Ma spodźiwny přisłód

póndźela, 09. awgusta 2021 spisane wot:
Zo maja we Wochožanskim parku błudźenkow wot wčerawšeho tež serbski awdiowy přewodnik, je najprjedy raz chwalobne. Bjez prašenja! Wšako smy tule w dwurěčnym sydlenskim rumje, hdźež serbšćina prosće k tomu słuša. Ale dwě prašeni so mi přiwšěm nanuzujetej. Čehodla wuwiwaja serbski guide hakle po čěskim a pólskim? Hdyž bydlimy tule w němsko-serbskej domiznje, kaž to předsyda spěchowanskeho towarstwa Ulrich Klinkert wčera wuzběhny, by serbski přewodnik hnydom wot wšeho spočatka eksistować dyrbjał, abo nic? A druhe prašenje: Što by było, njebychu-li pjenjezy za serbsku wersiju ze sakskeho fondsa „Čiń sobu!“ dóstali? Njeby potom scyła žadyn serbski awdioguide nastał? Kaž prajene: Iniciatiwu Wochožanskeho parka a wšitkich wobdźělenych sej na kóždy pad chwalu. Mam pak zaso raz tajki spodźiwny přisłód, zo je serbski podźěl kaž tajki připlack, kotryž dyrbiš chcyjo nochcyjo wobkedźbować. Marian Wjeńka

Serbske wodźenje dožiwić

póndźela, 09. awgusta 2021 spisane wot:

W parku błudźenkow spodobne kulturne popołdnjo wuhotowali

Wochozy (SN/MWj). Ze serbskej wersiju awdioweho přewodnika móža so wopytowarjo nětko po Wochožanskim parku błudźenkow wodźić dać. Tule nowosć su tam wčera we wobłuku kulturneho popołdnja zjawnosći předstajili. Na tele prěnje zjawne zarjadowanje po wjele měsacach nanuzowaneho zawrjenja korony dla bě wjace hač 400 wopytowarjow do woblubowaneho wočerstwjenišća blisko Hamorskeje milinarnje přijěło. Serbski publikum ze Zejic sy tam runje tak wuhladał kaž hosći z Budyšina, Baćonja, Pančic-Kukowa, Noweje Wjeski a z Hórkow. Wochožanska Domowinska skupina je popołdnjo sobu podpěrała.

Serbja na festiwalu

póndźela, 09. awgusta 2021 spisane wot:
Wot 5. do 19. awgusta 1951 bě w Berlinje III. swětowy festiwal młodźiny a studentow. Mjez wobdźělnikami z wjac hač sto krajow je něhdźe 900 młodych Serbow we wobłuku programa NDR wustupiło: 800 rejwarjow masoweje sceny „Ratarske dźěła w běhu lěta“ a sto čłonow serbskeje kulturneje brigady ze spěwarjemi, hudźbnikami a dwanaće rejwanskimi porikami. Masowu scenu předstajichmy we wulkim Stadionje Waltera Ulbrichta 15 000 přihladowarjam a w Stadionje Buschallee 1 000 wopytowarjam. Spěwarjo kulturneje brigady běchu wučerski a holči chór. Nimo brigadnych spěwow zanjesechu wujimki z oratorija „Nalěćo“ Handrija Zejlerja a Korle Awgusta Kocora. Rejwarjo předstajichu mejemjetanje a pokazachu reju „Žně“. Na dny festiwala mam tež hišće dopomnjenki, kaž tule: We wulkich halach zawoda NARVA mějachmy masowy kwartěr, hdźež smy spali na matracach. A rěčo jeno serbsce a pokazujo na znamješko na rukawje w serbskich barbach a ze słowom Łužica dóstachmy často hnydomny zastup a k tomu hišće rjane městna při wulkim nawalu na zarjadowanja. Tele znamješko po tym doma hižo wužiwać njesmědźachmy. Mikławš Krawc

