Z wudaća: wutora, 23 meje 2017

Na iniciatiwu němskeje kanclerki Angele­ Merkel wotměwa so wot lěta 2007 dźeń europskeho projekta. Sakski statny sekretar dr. Frank Pfeil je wčera ze šulerjemi Kulowskeje wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ diskutował.

Kulow (SiR/SN). Móžeš młodźinu w dobje Facebooka, Instagrama a pisaneho medijoweho swěta za politiske kubłanje zahorić? Hladajo na wčerawše zarjadowanje w Kulowskej wyšej šuli „Korla Awgust Kocor“ je wotmołwa haj. Sakski statny sekretar dr. Frank Pfeil je so tam ze šulerjemi 9. lětnika wo přichodźe Europskeje unije, wo brexiće, ćěkancach a azylu rozmołwjał. Zajim za zarjadowanje bě wulki mjez nimale 30 młodostnymi. Dr. Pfeil a referent za mjezykulturne kubłanje ze Sakskeje kubłanskeje agentury Hans-Jürgen Schmidt wotmołwještaj na prašenja šulerjow – tež, hdyž ze Schwe­rina pochadźy Pfeil, kiž je wučerstwo studował, na kóžde prašenje wotmołwu njeměješe­.

Budyšin (SN). Tež za lěto 2018 je fotograf Wolfgang Wittchen znowa nasćěnowu protyku „Moja Łužica – Meine Lausitz – Mója Łužyca“ wuhotował. Dwutydźenska protyka ze 27 barbnymi łopjenami budźi wćipnotu na łužiske krajiny, jich woby­dlerjow a architektoniske twarjenja. Tak přeprošeja fota na jejkakulenje jutry na Budyskim Hrodźišku, do Minakała ke kobjelerjej Thomasej Schefflej a přewodźeja hwězdnych spěwarjow po Kulowje.

Brüssel (dpa/K/SN). Byrnjež Grjekska hižo chětro lutowała, dyrbi wona na krute připrajenje noweho kredita dale čakać. Financni ministrojo eurokrajow njemóžachu so wčera w Brüsselu dojednać. Pječa bě Grjekska chcyła wyše spušćenja dołha docpěć, hač běchu je tamne eurokraje namjetowali. K tomu žada sej Mjezynarodny měnowy fonds přidatne při­zwolenja, zo by so na pomocnym programje zaso wobdźělił, štož sej předewšěm Němska přeje.

Dialog wo klimje

Berlin (dpa/K/SN). W stolicy Němskeje wotměwa so dźensa a jutře Pětrohródski klimowy dialog, na kotrymž su zastupnicy knježerstwow wjac hač 30 krajow wobdźěleni. Na informelnej wuměnje, słužacej hłownje přihotam nowemberskeho wjerška UNO wo klimje w Bonnje, porěča dźensa tež němska kanclerka Angela Merkel (CDU). Słowa jimał je so tohorunja premier Republiki Fidźi Josaia Voreqe Bainimarama. Republika Fidźi budźe klimowej konferency předsydować, Němska ju jenož wuhotuje.

Pruwuja wólbne wokrjesy

Białystok (dpa/SN). W Pólskej su prěnich čłonow noweje dobrowólneje milicy spřisahali, kotruž bě lěta 2015 nastupjene narodnokonserwatiwne knježerstwo strony Prawo a sprawnosć nastajić dało. Zakitowanski minister Antoni Macierewicz rěčeše na swjatočnej ceremoniji w Białystoku wo symboliskim starće, pólsku armeju znowa forměrowacym.

Na dalšich ceremonijach w Lublinje a Rzeszowje chcedźa něhdźe 400 wojowarjow spřisahać. Hač do lěta 2019 maja paramilitariske jednotki něhdźe 50 000 čłonow měć. Za to zmištruja dobrowólni, kotřiž nimaja žane wojerske znajomosće, 16dnjowske zakładne wukubłanje. Woni maja wusko z pólskim wójskom dźěłać a kraj před nadpadami škitać. Prěnje tři z cyłkownje 17 brigadow póńdu na wuchodnu mjezu kraja. Po wudyrjenju krizy na Ukrainje čuje so Pólska wot Ruskeje wohrožena. Ciwilisća dóstawaja za swoje zasadźenje 125 eurow měsačnje. Opozi­cija kritizuje, zo pjenjezy při moderni­zowanju wójska pobrachuja.

Jerusalem/Betlehem (dpa/K/SN). Swój prěni wopyt Israela wužiwa prezident USA Donald Trump naležnje za to, napjelnić měrowy proces na Bliskim wuchodźe z nowymi impulsami.

Tak je wón wčera z israelskim premierom Benjaminom Netanjahuwom jednał, a dźensa dopołdnja w Betlehemje zetka so z prezidentom Palestinjanow Mahmudom Abbasom. Trump při tejle składnosći zwurazni, zo je zwólniwy po- srědkować zrěčenje z Israelom. Nastupajo měrowe jednanja bě so Netanjahu wčera prěni raz optimistiski wuprajił. Připołdnju je Trump w Jerusalemje při wopomnišću Yad Vashem wěnc połožił. Po tym wopyta Israelski muzej. Tam jimaše so tež słowa a přednjese přitomnym zakładne rysy swojeje bliskowuchodneje politiki. Znowa napomni wón k tomu, konflikt z Palestinjanami na měrliwe wašnje rozrisać. Nawječor je Trump do Italskeje wotlećał a w Romje prěni raz na europsku pódu stupił.

