Z wudaća: pjatk, 23 septembera 2016

Nazyma je čas žnjow a tak tohorunja za łužiskich rybarjow. Wosebite zarjadowanje – łužiske rybowe tydźenje – su turistikarjo dźensa oficialnje zahajili. Start žnjow pak woznamjenja tež za wikowarja rybow Christiana Welsa z Jaseńcy wjace dźěła. W jeho předawarni poskića Michaela Heinowa čerstwu kaž tež sušenu rybu a dalše słódne rybjace wudźěłki. Foto: SN/Maćij Bulank

Janek Wowčer

Integracija, znamjo přećiwo namocy, wu­znaće přećiwo hidźe na cuzych a nowy jednaćel Domowiny – takle móhli po­dawki minjenych dnjow w Budyšinje a wokolinje skrótka wopisać. Někotryžkuli pak pytnje, zo něšto pobrachuje. Mějachmy dźě so tež z njerjanymi zjawami, kaž z prawicarstwom, namocu, diskusijemi wo nadpadach na serbskich młodostnych a njespokojacych wuslědkach přepytowanjow, z demonstracijemi po Budyšinje a ze skutkowanjom Serbow w statnej bjezstrašnosći NDR rozestajeć.

Najhórše za mnje bě, kak bu nahladnosć Budyšina w zjawnosći znowa porjadnje wopancana a sprjewine město jako bruny blak do prawicarskeho róžka stłóčene. To boli! Hišće bóle, dokelž je Budyski wyši měšćanosta w telewiziji so zakitujo na to skedźbnjał, zo njeje wjetšina Budyšanow prawicarsce zmyslena. Tež čłowječi rjećaz wutoru wječor w měsće bě znamjo a wobkrućenje, zo su wobydlerjo města a wokolnych wsow wotewrjeni. Mnozy pak to hižo njesłyša, dokelž njeposkaja a tak bytostne přesłyša.

Kartelowy zarjad EU za předań brunicoweje sparty zelenu swěcu dał

Budyšin. (SN/BŠe). Kartelowy zarjad Europskeje unije je wčera rozsudźił: Čěske předewzaće EPH smě łužisku brunicowu spartu koncerna Vattenfall přewzać a so tak z najwjetšim dodawaćelom energije w srjedźnej Europje stać. „Bychmy sej přeli, zo Vattenfall hižo žanu mazanu energiju njeprodukuje. EPH wobknježi nětko takrjec cyłkowne zmilinjenje wuhla­ na wuchodźe Němskeje“, měni krajny předsyda sakskeho wobswětoweho zwjazka BUND Felix Ekardt.

Mnohe prašenja wostanu přiwšěm dale njewotmołwjene. Jasne je, zo EPH wobchodnistwo hakle prawje přewozmje. „Sakske knježerstwo pak ma hižo nětko na to dźiwać, zo nowy mějićel financne rezerwy wutwori, z kotrymiž móže přez brunicowe hórnistwo nastate škody zarunać, kaž je tole we Wochožanskim hłownym zawodnym planje předpisane“, Ekardt wuswětla. Dotal njeměješe Vattenfall dopokazać, kelko rezerwow wutwori. To njeměło sakske knježerstwo pola noweho mějićela zapasć.

Čitanje dr. Tima Meškanka z knihi „Sorben im Blick der Staatssicherheit“ přiwabi wčera wječor wjace hač 60 zajimcow z města a ze serbskich wsow do Budyskeje Smolerjec kniharnje.

Budyšin (SN/MiR). Nawodnica Smolerjec kniharnje Annett Šołćic skedźbni spočatnje na skutkowanje dr. Tima Meškanka jako wědomostnik, awtor a docent. Kniha je tele dny w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Lektor Michał Nuk přepoda Meškankej awtorski eksemplar a přitomnych witajo zwurazni: „Smy zwěsćili, zo je tema wulki zajim wuwabiła. Z njej storčimy do dotal dosć njewobkedźbowaneho wobłuka stawiznow.“ To zwěsćištaj wonaj tež hižo dopołdnja na čitanju­ před maturantami na Budyskim Serbskim gymnaziju.

Na wječornym zarjadowanju rysowaše Timo Meškank přičiny, čehodla bě knihu němsce napisał. Aktowy material je němski, tež dźěłowa rěč ministerstwa za statnu bjezstrašnosć (MfS) NDR bě němska. Nalistował je wón 132 inoficialnych sobudźěłaćerjow MfS kaž tež 44 operatiwnych postupowanjow přećiwo Serbam.

