Z wudaća: srjeda, 30 septembera 2015

Was mag das für ein Auszug gewesen sein? Im Jahr 1859 verlassen die Schäfer Mickan und Engelmann Kleinbautzen Richtung Südamerika. „Sie werden in der Republik Buenos Aires bei einem Großgrundbesitzer ... arbeiten. Mit ihnen reisen zwölf vorzügliche, sogenannte Negretti-Schafe...“, schreibt damals die Sorbische Zeitung über die Weltenbummler. Die Anekdote fand Marko Greulich bei seinen Recherchen zum Buch „Zwischen Lutherberg und Löbauer Wasser“. Gerade erschien es im Domowina-Verlag.

Jědnaty raz je Rěčny centrum WITAJ dźensa šulerjow 4. lětnika, kotřiž serbšćinu jako cuzu rěč wuknu, na swjedźeń serbskeje rěče do Radworja přeprosył. Něhdźe sto dźěći tamnišeje zakładneje šule kaž tež z Hodźija, Njeswačidła, Barta, Wojerec a Slepoho so wobdźěli. Mjez druhim je jim Wolfgang Kotisek hraće na dudach rozłožił. Nimo toho pře­wjedźechu rallye po wsy, a redaktor Płomjenja­ jim pokaza, kak dźěćacy časopis nastawa. Foto: SN/Maćij Bulank

Połoženje na dźěłowych wikach wuchodneje Sakskeje je dobre kaž hižo dołho nic. Za wulki dźěl swobodnych dźěłowych městnow pak njeje dosć kmanych zajimcow.

Budyšin (CK/SN). W septembru registrowachu we wuchodnej Sakskej 1 094 bjezdźěłnych mjenje hač w awgusće. Typiske za awgust bě, zo so předewšěm młodźi ludźo w agenturje za dźěło přizjewichu, dokelž njejsu jich po zakónčenju po­wołanskeho wukubłanja přewzali. Někotryžkuli so tež wjeseleše, zo ma mjez skónčenjom wukubłanja a započatkom „chutneho žiwjenja“ trochu swobodneho časa, praji šef Budyskeje agentury za dźěło Thomas Berndt na dźensnišej nowi­nar­skej­ rozmołwje. W septembru pak mnozy z nich zaso dźěło nańdźechu, štož je so na woteběracu ličbu bjezdźěłnych wuskutkowało.“ Šansy, w regionje dźěłowe městno dóstać, njeběchu hišće ženje tak dobre kaž nětko“, Thomas Berndt podšmórny.

Prawoćicy (SN/bl). Nazyma je čas jabłukow, krušwow, kwitow a dalšeho sadu. Pola Langec w Prawoćicach budźe toho kóždy kónc tydźenja w oktobrje zaso njesměrnje­ wjele widźeć.

Rudi Langa přijimuje hižo wot kónca sydomdźesatych lět na swojim statoku jabłuka, krušwy a kwity. Stajnje pjatk popołdnju­ wot pjećich a sobotu wot wo­smich hač do dwanaćich wón hromadźe ze synom a mandźelskej sad waži, kontroluje a jón z pomocu běžateho pasa w kontejneru składuje. Něhdźe štyrceći awtow sej tak kónc tydźenja k Langecom dojědźe a tam hač do štyri tony sadu wotedawa­. 95 procentow z toho su ja­błuka.

Město Wojerecy chce społnomócnjeneho za azyl a ćěkancow powołać

Wojerecy (AK/SN). Srjedź oktobra ma město Wojerecy přidatnych 400 ćěkancow přiwzać. Budyski wokrjes přihotuje za to bywši bydlenski dom wučomnikow na Müntzerowej, hdźež je dotal LMBV swoje sydło měła. „Rozsudne bě, zo je twar w dobrym stawje a zo móža ludźo spěšnje zaćahnyć“, rozłoži wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU) wčera na posedźenju měšćanskeje rady. Město do tohole procesa zapřijate njebě. Jeho zastupjerjo pak su dźensa na njezjawne zeńdźenje wokrjesa z wobydlerjemi přeprošeni.

Skora dale připowědźi, zo powoła město Wojerecy społnomócnjeneho za azyl a integraciju. To ma być sobudźěłaćer z wobłuka šule, kultura a socialne. Wón ma być ćěkancam koordinator a rozmołwny partner w prašenjach pěstowarnje, šule, wo­hnjoweje wobory atd. Runočasnje chce wyši měšćanosta krótkodobnje wuradźowanje ze zastupjerjemi wokrjesa, policije, wobydlerskeho zwjazka „Wojerecy pomhaja z wutrobu“ a bydlenjo­twarskeju towaršnosćow přewjesć. Tam maja so po słowach Skory móžnosće decentralneho zaměstnjenja pruwować.

Wjelcej (JoS/SN). Dokelž so tež w dwu­rěčnych gmejnach mjez Budyšinom, Kamjencom a Wojerecami tójšto ludźi z historiskej wohnjowobornej techniku za­běra, móhło tež za nich zajimawe być, zo ma Wjelčanski wohnjowoborny muzej wot minjeneho kónca tydźenja nowy domicil. Zběrka 42 wohnjowobornych jězdźidłow a mnohich dalšich eksponatow je nětko w halomaj w industrijowym a přemysłowym parku města widźeć a tuž prěni raz na jednym městnje koncentrowana. Za to běchu jednu halu ponowili a dalšu nowu natwarili. Dohro­mady ma towarstwo wohnjowoborneho mu­zeja nětko 3 000 kwadratnych metrow městna k dispoziciji, kotrež pak su dospołnje wobsadźene. Dalše jězdźidła hižo k tomu njepřińdu, chibazo jedna so wo woprawdźitu­ žadnostku, rozłožuje zastupowacy předsyda towarstwa René Patschan. Technisce su woborne awta w tajkim stawje, zo móhli hišće jězdźić. Prawniskich předpisow dla pak to njesmědźa, tuž tež žane ćěriwo a wolij w nich njejstej.

