Z wudaća: wutora, 27 junija 2017

Chrósćicy (aha/SN). Runja dotalnym festiwalam zahajichu tež tónraz njedźelu z Božej mšu pod hołym njebjom. Na nju přichwatachu wěriwi ze wšěch serbskich wosadow. Chróšćanski wosadny farar Měrćin Deleńk witaše přitomnych w serbskej, němskej a jendźelskej rěči. Kemše z nim swjećeštaj franciskanski rjadnik pater Paulus a generalny wikar a předsyda Zhorjelskeho tachantskeho kapitla dr. Alfred Hoffmann. Dujerjo Chróšćanskeje wosady Božu mšu runje tak wobrubichu kaž wjacore wukrajne kulturne skupiny. Wosebje jimacy bě zanjeseny kěrluš Utahskeho cyłka American Rhythm Folk Ensemble. Jeho čłonojo běchu hakle we Łužicy dźěl swojeho kěrluša zeserbšćili, kotryž tam wuběrnje přednjesechu.

Prapremjera Jana Cyža zaklinči

Mönchengladbach. W koncertnym rjedźe „Gladbachske koncerty“ w sewjerorynsko-westfalskim Mönchengladbachu budźe twórba Budyskeho komponista Jana Cyža prapředstajena. We wobłuku 2. koncerta na dźěłarničce „Zynki kolesa!“ zaklinči w tamnišej radnicy 30. junija Cyžowa kompozicija „B(e)(a)rt – ok!, ok?“ za wiolinu, violoncello a akordeon.

CDU a Lěwica přidobyłoj

Berlin. Nahladnosć SPD na wuchodźe Němskeje dale woteběra. Wot meje je přichilnosć wolerjow wot 20 na nětko 15 procentow spadnyła, kaž institut Insa w nadawku časopisa Super Illu zwěsća. CDU a Lěwica móžeštej po šěsć procentach přidobyć: Křesćanscy demokraća bychu 34 a Lěwica 25 procentow měli, bychu-li njedźelu wólby byli.

Skorža padustwow dla

Lipsk. Mašiny, material abo cyłe wobhrodźenja – wulke twarske zawody w Sakskej a Saksko-Anhaltskej skorža dale mnohich padustwow na twarnišćach dla. Ličba tajkich padow drje woteběra, načinjena škoda pak je ćim wjetša, zdźěli zwjazk twarskeje industrije w Lipsku. Wosebje boja so dźeń a wjace cwólbow, kotrež cyłe twarnišća wurumuja.

XII. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2017“ je nimo. Štož wostawa, je tójšto rjanych dožiwjenjow. Serbske Nowiny su so někotrych wopytowarjow festiwala prašeli, što bě za nich to najrjeńše na swjatku.

Farar Měrćin Deleńk z Chrósćic: Festiwal bě za mnje přemóžaca pokazka zhromadnosće ludow najwšelakorišich narodow. Tu je so wujewiło, zo móža ludźo zhromadnje w měrje a pokoju žiwi być. Na wšěch dnjach su so wukrajne cyłki z našimi serbskimi zabawjeli a njedźelu z nimi hromadźe tež Boha Knjeza na Božej mši chwalili. Jara wažu sej dźěło wšěch tych, kotřiž za kulisami festiwala skutkuja a tak k jeho poradźenju přinošuja. Jim zapłać Bóh.

LMBV swoju dźěławosć bilancowała

Rań (SN/BŠe). Přińdźeš-li na přibrjóh Rańskeho jězora, wuhladaš bjezposrědnje pódla nastawaceho přistawa palmy a hižo rjenje wuhotowane terasy. K dowolowej atmosferje jenož hišće woda pobrachuje. „Klětu chcemy tu delni wodowy schodźenk docpěć“, wuswětli šef Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) Klaus Zschiedrich nowinarjam tydźenja w Ranju (Großräschen), hdźež je dźěławosć LMBV bilancował. Hižo w septembru pak chcedźa započeć wodu z wosebitymi srědkami wobdźěłać, štož hižo na tamnych jězorach wuspěšnje činja. Jako dobra wopokazuje so saněrowanska łódź Klara, kotraž je tuchwilu na Parcowskim jězoru zasadźena. Loni su tam 8 000 tonow wapna do wody sypali, lětsa ma to 30 000 tonow być. Wot lońšeho septembra je ph-hódnota wody dźak wapnu wot 2,8 na 4,8 postupiła. Kwalita je so jara polěpšiła, štož je tež na barbje widźeć. Woda je nětko wo wjele swětliša a tuž přewidniša. „Móhł rjec, zo staramy so tu wo karibi­ske wuměnjenja“, Zschiedrich z posměwkom měnješe.

Drježdźany (SN/JaW). Załožba Brücke| Most je nućena dźěłać přestać. Hižo kónc awgusta dyrbja załožbowy centrum w Drježdźanach zawrěć a kónc decembra rozpušća tež towaršnosć Brücke-Institut, kaž załožba w nowinskej informaciji zdźěla. Jako přičinu mjenuje předsydstwo załožby přesnadnu dań ze swojeho kapitala. Kaž ze zdźělenki dale wuchadźa, „njeje na zakładźe niskodanjoweje poli­tiki Europskeje centralneje banki hižo móžno operatiwne skutkowanje dale wjesć. Tež nadźija na institucionelne spěchowanje njebu spjelnjena.“

Wot 1997 je so Załožba Brücke | Most za dorozumjenje a zhromadne dźěło Němskeje ze srjedźowuchodnej Europu zasadźała. Wažne zarjadowanja běchu mjez druhim wot 1998 wotměwace so čěsko-němske kulturne dny w Drježdźanach, Ústíju nad Labem a w euroregionje Łobjo kaž tež politiske kubłanje młodostnych a dorosćenych. Załožba Brücke| Most je jedyn z mało připóznatych nošerjow zwjazkoweje centrale za politiske kubłanje w Sakskej. Ze swojim Praskim běrowom zbliža zajimcam předewšěm stawizny Čěskeje a jeje wobydlerjow.

