Z wudaća: štwórtk, 20 oktobera 2016

Šuli wuznamjenjenej

Drježdźany. Kulowska Krabatowa zakładna šula kaž tež Budyska Montessori-šula stej we wubědźowanju „hrać wučinja šulu“ myto dobyłoj. Wonej stej mjez dalšimi 34 wuznamjenjenymi za indiwidualny a kreatiwny koncept hrow. Sakske ministerstwo za kultus přewostaji kubłanišćam wobsahowje šěroke wuhotowanje z wšelakimi hrami.

Kitesurfowanje dale zakazane

Lejno. Sakska krajna direkcija je próstwu gmejny Halštrowska hola wotpokazała, při Lejnjanskim jězoru kitesurfowanje wuwzaćnje dowolić. Tam płaća rjadowanja Sakskeho łódźnistwa, zarjad argumentuje. Próstwa měrješe so na juho- wuchodny dźěl jězora. Zarjad wopodstatnja zakaz mjez druhim z móžnymi konfliktami při wužiwanju jězora.

Twarja nowu škodowku

Pjekarjo wo produkciskich móžnosćach starych žitnych družin diskutowali

Budyšin (SN/BŠe). „Wědomje za strowe regionalne zežiwjenje přiběra“, podšmórny předsyda pjekarskeho zjednoćenstwa Budyskeho wokrjesa Lutz Neumann wčera na zeńdźenju w rumnosćach wokrjesneho rjemjeslnistwa. Zešli běchu so tam łužiscy pjekarjo, kotřiž wobdźěleja so na projekće biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty. Tam plahuje cyłkownje wosom ratarskich zawodow stare abo zabyte žitne družiny, kaž na přikład pšeńcu „Alter Pommerscher Dickkopf“ abo rožku „Jägers Norddeutscher Champagnerroggen“. Wudźěłki z toho su jara strowe a wosebje alergikarjam dobra alternatiwa. Znaty Rätzec młyn w Spytecach zorno předźěłuje a muku pjekarjam poskićuje. „Žně šampanskeje rožki běchu lětsa dešća dla špatne. W Klětnjanskim agrarnym drustwje su hišće wulki dźěl wuchowali a zorno sušili“, wuswětli jednaćel młyna Sebastian Unger. Naslědne přepytowanja pak wujewichu hubjeny staw zorna a tuž tež muki, kotraž nima hižo dobre pjekarske kajkosće.

W kulturnym konwenće Hornja Łužica-Delnjošleska skutkuje wot 1. oktobra nowy direktor Załožby za serbski lud Jan Budar. Na wčerawšim zeńdźenju gremija w Połčnicy jeho wutrobnje witachu.

Połčnica (SN/MiR). Jedne ćežišćo zeńdźenja bě předstajenje hospodarskeho plana kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnjošleska za lěto 2017. Za serbske institucionelne spěchowanje so ničo njezměni. To rěka, zo je po dotalnym planowanju financowanje za Serbski muzej, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło kaž tež za Serbski ludowy ansambl klětu zawěsćene.

Hornja Łužica ma přichodne tydźenje nowu třěšnu marku dóstać. Dowolowy region wabi hižo wot lěta 2003 z logom, kotryž dźensnišemu časej hižo njewotpowěduje.

We wobłuku zetkanja zastupjerjow słowjanskich muzejow w Němskej su wobdźělnicy, mjez nimi Měrćin Brycka z Budyskeho, Werner Měškank z Choćebuskeho Serbskeho muzeja a referent Domowiny Clemens Škoda, muzejowe słowjanske sydlišćo Ukranenland w Torgelowje wopytali. W fachowych přednoškach wěnowachu so předewšěm dalšej dźěławosći wobdźělenskeho kruha, kotryž bě so druhi króć zetkał. Dźěłowy kruh słowjanskich muzejow je jónkrótny w Němskej. Foto: Clemens Škoda

Wojerecy (SN/JaW). Prezidij Domowiny je wčera we Wojerecach wjacore stejišća wob­jednał. Mjez druhim dwě zbytnej k zwěsćenju přisłušnosće braniborskich komunow k serbskemu sydlenskemu rumej. Třěšny zwjazk potwjerdźi, zo „město Gólišyn (Golßen) a gmejna Delnje Błóta poprawnemu serbskemu sydlenskemu rumej přisłušatej. Mamy tuž zapodaće braniborskeje serbskeje rady, přisłušnosć pruwować, za woprawnjene“, rjekny předsyda Domowiny Dawid Statnik. Mjenowanej stejišći běštej zbytnej z cyłkownje 32, kotrež je župa Delnja Łužica zdźěłała.

