„Sotra 2.0“

pjatk, 06. meje 2022 spisane wot:

Budyšin (SN). Wužiwarjam přełožowanskeho programa „sotra“ skići so wotnětka jasnje lěpša kwalita přełožkow a modernizowany, přehladniši wužiwarski powjerch strony pod .

Z přestajenjom wot dotalneho statistiskeho na neuronalny přełožowanski system su přełožki w cyłku přirodnej rěči bliže a wobsahuja w serbšćinje kaž tež w němčinje mjenje zmylkow. Nimo toho hodźi so přichodnje wjace znamješkow (6000) w krótšim času přełožić. Dotalne problemy z negaciju abo wopačnymi kóncowkami so lědma hišće jewja. Wužiwany neuronalny system je tak efektiwny, zo hodźi so hišće lětsa tež delnjoserbski dźěl přełožowanskeho programa zjawnosći spřistupnić. Z tym je „sotra“ nastupajo kwalitu mjeztym na podobnej runinje kaž komercielne přełožowanske programy.

Znate funkcije kaž prawopisna kontrola steja dale k dispoziciji. Zakład systema „sotra“ twori nadal w Rěčnym centrumje WITAJ zdźěłana zběrka dwurěčnych sadow, kotraž je mjeztym na 300 000 pa­ralelnych sadow rozrostła. Neuronalny system złožuje so nimo toho na wob­šěrne jednorěčne tekstowe daty z wobeju rěčow.

Serbske zynki hódnje předstajili

štwórtk, 05. meje 2022 spisane wot:

55. Wojerowske hudźbne dny z koncertom hudźby Serbow wobohaćeny

We wobšěrnym programje 55. swjedźenskich dnjow hudźby we Wojerecach wot 10. apryla hač do 1. meje běše tež tónraz hudźba Serbow swoje městno namakała. W komornym koncerće z Heidemarju Wiesnerec a dalšimi interpretami na swjedźenskej žurli hrodu wutoru, 26. jutrownika, njepřekwapichu jenož z programom na zwučenym wysokim niwowje, ale mjez wubranymi twórbami běchu tež zajimawe wurywanki, poskićene wot za nas dotal zdźěla njeznatych interpretow.

Wojerecy (SiR/SN/CoR). Z finalnym koncertom su so minjenu njedźelu 55. Wojerowske hudźbne dny na wulkej žurli tamnišeje Łužiskeje hale zakónčili. Bě to zdobom swjatočny koncert składnostnje 60. róčnicy załoženja Wojerowskeho sinfoniskeho orchestra. K jubilejej je Łužiska hala ćělesu wulku tortu a wo-hnjostroj dariła. Pod nawodom Evy Meitner su mjez druhim twórby Franza Schuberta, Ernsta Sachsa a Johanna Straußa přednjesli. Solistaj běštaj Fritz Vogel na pozawnje a Christoph Geibel na wiolinje. „Bě to jara emocionalne zarjadowanje, wolóženje pola hudźbnikow a publikuma bě pytnyć. Wšitcy so wjesela, zo su zaso zarjadowanja“, měnješe wjelelětna projektowa nawodnica hudźbnych dnjow Carmen Hoffmann. Bilanca lětušeho festiwala derje wupada. Na jědnaće wot planowanych dwanaće koncertow su dohromady něhdźe 1 900 wopytowarjow witać móhli.

Budyšin (SN/CoR). Něhdźe 30 zajimcam je Trudla Malinkowa wčera wječor w Budyskej měšćanskej knihowni přewšo ­zajimawy dohlad do swojeje najnowšeje publikacije „Sorbische Denkmale – Handbuch sorbischer Gedenk- und Erinnerungsstätten“ podała. „Kniha njepředstaja jenož pomniki a napjate stawiznički wokoło nich, ale wopisuje tež wuwiće wopomnjenskeje kultury. Nětko na nas zaleži, wědu přichodnym generacijam dale dać“, wuzběhny jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowina Syman Pětr Cyž w swojich witanskich słowach. Lektor Michał Nuk podšmórny wuznam stawiznow za identitu.

Pomniki za wěčnosć?

štwórtk, 05. meje 2022 spisane wot:
Z kamjenja stworjene wopomnišća – mysliš sej, zo je pomnik za wěčnosć. Tomu pak tak njeje, kaž Trudla Malinkowa wčera na knižnej premjerje rozkładowaše. Runje tak kaž socializm zhubi so na přikład tež pomnik za wjelelětneho předsydu Domowiny Kurta Krjeńca we Wětrowje. Pomniki přiměrja so duchej časa, po wobsahu kaž tež po estetice. Druhdy, kaž serbska fachowča za wopomnjensku kulturu zwěsći, změnja so wjacore razy w běhu lět. A dru­hdy móže tajka změna tež indikator za polěpšenje być. Tak zbudźi ryzy serbskorěčny napis na pomniku Korle Awgusta Kocora w Zahorju 1929 protest w němskim wobydlerstwje, woni sej němski tekst žadachu – a wojowanje na serbsko-němskej fronće mjez Zwjazkom serbskich spěwarskich ­towarstwow (ZSST) a gmejnu bě zahajene. 1931 nastaji gmejna němskorěčnu taflu při pomniku. 2004 su Budestecy, ZSST a Domowina hromadźe nowu dwurěčnu taflu zjawnosći přepodali. Derje, zo so tež pomniki změnja. Cordula Ratajczakowa

Slepo (JaM/SN). Nora Martinec dóstanje myto Mariny-Ewald zis-załožby. To zdźěli našemu wječornikej Slepjanska fararka Jadwiga Malinkowa. 19lětnu počesća tak přichodnu njedźelu w Salemskej šuli při Bodamskim jězoru za jeje studijne dźěło wo Serbach.