Jako přisydnicy mějachu přihladowarjo wčera w přisaharni Budyskeho krajneho sudnistwa rozsudźić wo kóncu inscenacije NSLDź „Terror“ Ferdinanda von Schiracha, kotraž­ měješe tam premjeru. 55 procentow publikuma měješe wojerskeho pilota za mordarstwa­ winowateho, dokelž bě wón wot terorista wotwjedźene lětadło ze 164 pasažěrami wottřělił, zo njeby do stadiona ze 60 000 ludźimi prasnyło. 59,6 % dotalnych 140 000 přihladowarjow na swěće bě hinašeho měnjenja. Foto: SN/Maćij Bulank

Berlin (dpa/SN). Předsyda frakcije SPD w zwjazkowym sejmje Thomas Oppermann koaliciju swojeje strony z Lěwicu kaž tež ze Zelenymi po klětušich wólbach Zwjazkoweho sejma Němskeje njewuzamkuje. „Wo tym rozsudźa jeničce wo­lerjo“, rjekny wón wčera wječor w tele­wiziji ZDF. Přiwšěm nochce so SPD z jasnym wuznaćom k přichodnej koaliciji do wólbneho boja podać.

Prawa woporow zesylnić

Berlin (dpa/SN). W Němskej płaći přichodnje razniše splažne chłostanske prawo, kotrež ma so po principje „Ně rěka ně“. Tak chcedźa prawa woporow zesylnić. Zwjazkowa rada je dźensa naćisk zakonja schwaliła, kotryž bě zwjazkowy sejm spočatk julija wobzamknył. Po tym njeje jenož chłostajomne, sej splažny wobchad z namocu abo hroženjom namocy wunuzować. Přichodnje dosaha, hdyž skućićel „spóznajomnu wolu“ swojeho wopora ignoruje. Potom hrozy hač do pjeć lět jastwa.

Dalši ćěkancy dojěli

Zwjazkowa zakitowanska ministerka Ursula von der Leyen (CDU) je dźensa njedaloko irakskeho města Erbil wojersku porjedźernju wopytała. Tam wukubłuja wojacy Zwjazkoweje wobory kurdiskich wojowarjow, jězdźidła a brónje wuporjedźeć. Dźěłarnju běchu z pomocu Němskeje natwarili. Von der Leyen, kotraž je tuchwilu k politiskim rozmołwam w Iraku, přilubi dalšu pomoc. Foto: dpa/Michael Kappeler

Berlin (dpa/K/SN). Šef zarjada kanclerki Peter Altmaier (CDU) je zasadnje za to, zo so srjedźodobnje připućowanski zakoń wuwije. „Dźe-li wo to, připućowanje wobmjezować a připućowanje strukturěrować, da dyrbi so wo tym rěčeć, kajkeho razu maja trěbne naprawy być“, rjekny Altmaier rano w telewiziji ARD. Delnja Sakska, Porynsko-Pfalcska, Schleswigsko-Holsteinska a Durinska zapodachu dźens w zwjazkowym sejmje zhromadny naćisk připućowanskeho zakonja. Po nim ma so kwalifikowanym fachowcam připućowanje atraktiwnišo poskićeć. Tajki zakoń žada sej tohorunja badensko-württembergski ministerski prezident Winfried Kretschmann (Zeleni).

Jědnaćelětna šulska holca je zabłudźenu štyrilětnu kilometer daloko na chribjeće do wěstoty njesła. Štyrilětna bě so při hrajkanju w měsće Kashima a kupje Kye­shu zaběžała, jako ju šulerka wuhlada. Dokelž swójbni holčki doma njeběchu, wza ju šulerka na chribjet a donjese ju na policajski­ rewěr. Tola tež tam nichtó njebě. Jědnaćelětna prošeše tuž w susodnym běrowje, hač směła z policajskej centralu telefonować. Ta móžeše holčku staršimaj skónčnje přepodać. Zmužitu šulerku počesćichu z wopismom.

Hoberski, 550 kilogramow ćežki kirbs je muž w Braniborskej plahował. Tón dóstawa wšědnje 600 litrow wody kaž tež kumštny a přirodny hnój, měni zahrodkar Oliver Langheim z Fürstenwalde. 42lětny chce so nětko z hoberskim płodom na Berlinsko-braniborskich mišterstwach wo najćeši kirbs wobdźělić.

New York (dpa/K/SN). Mjezynarodne prócowanja, wróćić so k wujednanemu přiměrej za Syrisku, njeběchu znowa wuspěšne. Na kromje plenarneho schadźowanja UNO zeńdźechu so wčera wonkowni ministrojo 20 statow, na womjelknjenje bróni wšak njezamóchu so dojednać. Němski wonkowny minister Frank-Walter Steinmeier (SPD) rěčeše po tym wo „jara wotewrjenej, jara kontrowersnej“ diskusiji.­ Přiwšěm je wón optimistiski. Hač do přichodneho zetkanja tak mjenowaneje skupiny podpěraćelow Syriskeje dyrbja so někotři ministrojo hišće ze swojimi stolicami konsultować. Rozsudny problem je, hač akceptuje Ruska ameriski namjet, nad syriskim teritorijom někotre dny bojowe lětadła njezasadźeć.