Hembitski, šulerka 4. lětnika ze Stróže pola Rakec. Jeje hobbyjej stej karate a hudźba, a wězo sej tež rady dźěćace wusyłanja sćelaka KIKA wob­hlada. Pozdźišo chce so stać z policistku abo wučerku. Zhoniwši z telewizije wo cyłkownje třoch rozdźělnych wubědźowanskich akcijach wobdźěli so wona z přewšo žortnym rapom, zo by swojej woblubowanej figurje „chlěbej Berndej“ po­směwk wuwabiła. Nahrawany a wot njeje wuhotowany widejo, hdźež spěwaše, rejwaše­ a žortnje powědaše, je zapodała, a jurorojo mějachu jón za najlěpši ze wšěch. To bě tež přičina, zo stej wčera popołdnju na rjenje hladanu wulku zahrodu pola Hembitskec w Stróži redakciski team KIKA z Erfurta kaž tež kamera-team Mnichowskeho studija Bumm-film k nahrawanju přinoška přijěłoj.

Zabawny mejski swjedźeń su sej minjenu sobotu w Šešowje wuhotowali. Tam hudźeše dujerska kapała Horjany swoje znate serbske,­ němske a mjezynarodne štučki. Te njelubjachu so jeno Šešowskemu publikumej, ale tež fanomaj kapały Hannelorje a Helmutej Paff ze Złeho Komorowa, kotrajž staj sej k tomu samo w drjewjancach zarejwałoj. Foto: Feliks Haza

Ramnow (BeW/SN). Při najrjeńšim wjedrje je so zawčerawšim 59 zapřahow wokoło Ramnowskeho barokoweho hrodu zhromadźiło. Mjez pohončemi bě tež tójšto­ serbskich mjezwočow. Tak měješe na přikład Roman Čórlich z Kanec hnydom štyri konje před wozom, Maćij Šefer z Hory bě jednopřežnje z mandźelskej a synom po puću, Krystof Šołta z Jaseńcy měješe na swojim nowym wozu hnydom­ črjódku muzikantow.

Po wujězdźe z hrodoweho dwora poda so cyła wulka skupina korejtow pod přikleskom publikuma na 30 kilometrow dołhu čaru. Cil bě město Biskopicy, kotrež swjeći swoje 790lětne wobstaće.

Hodźijscy gmejnscy radźićeljo su so na swojim­ zašłym posedźenju z prašenjom zaběrali, hač měli hort w prózdninach zawrěć. Na wotpowědnym naprašowanju­ pak njebě so ani třećina staršich wobdźěliła.

Hodźij (CK/SN). W třećim a štwórtym tydźenju lětnich prózdnin wostanje Hodźijski šulski hort zawrjeny. To je gmejnska rada nětko z jednym napřećiwnym hłosom wobzamknyła. Z naprašnikom bě šula potrjebu hladanja w horće zwěsćiła, ale jenož 28 procentow staršich so na tym wobdźěli. Dźewjeć procentow sej přeje, zo so zawrjenski čas w lěću wotstroni. Tón běchu zawjedli, zo móhli wšitke kubłarki dowol činić. Hewak dyrbjeli to někotre w šulskim času, štož by woznamjenjało, zo skupiny zdźěla hromadu połoža. Nimo toho přewjeduja w prózdninach hladanske a wuporjedźenske dźěła, rjekny nawodnica hłowneho zarjada Ines Henichowa.

Telewizor a radijo fuk

Torońca. Njeznaći zadobychu so w nocy na njedźelu do zahrodoweje ležownosće w Torońcy (Daranitz) w Kubšiskej gmejnje. Ze zahrodoweho domčka pokradnychu płony telewizor a radijo w cyłkownej hódnoće 500 eurow. Wěcnu škodu trochuje wobsedźer na 100 eurow.

Z awtom do štoma

Bukecy. Z dotal njeznateje přičiny je njedźelu připołdnju 78lětna wodźerka wosoboweho awta na zwjazkowej dróze B 6 na kromje Bukec na prawy bok jězdnje zajěła. Tam zrazy jeje Opel Corsa do štoma a rentnarka so snadnje zrani. Na městnje zasadźeni běchu lěkar, wohnjowi wobornicy a wotwlečenska słužba. Na awće nasta 8 000 eurow škody.

Kašecy (SW/SN). Hižo lětuše mejemjetanje přihotujo začuwachu Kaščenjo nowy wětřik młodeje skupiny wjesneho młodźinskeho kluba pod nawodom Justina Ladewicha. Tak přihotowachu młodostni zaso nowy zdónk, nawichu dołhu pletwu a krónu za mejski štom. Króna je wose­bitosć mejskeho štoma w Kašecach a je tam mjeztym wjelelětna tradicija.

Dalša tradicija je, zo rejuja tu w serbskej narodnej drasće, a to činjachu lětsa hižo 25. raz. Nałožk mejemjetanja hajić započachu z małej dźěćacej skupinu, kotraž­ wokoło­ meje tehdy hišće při wulkim wjesnym puću rejwaše. Bórze pak meju na sportnišću stajichu, a z dźěći buchu młodostni. Ći sej z rejwanjom ćežko činjachu.­ Jako chcychu 10. króć meju na te wašnje mjetać, bě jenož mało dźěći a młodostnych, kiž bychu wokoło reje rejwali. Tuž so někotři starši ženjeni ­rozsudźichu, reju młodostnych podpěrać. A tak su rjany nałožk přez čas wobchowali.

Kytlice. Wjele lět jězdźachu serbske dźěći do prózdninskeho lěhwa w čěskich Kytlicach. Pod nawodom Jurja Šołty-Nowowješćanskeho přežiwichu wone tam bjezstarostne dny a so hišće dźensa na to rady dopominaja. Bywše prózdninske lěhwo pak su mjeztym na hotel „Olivíen“ přetwarili, a tón chcedźa sobotu, 27. meje, w 15 hodź. oficialnje wotewrěć. To budźe zawěsće tež tym zajimawy podawk, kotřiž su tam něhdy w prózdninach byli.

Skupinarjo so zetkaja

Pančicy-Kukow. Čłonojo Domowinskeje skupiny Pančicy-Kukow njech njezabudu na swoje zabawne popołdnjo při grilo­wanej kołbasce a słódnej kapce jutře, srjedu, na ležownosći Jurja Brězanoweho domu w Hornim Hajnku. Štóž chce sej tam zhromadnje z kolesom dojěć, zetka so w 16.30 hodź. při Kukowskim pomniku. Wšitcy dalši njech přijědu w 17 hodź. direktnje do Hornjeho Hajnka.