Reakcije na bombowy atentat w Manchesteru z 22 mortwymi

Berlin/Brüssel/Moskwa (dpa/SN). Zwja-zkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je poražena na bombowy atentat w Manchesteru z 22 mortwymi reagowała. „Njemóžu wopřimnyć, zo něchtó lóštny popkoncert znjewužiwa, zo by telko ludźi do smjerće storhnył abo jich ćežko zranił“, předsydka CDU dźensa zdźěli. Wona mysli na wopory a potrjechenych kaž tež na přiwuznych­ w jich zrudobje a zadwělowanosći, Merkel piše. Pozdatny teroristiski nadpad je kanclerce pohon, zhromadnje z britiskimi přećelemi přećiwo tym postupować, kotřiž tajke ludźi za­cpěwace njeskutki planuja a přewjeduja. Ludźom we Wulkej Britaniskej wona po­twjerdźi: „Němska je wam kruće poboku.“

Znajmjeńša 22 ludźi bě minjenu nóc žiwjenje přisadźiło, jako so sebjemor­darski atentatnik po koncerće w foyeru koncertnišća­ w Manchesteru rozbuchny. Mjez woporami su tež dźěći. Něhdźe 60 wopytowarjow so zdźěla ćežko zrani.

Swoje sobužarowanje je tež kanclerski kandidat SPD Martin Schulz zwuraznił. „Grawoćiwe to powěsće z Manchestera“, Schulz twitterowaše.

Chrobłaj paduchaj staj spjacemu mužej w Ludwigshafenje mandźelski pjeršćeń pokradnyłoj. 44lětny bě sej na parkowej ławce we wječornym słóncu tak kruće wusnył, zo móžeštaj njeznataj jemu pjeršćeń z porsta sćahnyć. Mjezwočo pomolowaštaj jemu na to z barbjenčkom. Jako muž wotući, so paduchaj zminyštaj.

Priwatne lětadło bywšeje rock’n’rollo­weje legendy Elvisa Presleyja (1935–1977) tuchwilu na internetnej awkciji přesadźuja. Najwyši poskitk za lětanjanjekmany nastroj bjez motorow a z wobškodźe­njemi je 126 000 dolarow, kaž awkciski dom w kaliforniskim Agoura Hills zdźěla. Kónčna płaćizna lětadła typa Lockheed drje budźe wyša. Lětadło je luksurioznje wuhoto­wane. Sedła su z čerwjenym somotom poćehnjene. Mikrožołma a telewizor njepobrachujetej. Mašina steji dlěje hač 30 lět na lětanišću w New Mexiku.

Nowa twornja baterijow je woprawdźe žohnowanje za łužiski region, kaž je to wčera sakski ministerski prezident Stanisław Tilich našemu wječornikej prajił. Štož stej Daimler a jeho dźowka Accumotive wot lěta 2010 w Kamjencu natwariłoj, je wšeje česće hódne. Tež hdyž stej ze zawrjenjom twornje Litec poražku poćerpjełoj. Runje tohodla mam za spomóžne, zo je šef koncerna Daimler Dieter Zetsche wčera wuraznje tež Kamjenskich sobudźěłaćerjow chwalił. Tole pohonja k dobrym wukonam a skruća zwjazanosć. Zdobom je rozšě­rjenje twornje wulka šansa mnohim ludźom we Łužicy. Lessingowe město stawa so tak z dale a wažnišim stejnišćom elektromo­bility, a region dobywa přede­wšěm na prestižu. Tele wuwiće zawěsće mnohich, tež serbskich młodostnych, pohnuwa domiznu njewopušćić a so tu za dobrym dźěłom rozhladować, w Kamjencu tajke bórze změja. Janek Wowčer

Hamburg (dpa/SN). Bychu-li nětko wólby zwjazkoweho sejma byli, byštej unija a FDP prěni króć wjetšinu měłoj. Tole je wuslědk najnowšeho woprašowanja časopisa­ Stern a sćelaka RTL. CDU/CSU byštej so na 39 procentow polěpšiłoj. FDP by z dźewjeć procentami třeća najsylniša móc była. SPD dale na nahladnosći zhubja a by 25 procentow dóstała, Lěwica wosom, Zeleni a AfD sydom. Podźěl njerozsudźenych wučinja 22 procentow.

Mnichow (dpa/SN). Krótko po zwjaz­kowej kanclerce Angeli Merkel (CDU) chce so tež předsyda CSU Horst Seehofer z ukrainskim statnym prezidentom Petrom­ Porošenkom zetkać. Za to chce so bayerski ministerski prezident jutře do Kijewa podać. Při tym ma w prěnim rjedźe wo komplikowane połoženje na wuchodźe Ukrainy hić. Tam mjeztym dlěje hač tři lěta knježerstwowe jednotki přećiwo proruskim separatistam wojuja. Hakle minjenu sobotu běštaj so Seehofer a Porošenko w hóstnym domje zwjazkoweho knježerstwa w braniborskim Me­sebergu njedaloko Berlina zetkałoj.

Petr Porošenko bě Horsta Seehofera na Mnichowskej wěstotnej konferency spočatk lěta do Kijewa přeprosył. „Wón je mi prajił, zo njemóžu jenož Putina wo­pytać, ale tež jeho w Kijewje“, Seehofer nowinarjam rjekny.