W lěću 2021 přebywaše Martinec ze stipendijom zis-załožby za studijne jězby nimale pjeć tydźenjow we Łužicy. Titul jězby rěkaše „Serbja a Serbowki dźensa – žiwjenje a identita“. Poprawom chcyše sej stipendiatka w lěću 2021 do Bosniskeje dojěć a tam studijnu jězbu přewjesć. Wobmjezowanjow korony dla rozsudźi pak so krótkodobnje za jězbu do Łužicy. W běhu krótkeho časa nawjaza styki w Lipsku, Drježdźanach, w Delnjej, srjedźnej a Hornjej Łužicy, mjez druhim k Lipšćanskim a Drježdźanskim studentam a towarstwu Stup dale.

Nowy předsyda

srjeda, 04. meje 2022 spisane wot:
Zhorjelc (JB/SN). Hornjołužiska towaršnosć wědomosćow je swoje nalětnje zhromadźenstwo minjeny pjatk a sobotu w Zhorjelcu wotměło. Na nim spožčichu młodemu wědomostnikej Janej Michaelej Goldbergej z uniwersity Halle-Wittenberg Myto Hermanna Knotheho za jeho slědźenja wo wliwje konfesije na wuwiće swójbow w kónčinje Varnsdorf a Wodowe Hendrichecy. Lawreat tež na tutu temu přednošowaše. Dalše přednoški so tohorunja z hornjołužiskimi temami zaběrachu. Wěsty wjeršk dweju dnjow bě spožčenje čestneho čłonstwa prof. dr. Lence Bobkovi, kotraž hižo wjele lětdźesatkow k čěskim stawiznam wuči a slědźi, wosebje wo stykach k Hornjej Łužicy. Stefan Wollman ze Šěrachowa přepoda někotre akty swojeho njeboh dźěda archiwam towarstwa, kotrež bě jeho předchadnik hižo krótko do smjerće poslednjeho prezidenta towarstwa po wójnje, Bena von Nostitz-Wallwitz (1865–1955), dóstał a wobchował. Akty su wosebje tohodla zajimawe, dokelž wobsahuja wójnski a powójnski čas a prócowanja, towarstwo tež w Sowjetskim wobsadźenskim pasmje dale wjesć.

Pokazaja zajim na serbšćinje

srjeda, 04. meje 2022 spisane wot:
Derje wopytane su tučasne poskićene kursy serbšćiny za dorosćenych Witaj-centruma. Hač w Budyšinje, Pančicach-Kukowje, Wojerecach, Slepom abo online, zajim na kursach za započatkarjow abo pokročenych je wulki. Wučer Marek Krawc (naprawo) podawa wot měrca kóždu wutoru kurs za započatkarjow w Budyšinje. Pjeć wuknjacych so na nim wobdźěli. Su to na přikład starši, kotrychž dźěći serbskorěčnu pěstowarnju abo serbsku zakładnu šulu w Budyšinje wopytuja. Po nawuknjenju teorije zwučuja ­sady w praksy. Wuknjacy Daniel Mirtschink (nalěwo) ze Słoneje Boršće zwučuje powitanje z Marekom Krawcom. Foto: SN/Hanka Šěnec

Mejenjo z dźěćimi koncertowali

wutora, 03. meje 2022 spisane wot:

Malešecy (CRM/SN). Drje chětro njewšědny wobraz to minjenu njedźelu popołdnju wosrjedź Malešec. Rjad ludźi spěcha do směra cyrkwje, někotři starši ludźo z rolatorom abo w chorobnym ­stole maja samsny směr a po času je tež cyła nawjes chětro zaparkowana. Boži dom pjelni so tohorunja z młodymi swójbami.

Wšitcy běchu woni přeprošenje na mały serbski swjedźeń, mjenujcy na zhromadny koncert Witaj-pěstowarnje „K wódnemu mužej“ a Radworskeho chóra Meja sćěhowali, a to z widźomnej radosću a w dosć bohatej ličbje. Dobru naladu přisporješe potom krasny wobraz nalětni koncert wuhotowacych dźěći w narodnej drasće, kajkuž nošachu ně­hdy tudyše ewangelske žony a holiča. Dźěćina poskići spodobny krótkoprogram, wobstejacy předewšěm z někotrych serbskich dźěćacych pěsnjow kaž „Rady spěwamy“, „Hallo, hallo“ z pjera Leńki Thomasoweje kaž tež radostneho jutrowneho „Haleluja“.

W Drježdźanach a doma hudźili

wutora, 03. meje 2022 spisane wot:
Hnydom z dwěmaj koncertomaj je kapała Horjany do lětušeje hrajneje sezony startowała. Minjenu sobotu wustupichu hudźbnicy na Drježdźanskim nalětnim swjedźenju před cyrkwju Našeje knjenje. W serbskej a němskej rěči moderěrowaše Uwe Macka mjez druhim wo Serbach, serbskej kulturje a hudźbnych wosebitosćach, ­kotrež kapała publikumej prezentowaše. Nazajtra zahudźi kapała w Chróšćanskej „Jednoće“. Tam stejachu na jewišću zdźěla hromadźe z hudźbnikami Budyskeho ­młodźinskeho dujerskeho orchestra (na wobrazu). Jeho čłonojo su kónc tydźenja wosebitu dźěłarničku přewjedli. Foto: Feliks Haza

nowostki LND