Razne hódnoćenje
Listy z Pólskeje do wšeho swěta
Razna debata wo justicnej reformje Waršawy w Europskim parlamenće
Waršawa. Parlament Europskeje unije w Strasbourgu je spočatk tydźenja wo pólskej justicnej reformje a wo najnowšim zakonju k disciplinowanju pólskich sudnikow debatował. Na wuradźowanje w pózdnich wječornych hodźinach bě jenož mało zapósłancow přišło. Najebać to bě debata naležna a emocionalna.
Poziciju pólskeho knježerstwa pod nawodom narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) přednjese wodźaca zapósłanča PiS, bywša ministerska prezidentka Beata Szydło. Wona nowy zakoń z raznymi słowami zakitowaše, pokazujo mjez druhim na demonstraciju na dobro noweho justicneho zakonja dny do toho we Waršawje. Tam bě něhdźe 20 000 demonstrantow justicnu reformu podpěrowało. Po słowach Szydło 80 procentow Polakow noworjadowanje wita. Nimo toho wona twjerdźeše, zo podobne zakonje k disciplinowanju sudnikow tež w druhich europskich krajach eksistuja, mjez druhim w Čěskej.
Žadyn kwěćel na Wawelu
Francoski prezident Emmanuel Macron Waršawu a Krakow wopytał
Waršawa. Pólske medije wuhódnoćeja tele dny wopyt francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona, kiž je minjenu póndźelu a wutoru w kraju nad Wisłu přebywał. Při tym zwěsćeja, zo bě wizita najwyšeho reprezentanta Francoskeje tež wotbłyšć tuchwilnych mjezsobnych poćahow, kotrež su hižo dlěši čas zaćěmnjene. Bě to prěni wopyt francoskeho prezidenta w Pólskej po šěsć lětach.
Tak su medije jara dokładnje registrowali, zo je Macron poprawom jenož jedyn oficialny statny termin we Waršawje zwoprawdźił. Na rozmołwje w prezidentskim palasće wobdźělichu so nimo prezidenta Andrzeja Dudy, ministerski prezident Mateusz Morawiecki, předsydka parlamenta Elżbieta Witek a šef senata Tomasz Grodzki. Dalše terminy z knježerstwom njeběchu planowane. Bjezposrědnje na to pak zetka so Macron z kandidatku opozicije za zastojnstwo prezidenta Pólskeje Małgorzatu Kidawej-Błońskej, kotraž chce 10. meje k wólbam přećiwo Dudźe nastupić.
Proces dźěleny
Bratislava (SŽ/K/SN). Tuchwilny proces nastupajo zamordowanje słowakskeho přepytowaceho nowinarja Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje, wjedźeny w Pezinoku před specialnym chłostanskim sudnistwom, su na namjet předsydki senata Ruženy Saboveje dźělili. Dale powjedu jón přećiwo wobskorženym Alenje Zsuzsovej, Tomášej Szabej a Marianej Kočnerej. Přećiwo štwórtemu wobskorženemu Miroslavej Marčekej budu separatnje jednać.
Duda nastupi k wólbam prezidenta
„Waršawa (dpa/SN). Pólski statny prezident Andrzej Duda chce k prezidentskim wólbam 10. meje za dalšu dobu zastojnstwa nastupić. „Wězo budu k wólbam kandidować“, rjekny Duda wčera na zetkanju z wobydlerjemi we wuchodopólskim Lubartowje, kaž prezidialny zarjad zdźěla. Duda chce połoženje w Pólskej dale spochi polěpšić.
Něšto hodźin do toho bě předsydka parlamenta Elżbieta Witek dokładny wólbny termin zdźěliła. Powšitkownje wšak běchu wočakowali, zo Andrzej Duda znowa nastupi. 47lětny zarjadniski jurist ma po wšitkich naprašowanjach najlěpše wuhlady, daloko před tamnymi kandidatami. Na druhim městnje steji tuchwilu kandidatka opoziciskeje Wobydlerskeje platformy Małgorzata Kidawa-Błońska. Třeće městno zaběra homoseksualny aktiwist Robert Biedroń, kiž nastupi za zwjazk lěwicarskich stron.
Dobył je tón, kiž dóstanje při wothłosowanju 10. meje wjace hač 50 procentow hłosow. Njedyrbjał-li to nichtó docpěć, dóńdźe 24. meje k rozsudnym wólbam.
Čěski protest
Liberec (ČŽ/K/SN). Po tym zo su přisłušne instancy wojewódstwa Dolni Śląsk rozšěrjenje Turówskeje brunicoweje jamy dowolili, knježi w pomjeznej čěskej kónčinje njeměr. Wobydlerjo Hrádecskich a Frýdlantskich stron so boja, zo móhło to na jich zastaranje z pitnej wodu negatiwne sćěhi měć. Hejtman Liberecskeho wobwoda Martin Půta je tohodla přećiwo schwalenju rozšěrjenja brunicoweje jamy přez pólske zarjady protestował. Dyrbjała-li pólska strona protest wotpokazać, chce so Liberecski wobwod na sudnistwo wobroćić. Po wuprajenju hejtmana Půty njeje pólska strona hač donětka zwólniwa za kulojtym blidom so zetkać a wo móžnych problemach rěčeć, kotrež móhli z wudobywajom wuhla dale a bliže k Čěskej nastać.