Berlin (dpa/K/SN). Hodźiny trajace jednanja z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom wo procedurje za měr we wuchodnej Ukrainje hódnoći kanclerka Angela Merkel (CDU) zasadnje pozitiwnje. Postup dnja je, zo dojednachu so wěcy, kiž njebuchu w zrěčenju z Minska tak dokładnje rozrisane. Tak je trjeba, nuzu tradacej ludnosći Donjeckich a Luganskich kónčin skićeć humanitarnu pomoc.

Turkowske bomby na Kurdow

Istanbul (dpa/SN). Při nalětach turkowskich wojerskich lětadłow na sewjerosyrisku kónčinu, kotraž steji pod kontrolu Kurdow, je znajmjeńša jědnaće ludźi žiwjenje přisadźiło. Při tym jedna so wo wojowarjow Syriskich demokratiskich mocow (SDF), zdźěli syriska wobkedźbowarnja za dodźerženje čłowjeskich prawow. Wojerska skupina steji pod rozkaznistwom kurdiskeje milicy YPG. Statna turkowska powěsćernja Anadolu rozprawja po informacijach armeje, zo su turkowske lětadła hač do 200 kurdiskich wojowarjow morili.

Wjerškowe zetkanje EU

Georgensgmünd (dpa/K/SN). Jedyn ze zranjenych policistow, na kotrychž bě wony­ reichsbürger w srjedźofrankskim Geor­gensgmündźe při raciji třělał, je zemrěł. 32lětny zastojnik, přisłušacy specialnej jednotce, je w rańšich hodźinach w klinice wudychał, do kotrejež běchu jeho ćežko zranjeneho dowjezli. 49lětneho skućićela, kotrehož su snadnje zranje­neho zajeć móhli, předwjedu dźens přepytowanskemu sudnikej. Tónle wobydler Georgensgmünda je hajnik a wobsedźi 31 dołhich a krótkich třělbow. Te chcychu jemu­ njespušćomnosće dla wzać. Tak mjenowani reichbürgerojo zwjazkowu republiku­ njepřipóznawaja a wobsteja na tym, zo wobsteji Němski reich dale.

Las Vegas (dpa/K/SN). Donald Trump njeje we wubědźowanju wo Běły dom tež w třećim telewizijnym werbalnym duelu z kontrahentku Hillary Clinton zamóhł dypki nachwatać. Z bjezpřikładnym dwělowanjom na wěryhódnosći ameriskeho wólbneho systema wšak wón kedźbnosć zbudźi. „Ja sej to potom wobhladam“, wotmołwi Trump na prašenje moderatora, hač by wón móžnu poražku přećiwo Clinton připóznał. A k tomu wón přispomni: „Hódajće nož hišće chwilku, okay.“ Zadźerženje Trumpa bywa přez mjezy stronow kritizowane. Komentatorojo ameriskich medijow sudźa, zo njeje tajke něšto we wólbnych bojach w USA dotal hišće ženje dožiwić było.

Diskusijne zarjadowanje wo němsko-pólskej pomjeznej kónčinje

Zhorjelc (AK/SN). Regionalnu identitu w pólsko-sakskej pomjeznej kónčinje wuwiwać je dołhi proces. „Identita měła so wotdeleka – wot ludźi – natwarić. Lokalne hibanja a iniciatiwy měli so za to zasadźeć. Identita zwisuje stajnje tež z domiznu, rěču, z ludźimi a ze susodami.“ Tole potwjerdźi dr. Maciej Zathey wot Instituta za teritorialne wuwiće we Wrocławju za­wčerawšim, wutoru, w Europskim centrumje za kubłanje a kulturu Meetingpoint Music Messiaen. Jeho přednošk zahaji diskusijny dźeń na temu „Zašłosć za přichod. Róla lokalnych medijow při wuwiwanju regionalneje identity w němsko-pólskej pomjeznej kónčinje“. Na zarjadowanje přeprosyłoj běštej Europski cen- trum a Zhromadny sekretariat kooperaciskeho programa Pólska-Sakska 2014-2020. Zastupjerjo politiki, medijow, kubłanja a kultury so wobdźělichu.