Z wudaća: štwórtk, 01 oktobera 2015

Nawjazujo na tuchwilu wotměwacy so Interkulturny tydźeń a składnostnje 210. posmjertnin serbskeho molerja Hendricha Božidara Wjele (1778–1805) zarjadowa Muzej Budyšin kabinetnu wustajeńcu za swój čas w ryzy serbskej wsy Dołhej Boršći rodźeneho molerja předromantiskeje doby.

Nahladnu ličbu serbskich a němskich wopytowarjow móžeše nawoda muzeja dr. Jürgen Vollbrecht minjenu sobotu witać. Nowy měšćanosta za hospodarstwo a financy města Budyšina dr. Robert Böhmer njepokaza pak jenož na wuměłski wuznam přezměru talentowaneho syna fararja Jana Wjele. „Wuměłcy widźa hižo něštožkuli dočasa, štož druzy dawno hišće njewidźa“, wón zwurazni, rozšěrjejo tak zaćišć wo bohužel hižo ze 26 lětami zemrěteho wobhnadźeneho serbskeho wuměłca z takrjec profetiskim widom. Wjela běše so na ekspediciji carja Aleksandra I. w Kawkazu jako moler krajiny ze zapřijećom cyrkwjow, klóštrow a hrodow tohorunja złožował na armensku kulturu jako předwidźenje pozdźišich žałostnych pogromow na tymle ludźe.

Vasile Miriuta z poradźenym zazběhom­

Jenož mała kročel to bě, kotraž je w koparskim Choćebuzu z wulkimi nadźijemi zwjazana. Rěč je wo 2:2 w Magdeburgu, kotrež je mustwo FC Energije w tabulce wo jedne městno polěpšiło. Wusko zwjazane z dobyćom dypka w Magdeburgu je mjeno Vasile Miriuta. Rumunjan, nimo Eduarda Geyera jenička prawa ko­parska wosobina w Choćebuzu z dawnych časow zwjazkoweje koparskeje ligi, bě dwaj dnjej do toho dospołnje njewěste a znjezměrnjene mustwo přewzał. Bjezmała bychu so Choćebuscy koparjo z třomi dypkami z Magdeburga rozžohnowali. Sudnik pak to po wšěm zdaću nochcyše a dari hosćićelej w přidatnym hrajnym času jědnatku.

Wokrjesna koparska liga, stafla III

Großröhrsdorf II – Frankenthal 0:1 (0:0)

Arnsdorf – Großharthau 4:1 (1:1)

Kamjenc II – Hlinowc 0:4 (0:2)

Großnaundorf – Ottendorf/Liegau

 0:3 (0:1)

Mar. hwězda – Wóslink/Skaskow5:1 (2:0)

Haselbachtal – Großdrebnitz 8:1 (3:1)

Njebjelčicy – Němske Pazlicy 0:0 (0:0)

ST Marijina hwězda

– ST Wóslink/Skaskow 5:1 (2:0)

Zestawa domjacych: O. Schmidt – Czapik, Sbjeznie, Łušćanski, Lipič, Pesch­mann (67. Langer), Bělk, T. Jurš, P. Schmidt, Winkler, D. Jurš

Po grandioznym dobyću přećiwo Se­picam běchu tři dypki přećiwo postup­nikej dalši cil klóšterskich koparjow. Wo prěnich­ 20 mjeńšinach njehodźi so wjele rjec. W 24. min. bu Czapik w šěsnatce połoženy a dobry sudnik Hentsch pokaza hnydom na dypk. W prěnim pospyće­ Dawid­ Jurš jědnatku přetworić njemó­žeše. Dokelž pak bě so hrajer hóstneho­ mustwa přezahe do šěsnatki hibał, dyrbješe so pokutny kop wospje­tować. Nětko hrabny sej kapitan Křesćan Bělk bul a přetwori wěsće k 1:0. Hišće­ do přestawki zwyši Paul Schmidt na 2:0, a to z hłowu po rjanej akciji Da­wida Jurša.