Słona Boršć. Tak mjenowany ABC-alarm su wčera nawječor na wotpočnišću při awtodróze A 4 pola Słoneje Boršće do směra na Zhorjelc wuwołali. Dotal nje­znate jězdźidło bě tam do płunoweje tankoweje připrawy zajěło a ju chětro wobškodźiło, tak zo z njeje płun wu­stupowaše. Tole wuhladawši wołaše jedyn z přista­jenych wohnjowu woboru. Wobornicy z Budyšina, Słoneje Boršće a Wujězda přijědźechu a připrawu kontrolowachu. Mjeztym pak běchu policisća hižo wentil zawjertli, tak zo žadyn płun njewustupi. Po poł hodźinje bě alarm nimo. Policija nětko za nje­znatym zawinowarjom slědźi.

Čorny Chołmc (UH/SN). Z domcho­wanku dožiwi Čornochołmčanski Kra­batowy młyn přichodny kónc tydźenja jedyn z wjerškow w běhu lěta. Hižo pjaty raz podpěruja jón šulerjo Wojerowskeho powołanskošulskeho centruma. Wče­ra zhotowichu tam mjez druhim dźěle za wulku žnjensku pyramidu, kotraž je stajnje atraktiwne srjedźišćo domchowanki.

Nimo najwšelakorišich poskitkow regionalnych specialitow čaka na wopytowarjow wotměnjawy program. Sobotu wot 11 hodź. dožiwja woni spěwy a reje z Krabatoweho musicala, wot 14 hodź. Chróšćanskich muzikantow a po nimi Židźinsku­ dźěćacu rejwansku skupinu. Njedźelu wustupitaj mjez druhim w 13 hodź. spěwytwórc Bernd Pittkunings a w 15 hodź. delnjoserbske drastowe towarstwo Pśěza. Sobuwuhotowar domchowanki je Wojerowska Domowinska župa „Handrij Zejler“.

Prof. dr. Tadeusz Lewaszkiewicz z Instituta pólskeje filologije Poznańskeje Uniwersity Adama Mickiewicza slědźi často na polu sorabistiki w Budyskim Serbskim instituće. Alfons Wićaz je jeho zetkał a so z nim rozmołwjał.

Knježe profesoro, wučiće na Poznańskej uniwersiće a zajimujeće so jara za sorabistiku. Kak sće scyła k njej přišoł?

T. Lewaszkiewicz: Hižo jako dźěćo słyšach wo Serbach. Mój nan wojowaše w 1. pólskej armeji. Wón bě 1945 w Budyšinje a je doma wo tutym měsće rozprawjał, zo je wone bohate na wěže a zo tam tež słowjansku rěč, hornjoserbšćinu rěča. Při tym je poměrnje wjele zrozumił. Jako potom polonistiku studowach, čitach we wobłuku přirunowaceje gramatiki słowjanskich rěčow tež wšelake serbske teksty, kotrež z pomocu profesora analyzowach. Pozdźišo, wot 1975, běch z lektorom pólšćiny na uniwersiće w Halle. Wobdźělich so tež na seminarje stawi­znow hornjo- a delnjoserbšćiny pola prof. Hinca Šewca.

Wy sće tohorunja na Lipšćanskej uniwersiće skutkował.

Postupnik do wobwodneje volleyballoweje ligi ST Marijina hwězda je k prěnjej dypkowej hrě w Lubiju přećiwo VV Schönbachej nastupił.To bě k zazběhej twjerdy worjech, na druhim boku pak tež dobra móžnosć, přećiwo třećemu minjeneje hrajneje doby swoje zamóžnosće wupruwować.

ST Marijina hwězda – VV Schönbach 3:1 (25:17, 17:25, 25:20, 25:14)

Pančičanske volleyballistki podachu so z wulkej motiwaciju do hry. Přećiwnik wosta wužadanju napřećo skerje měrny. Wužiwaše čas mjez jednotliwymi akcijemi samo za bjesadu. To dźěše tež derje, dołhož bě sadźba wurunana. Ze seriju nadaćow wobradźi Susi Glücklichowa Marijinym hwězdźičkam nawjedowanje a sadźbowy bul. W druhim přechodźe přećiwniske hrajerki mjenje bjesadowachu a so bóle na hru koncentrowachu. Tak móžachu so rewanšować. Tež w třećej sadźbje wzachu wotežki do rukow. Hakle sylne nadaća Pančičanki Anne Fünfstück wotběh změnichu. Ze zastatka 13:14 wuwi so nawjedowanje 19:14. Z jara dobrym mustwowym wukonom zawěsćichu sej Marijine hwězdźički dalšej wuspěšnej sadźbje a zdobom prěnje dobyće­ we wobwodnej lize.

VV Schönbach – OSC Lubij 3:0

(25:15, 25:14, 25:21)