Z wudaća: pjatk, 20 januara 2017

Berlin (dpa/SN). Z rozšěrjenjom riskantneho zasadźenja Zwjazkoweje wobory w afriskim Maliju Němska po słowach zakitowanskeje ministerki Ursule von der Leyen (CDU) dopokazuje, zo je zwólniwa we wobłuku měroweje misije UNO zamołwitosć přewzać. Tole rjekny ministerka na dźensnišej debaće zwjazko­weho sejma. Měrowa misija UNO w Maliju je naročna a přewšo strašna. Němska chce swój kontingent wot tuchwilu 650 na 1 000 wojakow rozšěrić.

Normalne žiwjenje njemóžne

Berlin (dpa/SN). Najebać přiměr w syriskej wobydlerskej wójnje warunje Němski čerwjeny křiž (DRK) před wulkej čłowjeskej nuzu w kraju. Hač milina, žiwidła za ćěšenkow­ abo hygieniska potrjeba – w Syriskej pobrachuja najelementarniše wěcy, rjekny generalny sekretar DRK Christian Reuter dźensa w rozhłosu. Tež za­staranje Damaskusa z pitnej wodu je wojowanjow­ mjez zběžkarjemi a jednotkami knježerstwa dla přetorhnjene. „Normalne žiwjenje tam móžne njeje.“

Nahladnosć Tsiprasa woteběra

Na chětro rozdźělne wašnje hotowachu so dźensa w stolicy USA Washingtonje na zapokazanje Donalda Trumpa jako 45. prezidenta. Tysacy přiwisnikow chwatachu ke Capitolej, zo bychu hobersku show pod hołym njebjom sobu dožiwili (hlej wobraz). Zdobom so tež přećiwni demonstranća hromadźachu. Organizatorojo wočakuja 200 000 ludźi, kotřiž chcedźa pokazać, zo wo Trumpa njerodźa. Foto: pa/John Minchillo

Berlin (dpa/SN). Na dnju zapokazanja Donalda Trumpa jako 45. prezidenta USA su wjacori němscy politikarjo před republikanom warnowali. Generalna sekretarka SPD Katarina Barley ma za „wulce problematiske“, zo je Trump njewobličomny. „To je to poslednje, štož na čole tajkeho mócneho kraja trjebamy“, wona nowinarjam rjekny. Njedyrbjał-li nowy prezident swoje prowokantne wustupowanje spěšnje změnić, su nowe konflikty wotwidźomne. Zapósłanc CDU w Europskim parlamenće David McAllister je sej wěsty, zo dyrbja čłonojo NATO nětko wjace pjenjez za zakitowanje wudać. Načolny kandidat Lěwicy Dietmar Bartsch so tohorunja starosći: „Sym wuprajenjow Trumpa dla zludany. Ze seksistami a rasistami nimam ničo zhromadneho.“

Njewšědny policajski škit stej małej dźěsći w Lipsku dóstałoj. Jeju 35lětnu mać bě wčera chorobne awto nuznje do kli­niki dowjezło, zo by tam porodźiła. Zo njebyštej samej wostać trjebałoj, doniž njejstaj dźěd a wowka z Durinskeje při­jěłoj, so policistaj wo njej staraštaj. Jedyn ze zastojnikow, sam hakle wot njedawna młody­ nan, dwulětneho fachowsce pjel­chowaše. Tamny zaběraše so z pjećlětnym bratrom. Potom so hrajkachu, doniž­ dźěd a wowka nje­dojědźeštaj.

Skazanka na sudniske jednanje jězdźenja bjez dowolnosće dla bě to jeničke, štož měješe šofer wosoboweho awta na awtodróze A 43 při sebi, jako jeho policisća zadźeržachu. Přewodźachu jeho na parkowanišćo, dokelž bě za wodźi­dłom telefonował. Wón pak njeměješe ani wupokaz ani jězbnu dowolnosć při sebi. Město toho­ pokaza list sudnistwa. Jězbnu dowolnosć hižo wot lěta 2013 nima.

Rom/Farindola (dpa/SN). Pomocnicy w italskej zemjerženskej kónčinje Abruzzach su dźensa w zasypanym hotelu Rigopiano šěsć přežiwjenych našli, kotřiž su pak hišće pod rozwalinami, kaž powěsćernja Ansa rozprawja. Prawdźepodobnje běchu so třo mužojo, dwě žonje a holca do małeje rum­nosće wuchowali.

Hoberska lawina bě zawčerawšim, srjedu, po zemjerženju hotel zasypała a dźěle domu sobu storhnyła. Po informacijach direktora luksusoweho hotela bě 35 wosobow w twarjenju, kotrež steji 1 200 metrow wysoko. Tež wjacore dźěći su zhubjene. Medije rozprawjeja, zo su pomocnicy mjeztym štyri ćěła chowali. Ciwilny škit rěči wo dwěmaj mortwymaj. Dwě wo­sobje, kotrejž běštej za čas katastrofy zwonka­ hotela, móžachu wuchować.

Berlin (dpa/K/SN). Rusku cyle přisłušnje wottrašić ma wot NATO nětko 450 wojakow Zwjazkoweje wobory hromadźe z 50 belgiskimi a nižozemskimi wojakami. Woni maja so zaměstnić na wuchodźe aliancy. Němski kontingent bu wčera w hornjobayerskim Oberviechtachu ze swjatočnym apelom rozžohnowany. W přichodnych tydźenjach přepołoža tankowych grenaděrow do něhdyšeje sowjetskeje­ republiki Litawskeje.