Lorenc w sakskej stolicy čitał

Drježdźany. Knižnu premjeru noweje zběrki Kita Lorenca „Windei in der Wasserhose des Eisheiligen“ dožiwi wčera wječor we Drježdźanskim literarnym domje Villa Agustin něhdźe štyrceći lubowarjow lyriki, mjez nimi tež někotři Serbja. Tež z knihi „Der zweiseitige Beitrag/Wěsty dwustronski přinošk“, kotraž bě njedawno w LND wušła, awtor čitaše.

Filmy Nageloweje pokazali

Budyšin. Filmowy wječor w Budyskim Serbskim muzeju přiwabi wčera něhdźe 35 zajimcow. Pokazali su sydom krótkofilmow tworjaceje wuměłče Maje Nageloweje. Z awtorku rozmołwješe so kuratorka festiwala dokumentariskeho filma DOK Leipzig a sekcije „Heimat – Domownja“ Choćebuskeho filmoweho festiwala dr. Grit Lemke z Berlina.

Nětko budźe žona twarić

Radworski wjesnjanosta ratarskemu ministerstwu zjawny list pisał

Radwor/Stróža (SN/MkWj). Radworski wjesnjanosta Wincenc Baberška (CDU) je so ze zjawnym listom na sakskeho ministra za wobswět a ratarstwo Thomasa Schmidta (CDU) wobroćił. W nim žada sej Baberška – zdobom předsyda rady biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty, kotremuž přisłuša cyłkownje dwanaće gmejnow regiona –, wotmołwu na wjacore prašenja. Hłowna přičina su problemy mjez spěchowanskim towarstwom biosferoweho rezerwata a jeho zarjadnistwom, kotrež je hižo wěsty čas w rukach Sakskeho statneho lěsniskeho zawoda. Problemy su mjeztym k wjacorym personalnym změnam wjedli a wuskutkuja so přiběrajcy na dźěłowu atmosferu. „20lětne stawizny rezerwata su poprawom přewšo wuspěšne“, Radworski wjesnjanosta Serbskim Nowinam zdźěli. Wón pokaza w tym zwisku mjez druhim na znaty kolesowanski puć na slědach mórskeho worjoła, na produkciju biokarpow, na kóždolětne wuspěšne wiki přirody a nic naposledk na twar­ noweho Domu­ tysac hatow w Stróži, kotryž kóžde­ lěto tójšto ludźi přiwabja.

Wjeršk nazymskeje čitanskeje turneje LND budźe njedźelu literarna kermuša w Spalach. Dalši wjeršk, mjenujcy app ze serbskimi spěwami, runje přihotuja. Cordula Ratajczakowa je so z lektorom Michałom Nukom rozmołwjała.

Kak sće mysl zrodźili, app wudać?

M. Nuk: Z tutej a podobnymi idejemi, digitalne produkty kupcam poskićeć, so hižo chwilu nosymy. Naše e-booki běchu započatk, app je takrjec přichodna kročel. Při tym pak podawamy so na nowe polo, wšako nima tajka app za smartphony hižo­ wjele z klasiskimi ćišćanymi wu­dźěłkami činić. Konkretny nastork, jako pilotowy projekt app ze serbskimi spěwami wuwić, dóstachmy přez naprašowanja ze stron jednotliwych kupcow kaž tež přez priwatne iniciatiwy, kotrež po­čachu loni woblubowane serbske spěwy online stajeć, štož žněješe dosć pozitiwny wothłós. Myslička, wšitke spěwy Towaršneho spěwnika přeco při sebi měć, bjez toho zo dyrbiš stajnje knihu sobu nosyć, je nas pohnuła z fachowcami zwisk nawjazać, zo bychmy zhromadnje app za smartphony a tablet-PCje wuwili.

Što app konkretnje poskića?

