Z wudaća: pjatk, 28 awgusta 2015

Módroćišć za načasne produkty wužiwać

Stare rjemjesła so tuchwilu po cyłej Europje a tak tež we łužiskim regionje wozrodźeja. Kreatiwna Zhorjelčanka Alena Macmillan wěnuje cyły swój angažement módroćišćej.

Kaž w dobrej stwě swojeje wowki čuju so pola Iana a Aleny Macmillan w Zhorjelcu, njedaloko dwórnišća na Jaworničanskej dróze 3. Přetož zarjadowana je rumnosć z blidom a stólcami, kotrež dopominaja mje na zašłe časy. Blido je pokryte z drohoćinkami, ale nic tajkimi, kotrež­ do škleńčaneje witriny słušeja. Cyle nawopak, su to ručne toboły, šaty, bluzy a dalše wudźěłki z módroćišća. A nimale kóždy ma hinaši muster. Čakaja jenož na to, zo bychu je ludźo kupowali. Tež wšelake zawki, přikrywy za blida abo měški za chlěb a całty so poskićeja, sej swoje bydlenje porjeńšić. Na wšitkich wudźěłkach je přičinjene připowěšatko z mjenom labela Dilian. Jednotliwe módrobarbne pismiki wjaza čerwjena sekla na běłej podłoze. Barby to, kotrež wudźěłki Aleny Macmillan charakterizuja.

Wutoru, 1. septembra, budźe tomu na dźeń­ 18 lět, zo je něhdyši biskop Drježdźansko-Mišnjanskeje diecezy Joachim Reinelt Clemensa Hrjehorja za fararja do Chrósćic powołał. Lětsa je nětčiši biskop Heiner Koch rozsu­dźił, zo ma Clemens Hrjehor jako propst přewzać zamołwitosć za wosadu swj. Jana Nepomuka a dwě dalšej wosadźe a ma nawjedować cyłu katolsku zhromadnosć w Kamjenicy.

Wěriwi Chróšćanskeje a dalšich wosadow to wobžaruja, dokelž wědźa sej mjeztym 62lětneho Clemensa Hrjehorja jako dušepastyrja z přeswědčenja, horliweho měšnika, wuběrneho prědarja, wučerja wšěch generacijow a wobrotniweho organizatora wažić. Nad wšěmi tymlemi runosměrnymi kajkosćemi bě, je a wostanje jeho wobstajne kredo – njecha­błaca kruta wěra do Boha.

Ze 14 lětami so rozsudźił

W žnjencu před 25 lětami stejachu dotalne „nowinske organy“ Domowiny Nowa doba, Nowy Casnik a Rozhlad a do toho wot Swobodneje němskeje młodźiny (SNM) wudawany časopis Płomjo/Płomje před ćežkim rozsudom: Kak dale, hdyž bě dotal zwučene subwencionowanje hižo wotbyte? Z nuzy nalěta 1990 wupomha Strona demokratiskeho socializma (PDS) ze swojeho zamóženja, ale po zawjedźenju D-marki w juliju 1990 bu tónle hornc pjenjez spěšnje prózdny. Dnja 17. awgusta so předsyda PDS Gregor Gysi znowa z listom na financneho ministra knježerstwa Lothara de Maizièra (CDU) z namjetom wobroći, přewostajić serbskim nowinam znowa jedyn milion hriwnow ze srědkow SED, kotrež bě strona statnemu hospodarstwu přepodała.

Wulka ćahańca wo financowanje Noweje doby a druhich publikacijow bě hižo tydźenje běžała. Bjez wuslědkow.

Wot španiskeho Santiaga de Compostela, hdźež so Jakubowy puć kónči, je hišće ně­hdźe 60 kilometrow hač ke Cabo Finisterre. Přełožene by městno wysoko nad Atlantikom telko kaž ‚kónc swěta‘ rěkać měło, štož jow něhdy za swět před Kolumbusom płaćeše. Tak prawje pak so Europa hakle nad Cabo São Vicente w samym juhozapadnym róžku Portugalskeje kónči. A runje tam, hdźež słónčne po­brjohi Algarvy syły turistow přiwabjeja, steji prosty předawanski wóz z wulkim a skutkownje wabjacym napisom „Letzte Bratwurst vor Amerika“. Runje tak móhł so naš jedyn prašeć, kiž sej praženu kołbasku hinak předstajić njemóže, hač jow tež posledni žonop před Ameriku dóstanješ, hdyž tola tam prěki wšo z ketchupom dawa. Znajmjeńša tam zawěsće ničo z našim serbskim słowom započeć njemóžeš. Abo tola? Štóž sćerpnje dale hač do kónca čita, budźe snano mudriši. Ale po rjedźe. Dokelž doma z někajkeje spodźiwneje přičiny němske słowo husto spěšnišo do huby bjerjemy hač serbske, najprjedy něšto k słowu samomu.

Němski Senf a serbski žonop

Wotstawk k podawkam, kotrež jako młody dožiwiš, drje je z kóždym lětom wjetši, z pomjatka pak so ći wone njepominu. Runje k róčnicam, kaž tuchwilu k mjeztym sydomdźesatej róčnicy kónca Druheje swětoweje wójny, nawróćeja so tež dopomnjenki na wony struchły čas a na nowozapočatk po wójnje.