Wernisaža zazběh noweho rjadu

pjatk, 06. awgusta 2021 spisane wot:
Wuměłča Inez Be (nalěwo), pochadźaca z Biskopic a tuchwilu w Drježdźanach studowaca, je wčera wustajeńcu swójskich wuhlowych rysowankow a wolijowych mólbow něhdźe mjez surealizmom a postmodernej popart w rumnosćach Budyskeho towarstwa Dźěłań dźeń wotewrěła. Wernisaža bě zdobom zazběh rjadu „Kleinkunst­werk“, z kotrymž towarstwo wotnětka tydźensce stajnje štwórtk najwšelakoriše zarjadowanja wuhotuje. Mjez druhim budźetaj pianistka Marie Hoffmann a spěwy­twórc Norman Lohr z hosćom na Sukelnskej. Franc Čornak čita 26. awgusta ze swojeje knihi „Franz im Glück“, měsac pozdźišo chcedźa so zhromadnje z Budyskim Thespis-centrumom „participatiwnemu dźiwadłu“ wěnować. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (SN/CoR). Dołho hižo njeje so w Budyskej Smolerjec kniharni telko ludźi zešło kaž wčera wječor składnostnje předstajenja němskeho wudaća knihi Křesćana Krawca „Sej statok stajili“. Ně­hdźe 40 zajimcow njedožiwi tam jenož premjeru zběrki z třinaće portretami pod ­titulom „Was wir in uns tragen – Sorbische Lebenswege“, ale zdobom sceniske čitanje. Wšako wobsahuje tež němske wudaće wosebity kapitl „Chróšćan zběžk“, a tak su awtor, bywša jednaćelka Ludoweho nakładnistwa Domowina a lektorka knihi Marka Maćijowa kaž tež lektor LND Pětr Thiemann bój wo zachowanje Chróšćanskeje srjedźneje šule w lěće 2001 wot spočatka hač do njewuspěšneho kónca měšanemu němskoserbskemu publikumej wčera z per­spektiwy wobdźělenych zbližili. Tež pasaže z knihi „Gruben-Rand-Notizen“ Jurja Kocha su zapřijeli. Michał Cyž je čitanje natočił.

Jakub Nowak

pjatk, 06. awgusta 2021 spisane wot:
We Wotrowje narodźi so 3. žnjenca 1821 na burskim kuble pozdźiši duchowny a narodowc Jakub Nowak. Wot nazymy 1835 běše seminarist w Praze a studowaše tam po tym teologiju a filozofiju. W lětomaj 1848/1849 pisaše do Praskeje „Jutnitžki“ politiske a narodne přinoški. Najznaćiši je „Hłós do Serbow“, w kotrymž podawa přehlad wo serbskej zašłosći a namołwja narodnosć a serbsku maćeršćinu skrućić a zachować. W přinošku pisa: „Budźemy Serbja z cyłej wutrobu, budźemy wótcow hódni synojo. Wobchowajmy našu narodnosć, mějmy zańč maćernu rěč.“ Po měšniskej swjećiznje 31. pražnika 1846 bě Nowak dwanaće lět kapłan Budyskeje Serbskeje cyrkwje a wuwučowaše tež štyri lěta serbšćinu na Katolskim wučerskim seminarje. Wot oktobra 1858 hač do smjerće 20. smažnika 1875 bě wón wosadny farar w Radworju. Na njeho dopomina tam narowny pomnik. Za jeho čas jako farar bu Radworski kěrchow powjetšeny a nastaštej hospodarske twarjenje fary a 1874 nowa šula. „Wón měješe zasłuženu chwalbu swěrneho wučerja, dobreho rěčnika a jara dźěławeho wjednika Radworskeje wosady.“ Tak pisaše Michał Hórnik w nekrologu. Manfred Laduš

Andreas Nowak pyta komparsow

pjatk, 06. awgusta 2021 spisane wot:

Berlin/Budyšin. W nadawku telewizij­neho sćelaka MDR produkuje Berlinska filmowa produkcija Katapult seriju za internet a pyta za to serbskich komparsow kaž tež klubowy publikum. Pod mjenom „Straight Outta Crostwitz“ ma serija wo wšědnym dnju serbskeje swójby powědać. Při tym póńdźe tež wo konflikty mjez generacijemi swójskeje kultury dla. Nimo Daniela Lwowskeho powjedźe režiju rodźeny Budyšan Andreas Nowak, znaty jako bubnar kapały Silbermond. Dale tež znate wobliča kaž Jasna Fritz Bauer, Daniel Christensen a Volker Michalowski sobu skutkuja.

Za 16. awgust prašani su komparsojo rozdźělneje staroby. Woni měli so za film w swójskej narodnej drasće na lóštnym swjedźenju wobdźělić abo měli so w narodnej drasće direktnje před kameru pokazać. Za 17., 18. a 19. awgust pytaja ludźi w starobje 18 do 40 lět, kotřiž hłownu hrajerku serije při programje w jednym klubje pohonjeja. Sceny swjedźenja nahrawaja w Chrósćicach, tamne w klubje maja w Dźěžnikecach pola Budyšina nastać.