Choćebuz (HA/SN). Delnjołužiskej stolicy tuchwilu chětro wětřik mjezwoči duje. To rjekny wyši měšćanosta Choćebuza Holger Kelch (CDU) wčera na posedźenju měšćanskeje rady, mjenujo tři wulke ćeže, z kotrymiž maja so tam bě­dźić. Tak dyrbja Vattenfallej něhdźe dźesać milionow eurow přemysłoweho dawka wróćić. Dale wobsteji strach, zo město z reformu swoju bjezwokrjesnosć zhubi. Třeći­ a tuchwilu bjezdwěla najwjetši problem je, zo maja přichodne tři dny při­wzać 500 do 1 000 ćěkancow přidatnje k hižo za lětsa připowědźenym 900. To wucha­dźa z powěsće, kotruž bě Kelch wčera z Podstupima dóstał. Zdobom maja­ zarjadować nowu prěnju při­jimar­nju ćěkancow. Krizowy stab chce tuž dźens wječor wuradźować. „Nochcychmy ćěkancow w sportownjach a dalšich halach zaměstnić, to pak hinak móžno njeje“,­ rjekny wyši měšćanosta. Hač do 20. septembra je do Choćebuza ně­hdźe 400 ćěkancow – mjez nimi 70 ze Sy­ri­skeje, 26 z Afghanistana a 70 z Albanskeje – přišło. W měšćanskim dźělu Chmjelow zarjadowachu kwartěr za sto ludźi, w Strobicach maja hižo tajki za 25.

Budyšin (SN/JaW). Pjeć wosobow prócuje so wo městno direktora Załožby za serbski lud. Mjez požadarjemi je tež žona, wobkrući naměstnica direktora Załožby za serbski lud Michaela Mošowa.

Załožbowy zarjad pyta tuchwilu pora­dźowansku firmu, kotraž ma kmanosće požadarjow za direktorske městno pruwować. „Hač k přichodnemu wura­dźo­wanju załožboweje rady 24. nowembra w Podstupimje ma poručenje předležeć, kotry kandidat, kotra kandidatka abo kotři­ kandidaća su za poziciju wosebje kmani“, praji Mošowa. K tomu pře­wjedu tež wosobinske rozmołwy. „Jako wupisar móžemy so na nich wobdźělić, štož chcemy wužić. Zastupjerka Zwjazka a zastupjer Braniborskeje w załožbowej radźe kaž tež předsyda rady Jan Budar su hižo signalizowali so wob­dźělić chcyć“, Michaela Mošowa potwjerdźi. Hač so załožbowa rada hižo na nowemberskim posedźenju na noweho direktora abo direktorku dojedna, njeje dotal jasne.

Městno direktora załožby dyrbjachu znowa wupisać, dokelž njebě so jeje rada w prěnim přeběhu w aprylu na žanoho­ kandidata dojednała.

Budyšin (CK/SN). Eksponaty ze zběrki bywšeho Serbskeho domu přeńdu po 74 lětach zaso do wobsydstwa Maćicy Serbskeje. Tole je Budyska měšćanska rada na swojim wčerawšim posedźenju jednohłósnje wobzamknyła. Při tym jedna so wo 36 objektow w hódnoće nimale 20 000 eurow. Mjez nimi su drastowej klance a najwšelakoriše dźěle drasty.

Serbski dom na Lawskich hrjebjach w nošerstwje 1847 załoženeje Maćicy Serbskeje chowaše serbske kulturnostawizniske zběrki. 1941 je nacionalsocialisća sćazachu a přenjesechu něhdźe tysac objektow do měšćanskeho muzeja. Tam wjedźechu je jako poddypki jeničkeho in- wentarneho čisła 8700, zdźěla wone scyła zapisane njeběchu. Po tym zo bě Serbski­ muzej 1976 na Hrodźe zaćahnył, jemu najwjetši dźěl objektow w 70tych a 80tych lětach přepodachu. Po słowach nawody měšćanskeho muzeja dr. Jür­gena Vollbrechta njebě to tehdy žadyn problem. Přetož wobaj domaj měještej z městom Budyšinom samsneho nošerja.