Nowy wučbny srědk wudali

pjatk, 26. apryla 2019 spisane wot:
Budyšin (SN/MiR). Rěčny centrum WITAJ je nadźěłał zešiwkaj „Geometrija 3 a 4“, kotrejž je Ludowe nakładnistwo Domowina nětko wudało. Je to licencne wudaće nakładnistwa Klett w rjedźe „Indianske zešiwki“. Po lońšim wudaću, z kotrymž móža šulerjo wěcne nadawki ličić, wudospołnja wotnětka poskitk wučbnych srědkow z přidatnym materialom k temje geometrija. „Přičina, zo so hakle w 3. a 4. lětniku tale tematika wobjednawa je, zo wutworja wučerjo hakle w 2. lětniku motoriske zakłady za to, zo móža wuknjacy potom z wotpowědnymi wuknjenskimi srědkami, kotrež su za geometriju trěbne, wobchadźeć“, wuswětla wotrjadnica za wuwiwanje rěče/pedagogika pola RCW Annett Dźědźikowa. Ze zešiwkomaj za wučbu matematiki maja šule nětko přidatny zwučowanski material, z kotrymž móžeja šulerjo na zabawne wašnje nawuknjene nałožować a skrućić. Zešiwkaj pak móžeja sej tež dalši zajimcy kupić, a to w Budyskej Smolerjec kniharni. Přichodny nowy rjad wučbnicow a dźě­łowych zešiwkow za matematiku rěka „Łuskač“. To je licencne wudaće nakładnistwa Klett.

Poradźena ideja

srjeda, 24. apryla 2019 spisane wot:
Sej nowe rěčne rumy wotkrywać a serbšćinu w nich potom tež nałožować je zaměr, kotryž wšitcy nošerjo serbskich a serbšćinu posrědkowacych kubłanišćow, institucijow kaž tež komunow maja. Snano njeje Miłočanski Křesćansko-socialny kubłanski skutk swój aktualny poskitk scyła jako tajki zarjadował. Tola dźěćom w dźěćacych dnjowych přebywanišćach přidatnje k wšědnym poskitkam kubłarkow a kubłarjow posrědkować serbski spěwny a hudźbny pokład, mam za wotkrywanje tajkeho rěčneho ruma. Wosebje, hdyž přewjedźe poskitk akter, kotryž njesłuša k personalej nošerja. Dźěći nazhonja na tele wašnje, zo stej rěč a kultura Serbow žiwej. Zdobom je to naprawa, kotraž hodźi so jako zmysłapołne wužiwanje pjenjez woznamjenić, kotrež dóstawaja nošerjo dźěćacych dnjowych přebywanišćow za swoje dźěło ze serbšćinu z boka sakskeho stata. A to je derje! Milenka Rječcyna

Flajeraj za staršich

wutora, 23. apryla 2019 spisane wot:

Nowej flajeraj Rěčneho centruma WITAJ­ (RCW) šěritej w němskej rěči infor­macije wo serbskorěčnym kubłanju w šuli a pěstowarni. Poskitk to mjez druhim za staršich w Budyšinje a wokolinje sprjewineho města.

Budyšin (SN/MiR). Za RCW bě wažne, wudać flajeraj z jadriwymi informacijemi, po kotrej metodźe a kotrym koncepće dźěći we wšelakich starobach serbskorěčnje respektiwnje dwurěčnje ku­błaja. Mnohim němskim staršim njeje wědome, zo je za dźěći při přiswojenju druheje rěče runje zažna faza za čas w dźěćacym dnjowym přebywanišću jara wažna a zo měli šansu dóstać, tute swoje znajomosće w šuli dale wuwiwać.

Młodźi čitarjo so wubědźowali

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (WŽ/SN). Helena Smolic z Chróšćanskeje a Miriam Bjeńšec z Workle­čanskeje zakładneje šule stej dobyćerce 15. čitanskeho wubědźowanja, kotrež je Rěčny centrum WITAJ sobotu přewjedł. Zakładne šule z Worklec, Chrósćic, Ralbic, Pančic-Kukowa, Radworja, Budyšina, Wojerec a Slepoho běchu swojich najlěpšich čitarjow z 3. lětnikow na wurisanje do Budyskeje Smolerjec kniharnje delegowali.

W skupinje A1 maćernorěčnych dźěći bě Helena Smolic z Nuknicy hižo w prěnim dźělu wurisanja čitajo ze swojeje najlubšeje knihi – „Haperlejka“ Beaty Nastickec – jury na so skedźbniła. Wuběrny čitanski wukon wobkrući wona w druhim dźělu, jako mějachu maćernorěčne dźěći wurězk z jim njeznateje knihi – to bě lětsa „Słónčna róža Marhata“ Angele Stachoweje – předčitać.

Wjace hač wučer mjez ludom

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:

Mysle k 50. posmjertninam docenta a spisowaćela Jurja Wjele

Jurij Wjela (4. měrca 1892–6. apryla 1969) je w mojim spomnjeću přećelny, dostojny a měrny čłowjek z wysokim etosom a wobšěrnej wědu, a wón njebě jeno za mnje čłowječny a narodny přikład.

Zeznach česćeneho wučerja Wjelu, jako nastupi wón 1948 městno jako direktor Serbskeje wyšeje šule. Přińdźech do 9. lětnika a wón bě naš rjadowniski wučer. Wobaj běchmoj štyri lěta na šuli. Wón dźěše 1952 jako docent na Serbski pedagogiski institut do Małeho Wjelkowa, ja podach so na studij do Lipska.