Hdźež ideje rostu

štwórtk, 05. awgusta 2021 spisane wot:
Witam kóždužkuli naprawu, kotraž pomha serbšćinu w kónčinach wozrodźić, hdźež je so wona hižo ze wšědneho dnja zhubiła. Potajkim přeju tež wubědźowanju Załožby za serbski lud „Rěč zwjazuje“ wjele wuspěcha. „Ludnosć sama swoju potrjebu wjele lěpje znaje hač my na našich zarjadach“, rěka hłowny argument ze stron zarjadowarja. To na jednym boku trjechi, a spěchowanski program „Čiń sobu!“ swědči wo kreatiwnym potencialu ludźi na bazy. A zarjad njeje runjewon płódna póda za nowe ideje. Za to dyrbiš do swěta a so inspirować dać: kaž iniciatorojo projekta „Zorja“, kotřiž su model z konferency z Kanady sobu přinjesli. Dawaja mnohe a spomóžne konferency wo wohroženych rěčach, na kotrychž so předewšěm aktiwisća rěčneje rewitalizacije schadźuja a sej mysle wuměnjeja. W běhu połdra lěta wopytach wjacore tajke jako wědomostnica, njejsym pak tam ženje žanoho zastupjerja serbskeje institucije widźała. Čehodla poprawom nic? Cordula Ratajczakowa

Edmund Schneeweis

srjeda, 04. awgusta 2021 spisane wot:
Pozdźiši zasłužbny slawist a ludowědnik prof. Edmund Schneeweis narodźi so 31. pražnika 1886 jako syn němskeho ratarja na Morawje w Čěskosłowakskej republice. Wón studowaše slawistiku a germanistiku w Praze a Běłohrodźe. Po tym běše wučer, lektor a docent za němčinu a słowjansku ludowědu, na kotruž so hłownje specializowaše, w Běłohrodźe a profesor na Praskej Němskej uniwersiće. Jara so tež za serbstwo zajimowaše a wopyta tuž na dlěši čas w lětomaj 1929 a 1930 Hornju a Delnju Łužicu. Slědźeše tule ludowědnje wo žiwjenju Serbow, přebywaše w Budyšinje a na wsach, mjez druhim w katolskich Serbach, wokoło Wojerec, w Slepjanskej wosadźe, w Błótach a Choćebuskim kraju. Wuslědk jeho slědźenjow bě 1931 ćišćany spis wo našich swjedźenjach a ludowych nałožkach. Standardna kniha wuńdźe 1953 w Berlinje znowa pod titlom „Feste und Volksbräuche der Sorben“. Dale spisa prof. Schneeweis wažnu knihu wo ludowej wěrje a nałožkach Serbochorwatow a standardne dźěło wo serbochorwatskej ludowědźe. Po lěće 1946 bě wón profesor na uniwersitomaj w Rostocku a Berlinje, hdźež je 9. po­žnjenca 1964 zemrěł. Manfred Laduš

Premjera w internetnym radiju

srjeda, 04. awgusta 2021 spisane wot:

Žitawske wobydlerske Radio Zett ma dowolnosć Sakskeho krajneho medijoweho wustawa w Lipsku, zo smě wusyłać. Mjez druhim chcedźa serbšćinu w internetnym radiju šěrić a změja tuž njedźelu premjeru. To wusyłaja prěni dźěl rjadu serbskich čitanjow.

Žitawa (AB/SN). Nowe internetne radijo w Žitawje, kotremuž rěkaja Radio Zett, wusyła wot njedźele, 8. awgusta, rjad bjesadnych hodźinkow ze serbskej literaturu a hudźbu. Přewažnje budu tele bjesadne hodźinki w serbskej rěči, ale tež čěšćina, pólšćina a němčina budu w nich zastupjene.

W kóždym wusyłanju, kotrež woby­dlerske radijo z Łužicy najprjedy jónu hač do kónca januara kóždu druhu njedźelu w přichodnych šěsć měsacach poskići, steji serbska awtorka abo serbski awtor ze swojim wuměłskim tworjenjom w srjedźišću. Pod móža sej zajimcy literarne čitanja wotwołać.

nowostki LND