W Großharthauwje bě mi třeći starši kamerad božemje prajił. Hač dotal bě wšo derje šło na mojim dompuću, bjez za­dźěwkow a wohroženjow. Z kóždej kro­čelu, z kotrejž so domiznje bližach, při­běraše nadźija, zo mje zbožo tež dale njewopušći.

Wutroba hač do šije biła

Njewšědne wubědźowanje přewjedu jutře w Zagorju pola Krušwicy. Tam chcedźa wot 13 hodź. w rubanju a rězanju drjewa mocy měrić. Při tym wšak trjebaš tež dobru strategiju, kak ze sekeru najspěšnišo zdónk štoma přerubaš abo z piłu zdónk přerězaš. Tule­ su Michael Dürr z piłu kaž tež Johannes Winter a Theo Brendel ze sekeru hišće raz trenowali. Foto: Joachim Rjela

Zo móža dowolowe wobrazy našich čitarjow zawěrno na jara wšelakore wašnje nastać, dopokazujetej dźensnišej přikładaj, kotrejž smy minjene dny do redakcije připósłanej dóstali. Tak je Bjedrichec swójba z Njebjelčic lětsa w Eifeli była a sej tam mjez druhim w městačku Daun njedaloko Bonna dźiwiznowy a dožiwjenski park wobhladała. Wosebite dožiwjenje bě to dźowce Tadeji, kotraž ma zwěrjata jara rady. Za nju najrjeńše bě, jako­ smědźeše sej wulkeho rubježneho ptaka na ruku sadźić dać (pódla).

Nic w cuzbje, ale na zahrodźe pola dźěda w Grodku je nastał wobraz Wićazec swójby z Budyšina. Dokelž běchu dny tak horce a swimmingpool hišće njesteješe, napjelni dźěd cyle jednorje wotpadkowe sudobjo za papjeru z chłódnej wodu ze studnje.­ Njetraješe dołho a ­Yaven, Wayan a Sevon móžachu so ­wochłódźić. Tona drje njebě runjewon wulka, dosa­haše pak wšitkim třom naraz (deleka).

Wyše staršiske přinoški za žłobik, pěstowarnju a hort wobzamknjene

Worklecy (SN/MWj). Wobydlerjam wjace wudawkow nabrěmjenić je njelubozny rozsud. A tola je Worklečanska gmejnska rada na swojim wčerawšim posedźenju runje tole činiła. Hižo 13 lět su jich star­šiske přinoški za žłobik, pěstowarnju a hort konstantne. Nětko sej wokrjesny dohladowanski zarjad žada sumy přiměrić, zo móhło so solidne hospodarjenje gmejny dale zaručić, rozłoži wjesnjanosta Franc Brusk (CDU).

Přerěznje maja staršiske přinoški wot 1. oktobra hač do 15 procentow přiběrać. Konkretnje změja starši žłobikowych dźěći ze 182,16 eurami 10,4 procenty wjace płaćić, w pěstowarni rozrosće staršiski přinošk wot 90 na 103,19 eurow, štož woznamjenja zwyšenje 15 procentow, a w horće płaći šěsćhodźinske za­staranje město dotal 62,40 nětko 67,07 eurow, potajkim 7,5 proc. wjace.

Wojerecy (AK/SN). Afrikanske, łaćonskoameriske a arabske zwuki klinčachu wčera na dworje Wojerowskeho domu za požadarjow azyla. Hromadźe z jeho woby­dlerjemi bubnowaše, spěwaše a rejwaše tam skupina bubnarjow Drum Tastic Wojerowskeje kulturneje fabriki. Na swjedźeń přeprosyło bě předewzaće european homecare, kotrež dom wobhospodarja. „Wobydlerjo měli požadarjow azyla ze­znać. K tomu chcemy pozbudźeć“, podšmórny Monika Wenzel, socialna dźěłaćerka za european homecare. Prěni tajki swjedźeń loni bě dobry wothłós žnjał. Na to chcychu nawjazać.

Tuchwilu bydli we Wojerowskim domje nimale 140 požadarjow azyla, mjez druhim ze Syriskeje, Iraka, Libanona, Pakistana, Afghanistana a Indiskeje. Mjez nimi su tři swójby z dohromady dźesać dźěćimi. Najebać wšelake problemy je jich wšědny dźeń w dalokej měrje normalny a měrliwy. Wobydlerski zwjazk podpěruje ćěkancow z kursami němčiny, zastaruje dźěći a chodźi z dorosćenymi na zarjady.

Kamjenc. Tragiske njezbožo při kupanju je so zawčerawšim popołdnju w skale pola Steiny blisko Kamjenca stało. Kupacej so žonje w starobje 49 a 55 lět pytnyštej, zo bě so jeju 58lětny přewodźer pod­nu­rił. Młodostnaj w starobje 19 a 20 lět na to­ za mužom nurještaj, wućahnyštaj jeho z wody a zawołaštaj wuchowanskich pomocnikow. 58lětny muž z Drježdźan bě wědomje zhubił, tak zo dowjezechu jeho z helikopterom do chorownje. Tam wón samsny wječor zemrě. Policija nětko za přičinami njezboža slědźi.