Wězo zeznach tež literata Wjelu, kiž bě jako prozaist a dramatikar připóznaty. Powědančka běše hižo do Prěnjeje swětoweje wójny wozjewił, a mjez wójnomaj nastachu po zaběranju ze serbskimi stawiznami hry kaž „Knjez a roboćan“ (1931), wo bědźe w serbskej wsy za čas feudalizma, a „Naš statok“ (1937), wo žiwjenju Serbow w Třicećilětnej wójnje. A přećiwo hitlerskemu režimej měritej so „Zhubjena njewjesta“ (1935) a „Paliwaka“ (1936).

Klawsura jako poradźeny zazběh diskusije

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:

Kubłanska klawsura wo wuslědkach ewaluacije Witaj-kubłanja na zakładnych šulach Delnjeje Łužicy bě wčera w Choćebuzu zazběh, ze zwěsćenym njespokojacym stawom podawanja ­delnjoserbšćiny so wobšěrnje rozestajeć a puće do přichoda pokazać.

Choćebuz (SN/at). Rěčny centrum WITAJ wuhotowa z podpěru župy Delnja Łužica njezjawne zarjadowanje, zo by zakład tworił za zaměrnu zaběru z wuslědkami ewaluacije. Wjace hač 40 wobdźělnikam, kotřiž so hłownohamtsce abo čestnohamtsce na rěčnym polu angažuja, poda dr. Viktor Zakar, wotrjadnik delnjoserbskeje wotnožki RCW, zawod do ewaluacije. Při tym mjenowaše někotre swójske nastorki za móžne jednanje Domowiny, kaž stej to na adresu Braniborskeje zdźěłanje standardow za bilingualnu wučbu abo za delnjoserbsku stronu naprawy za dalekubłanje­ wučerjow. Nawodnica RCW dr. Beata Brězanowa porěča wo wuknjenskim procesu a wo faktorach, kotrež jón wobwliwuja.

Na staršich njezabyć

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:
Skónčnje je tak daloko. Z wčerawšej kubłanskej klawsuru w Choćebuzu přińdźe diskusija wo wuslědkach ewaluacije serbskeje wučby w Delnjej Łužicy do prawych kolijow. Za blidom sedźachu ći, kotřiž so hłowno- abo čestnohamtsce z delnjo­serbšćinu zaběraja. Potajkim zastupnicy zarjadnišćow, towarstwow a jednotliwcy w małym serbskim swěće, kotrymž je rěč bytostny předmjet skutkowanja. Naličene aspekty, roz­jimane w pjeć kołach, pokazuja na to, zo je směr rozestajenja z wuslědkami ewaluacije jasny: Serbska rěč ma dale wobstać. Trěbne su „jenož“ wotpowědne wuměnjenja. Zo běchu sej wčera wobdźěleni toho přezjedni, njebych z narodneje zamołwitosće sem scyła hinak wočakował. Wupłody klawsury tworja tohodla zakład wšeje dalšeje diskusije. Pedagogojo budu wo tym rěčeć, tež delnjoserbska kubłanska syć. A starši? Woni maja so jako multiplikatorojo bórze sobu zapřijeć. Ale kak? Axel Arlt

Staršim a dźěćom so předstajili

srjeda, 10. apryla 2019 spisane wot:
Chróšćanska šula je so wčera z „dnjom zakładneje šule“ zjawnosći předstajiła. Z kulturnym programom šulskich dźěći a z pokazku wučbnych materialijow kaž tež rjadowniskich rumnosćow je kubłanišćo za sebje wabiło. Zajimcy, kaž tule Jakštec swójba, kotrychž syn Tadej (2. wotprawa) so hižo na šulu wjeseli, móžachu sej tam tójšto wotkryć. Mnozy starši wužiwachu składnosć, zo bychu z wučerkami rěčeli a sej wšelke naležnosće wokoło wopyta šule rozjasnić dali. Zdobom dóstachu starši a dźěći dohlad do tamnišich cyłodnjowskich poskitkow. Tež durje horta běchu wšitkim šěroko wočinjene. Foto: SN/Hanka Šěnec

„Analyzy rěčneho stawa jara paruju“

štwórtk, 04. apryla 2019 spisane wot:

Z wučerskeje swójby pochadźaca je čas žiwjenja ze serbskim kubłanjom wusko zwjazana. Nětko zakónči Ludmila Budarjowa sedmy žiwjenski lětdźesatk. Přiležnosć to Axelej Arltej so z njej rozmołwjeć.

Sće rodźena Nawkec. Je z tym mjenom narodna wučerska winowatosć zwjazana?

L. Budarjowa: Mój dźěd Michał Nawka bě wučer a je 1946 Serbski wučerski wustaw załožił. Jeho mandźelska bě rodźena Andrickec. Tež z jeje přiwuznistwa su wučerjo wušli. Wonaj měještaj třinaće dźěći. Z nich stachu so štyrjo z wučerjom, mjez nimi naš nan. Nas je doma jědnaće dźěći było a z nich stachu so třo z wučerjom. W swójbnej tradiciji je wučerske powołanje, nimo lěkarskeho, stajnje jara domino­wało.

Na čo so Wy nastupajo rozsud za powo­łanje přeco zaso dopominaće?

Budyšin (SN/MiR/JaW). Šwedowka Greta Thunberg ze swojej akciju „Fridays for future“ – pjatk do šule njechodźić, ale wo škit klimy wojować – wulki mjezyna­rodny zajim zbudźa. Tež w Němskej dale a wjac šulerjow jeje přikład sćěhuje, w Berlinje a Mnichowje, w Lipsku, Drježdźanach a dalšich městach.

nowostki LND