Ptači kwas stawa so poněčim z tradiciju
Praha. Dypkownje lěto po lońšim swjedźenju ptačeho kwasa su njedźelu tydźenja w čěskej stolicy z rjanym nałožkom pokročowali. Dwójce telko wobdźělnikow kaž 2019 wjeseleše so na oficialny program w Praskim Serbskim seminarje. Dźěći su sej pod nawodom Eliški Oberheloveje ptače maski spřihotowali, su sej talerje wudebili a spěwčki z ptačej tematiku nawuknyli. Dorosćeni wobdźělichu so mjeztym na zabawnym kwisu Zdeněka Blažeka. Dobyło je mustwo Lukáša Novosada, a to prawy Budyski žonop.
Po swačinje z přikuskom a pomazkami poda so swjedźenski ćah dźěći z pisanymi lampionami na kupu Kampa pod Karlowym mostom. Po puću zbudźichu mali kwasarjo ze swojimi ptačimi maskami zajim turistow, ale tež wobydlerjow, kotřiž měnjachu, zo je snano někajki „dźeń ptačkow“. Na Kampje zaspěwachu dźěći ze staršimi štyri pěsnje w čěšćinje a dźakowano lektorce serbšćiny Katji Brankačkec a jeje dźěsćomaj tež w serbšćinje.
Auschwitz z njebjes njepadnył
Jimaca narěč Polaka – bywšeho jateho w koncentraciskim lěhwje
Waršawa. Swjatočnosće składnostnje 75. róčnicy wuswobodźenja němskeho nacistiskeho lěhwa Auschwitz-Birkenau su dale tema w pólskich medijach. Jara dokładnje žurnalisća wuhódnoćeja, štó je što na swjedźenskim zarjadowanju w bywšim zaničowanskim lěhwje rjekł. Při tym napadnje, zo nimaja liberalne medije narěč pólskeho prezidenta Andrzeja Dudy za najwažniši podawk swjatočnosćow, ale narěč bywšeho jateho w lěhwje, w Pólskej derje znateho publicista a židowskeho aktiwista Mariana Turskeho. Dźensa 94lětny, kiž bě so swójbje pólskich Židow jako Mosze Turbowicz narodźił, bě w Auschwitzu zajaty a dožiwi wuswobodźenje w koncentraciskim lěhwje Terezín, dokal bě jeho SS před bližacej so sowjetskej armeju ćěriła. Po wójnje wón swoje mjeno změni, zo móhł w Pólskej „normalnje“ žiwy być.
Mišter swěta we wohnjostroju
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
We wjacorych słowakskich městach njejsu tónkróć silwester wohnjostroje byli, z kotrymiž ludźo po zwučenym wašnju stare lěto praskajo a błyskotajo do stawiznow přewodźeja. Spektakla su so ze solidarnosće z Prešovom wzdali, hdźež bě krótko do hód pjeć ludźi žiwjenje přisadźiło, jako rozbuchny zemski płun w dwanaćeposchodowym platowym domskim. Powostanki twarjenja su mjeztym zrumowane, štož je specialna čěska firma wobstarała.
Apropos wohnjostroje – wo nje stara so hižo 27 lět tež předewzaće z Dubnicy nad Váhom, słušace skupinje profesionelnych fachowcow. A wone njezmóžnjeja praskotace atrakcije jenož w našim kraju, ale zawěrno po cyłym swěće. Jeho produkty a elektriske palidła njewužiwaja pak w mnohich metropolach jeničce za to, nowe lěto witać. Wone „wobrubjeja“ tohorunja swětowe mišterstwa a samo olympiske hry.
Miliardy za ćahi
Praha (ČŽ/K/SN). Čěska železnica wobnowi přichodne lěta swoje wagony. Najwjetše předewzaće České dráhy (ČD), nałoži hač do lěta 2025 za nowe ćahi 40 miliardow krónow. Za dodawki pasažěrskich wagonow a lokomotiwow wupisaja mjezynarodne wubědźowanje. Nakupić wotmysla ČD 120 regionalnych ćahow, hač do 180 dalokowobchadnych wagonow za spěšnosć 230 km/h a hač do 65 lokomotiwow.
RegioJet disponuje ze 26 lokomotiwami a 170 zrekonstruowanymi wozami rumunskeje marki Astra a k tomu z dalšimi staršimi wobnowjenymi wukrajnymi wagonami. Za modernizaciju swojeho železniskeho wobstatka zasadźa w přichodnych třoch lětach přibližnje tři miliardy krónow. Hišće lětsa přewozmje předewzaće wot Bombardiera 15 wjacesystemowych lokomotiwow.
Leo Express ma najmłódši park wagonow. Jeho flotila wobsteji z pjeć ćahow Stadler, kotrež w dalokowobchadźe jězdźa.
Štwórta firma Alston chce swojim 15 ćaham na lokalnych čarach lětsa tři ćahi Sirius chinskeho producenta CRRC přidać. Wšitke nowe wozy změja zwjetša na městnje wobrazowku a internet.