Štwórty raz poda so minjeny kónc tydźenja­ wuměłstwowy bus na wotkrywansku jězbu po kulturnych zarjadnišćach Hornjeje Łužicy. Tónraz wusměrješe so tura na zapad Budyskeho wokrjesa.

Pančicy-Kukow (CS/SN). Jedne ze zastanišćow akcije wuměłstwoweho busa bě klóšter Marijina hwězda w Pančicach-Kukowje. Lubowarjo wuměłstwa dožiwichu tam njezwučenu rejohru. Sobuskutkowacy běchu sobudźěłaćerjo klóšterskeje dźěłarnje za zbrašenych swj. Michała. Nawoda projekta Andreas Ošika rjekny, zo su sej narok stajili wuměłstwo wot dorosćenych za dorosćenych činić. Přečasto dźě zapřijimuja zbrašenych do hrow a předstajenjow, kotrež předźěćace skutkuja. W tymle projekće pak předstajeja woni rejwarsce a pantomimisce woprawdźitu situaciju: Čakaja na něšto, na přikład na bus. Tón pak prosće njepřijědźe. Hra je wobhladowarja k rozmyslowanju pohnuła. Su ludźo hižo swoje prawe městno namakali abo čakaja hišće na něšto?

Berlin (dpa/K/SN). Njenadźicy je ameriski minister za wikowanje Wilbur Ross dźensniši wopyt Němskeje wotprajił, njemjenujo za to žane přičiny. Połdra tydźenja do wjerška G 20 chcyše Ross ze swojej němskej koleginu Brigittu Zypries (SPD) wobjednać konfliktne problemy we wikowanju mjez USA a Němskej. Za wječor bě planowane, zo wón z kanclerku Angelu Merkel (CDU) na zarjadowanju CDU wo přichodźe transatlantiskich hospodarskich poćahow porěči.

Merkel nahlad změniła

Berlin (dpa/K/SN). Něhdyši Berlinski justicny senator Thomas Heilmann (CDU) wita, zo kanclerka a šefina strony Angela Merkel mandźelstwo za wšěch hižo njewotpokazuje. Heilmann praji w rozhłosu, zo wojuje lěta za mandźelstwo tež mjez homoseksualnymi. Tola w CDU bě wón dotal mjeńšina był. Na zarjadowanju časopisa Brigitte spušći pak nět tež Merkel­ swoje zasakłe „ně“. Zapósłancy měli na wothłosowanju w zwjazkowym sejmje „po swojim swědomju“ rozsudźić.

Wšitke brónje přepodali

Berlin (dpa/SN). Na žarowanskej Božej mši, kotruž swjećachu zapósłancy zwjazkoweho sejma dźensa rano za zemrěteho něhdyšeho zwjazkoweho kanclera Helmuta Kohla, je duchowny zwadźenej Kohlec­ swójbje wujednanje přał. „Přejemy nam wšěm, zo dožiwiće mjezsobne wujednanje a měr“, rjekny prelat Karl Jüsten w swojim prědowanju. Přiwuzni Helmuta Kohla maja rozdźělny wobraz wo něhdyšim kancleru, kaž Jüsten zwurazni. Zwonkastejacy­ pak měli při hódnoćenju wobstejnosćow zdźeržliwi wostać.

Frakcija CDU/CSU bě na rekwiem w Berlinskej katedrali swj. Jadwigi přeprosyła. Mjez přitomnymi běštaj nimo zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) tež prezident zwjazkoweho sejma Norbert Lammert (CDU) a wonkowny minister Frank-Walter Steinmeier (SPD). Swjatočnosć bě z wudowu Kohla, Maiku Kohl-Richter, wotrěčana.

Den Haag (dpa/SN). Dlěje hač dwaceći lět po masakru na muslimach w bosniskej Srebrenicy je sudnistwo nižozemskemu statej znowa sobuwinu na smjerći 350 woporow dało. Přiwšěm je rewizijne sudnistwo w Den Haagu dźensa wusud z prěnjeje instancy zdźěla zběhnyło, zwěsćejo jenož wobmjezowanu zamołwitosć ródneho kraja tehdyšich wojakow UNO na wot Južnych Serbow skućenych wójnskich­ złóstnistwach. Ciwilnu skóržbu zapodali běchu „maćerje ze Srebre­nicy“, přiwuzne něhdźe 6 000 morjenych muslimskich ciwilistow.

W Bosniskej wójnje běchu serbiske jednotki w juliju 1995 škitne pasmo UNO w Srebrenicy wobsadźili a něhdźe 8 000 muslimskich muži a hólcow morili. Nižozemscy wojacy UNO, kotřiž mějachu muslimow škitać, pasmo serbiskim jednotkam pod generalom Ratkom Mladićom přepodachu. Přewostajichu jim tež 350 muži, kotřiž běchu sej na nižozemske wojerske zepěranišćo wućeknyli.