„W minjenych měsacach smy jara intensiwne wukubłanje přešli“, rjekny komander jednotki, podpołkownik Christoph Huber. Wojacy wjesela so na swój „wulki nadawk“. Za NATO so nimo wojakow tež 26 tankow a 170 dalšich wojerskich jězdźidłow na terenje zaměstni, zdalenym něhdźe 100 kilometrow wot ruskeje enklawy Kaliningrad. Tanki dowjezu ze železnicu do Litawskeje. Nad wójskom NATO w Litawskej je Němska komando přewzała.

Hladaš-li na woneho „problematiskeho“ wjelka, kotrehož chcedźa nětko zatřělić, dyrbiš rjec: Poprawom je to wbohi kadla. Wón dyrbi nětko za něšto pokućić, za čož sej scyła njemóže. Wšako ma tajke něšto kaž njezbožowny žiwjenski běh. Jako młody wjelk měješe kontakt k ludźom, kotřiž jeho picowachu. Nětko jako dwulětny wjelk nima problem, blisko čłowjeskich sydlišćow za picu pytać. To wšak móže za čłowjeka bjeze wšeho strašne być, hdyž wjelka zetka a w nim rubježnozwěrjeće instinkty zbudźi. Přiwšěm sym přećiwo tomu,­ zwěrjo morić. Lubi hajnicy! Swoje třělby njetrjebaće. Połožće wjelkej město toho něšto k žranju. Tak móžeće jeho zawěsće spěšnje popadnyć a do zwěrjenca dowjezć! To bychu wšitcy něšto z toho měli. My móhli sej jeho žiweho wobhladać a wjelk móhł dale to žrać, štož čłowjek jemu­ dawa. Wutykanych wjelkow mamy hižo dosć. Marko Wjeńka

Pólska ameriskich wojakow za škit přećiwo Ruskej wutrobnje witała

Waršawa. Z wulkej swjatočnosću witachu w Pólskej minjenu sobotu 3 500 wojakow USA, kotrychž bě wojerski zwjazk NATO pósłał, zo bychu kraj před móžnym nadpadom Ruskeje škitali. Jedna so wo tankowu jednotku, kotraž bě dotal w zwjazkowym staće USA Colorado zaměstnjena.

Na swjatočnosći w zapadopólskim Żaganju wobdźělištaj so ministerska prezidentka Beata Szydło a zakitowanski minister Antoni Macierewicz. Premierka Szydło z chwalbu njelutowaše: „Je to wulki dźeń, zo móžemy na pólskej zemi reprezentantow najsylnišeje a najwulkotnišeje armeje swěta witać.“ Minister Macierewicz­ rjekny: „Smy lětdźesatki na was čakali. Móžna agresija Ruskeje je za Krjeml nětko wo wjele riskantniša.“

Zarjadowanja podobneho razu wotměchu so w 15 dalšich městach, mjez druhim we Waršawje, Krakowje, Katowicach a Wrócławju. Orchester wójska hraješe wojersku hudźbu a poskićeše wobydlerjam hrochowu poliwku. Přez wulke widejosćěny běchu originalnje z centralnej swjatočnosću w Żaganju zwjazani.

Praha (ČŽ/K). K 20. róčnicy signowanja Čěsko-němskeje deklaracije staj čěski premier Bohuslav Sobotka a němska kanclerka Angela Merkel (CDU) podawk jako přewšo wuznamny hódnoćiłoj. Dojednanje woběmaj krajomaj zmóžnja, wěnować so přichodej a njewisać na zašłosći, wonaj přezjednje konstatujetaj. Deklaracija, podpisana w Praze 21. januara 1997 wot tehdyšeho čěskeho ministerskeho prezidenta Václava Klausa a němskeho kanclera Helmuta Kohla (CDU), je zakład dźensnišich dobrych poćahow mjez krajomaj, Sobotka a Merkel sudźitaj, pokazujo wuraznje na pasažu, zo su „skućene křiwdy wěc zašłosće“. Agentura ČTK přispomnja, zo je naslědna politiska debata hłownje w Čěskej wšo druhe hač jednora była, dokelž bě dźě so to tež wusydlenja­ sudetskich Němcow dótkało. W sejmje bě tójšto zapósłancow přećiwo schwalenju deklaracije hłosowało, mjez nimi Sobotka. Nětko wón praji: „Sym přeswědčeny, zo móža dźensniše poćahi mjez Čěskej a Němskej symbol europskeje zhromadnosće być.“

Přazu za zajimcow su tele dny w Janšojskim domizniskim muzeju organizowali. Nawodnica­ muzeja Diana Šejcowa (naprawo) cyle praktisce rozłoži, kak starodawna technika funguje. Wobdźělnicy pak so tež w plećenju a šiću pospytachu. Mjez 14 wobdźělnikami běštaj Michael Döding a jeho mandźelska Marion (2. a 3. wotlěwa). Wobaj chcetaj stary kołwrót, kotryž běštaj zdźědźiłoj, zwuporjedźeć dać a z nim wowču wołmu přasć. Foto: Rosemarie Karge