Zmylk přiznał

pjatk, 19. februara 2016 spisane wot:
Waršawa (PŽ/K). Wšelcy ludźo su přeco twjerdźili, Lech Wałęsa, załožićel Solidarnośće, je z pólskej stasi hromadźe dźěłał, Wałęsa je to zasakle prěł, tež tak mjenowane lustraciske sudnistwo jeho z tukaneho podhlada „wučisći“. Nětko předleža dopokazy, zo je Wałęsa tola skradźu informant był. Našli běchu tajke w zawostajenstwje poslednjeho nutřkowneho ministra PLR Czesława Kiszczaka. Po toho smjerći w nowembru poskići jeho wudowa doma chowane dokumenty na pře- dań Institutej narodneho pomjatka (IPN), wuswětlowacemu złóstnistwa nacizma a komunizma. IPN wšak transakciju wotpokaza a z prawomocu statneho rěčnistwa zatajene spisy sćaza. Jeho sobudźěłaćerjo su mjez nimi našli dwě relewantnej akće spisow. Jedna je podpisana z „Wałęsa“, tamna signowana z „Bolek“, štož bě krywne mjeno Wałesy. Direktor instituta Łukasz Kamiński rjekny, jedyn z ekspertow je spisy jako awtentiske posudźił. Mjeztym je Wałęsa „zmylk“ přiznał. „Njejsym z wěstotnym aparatom hromdźe dźěłał, njejsym pjenjezy přizwał, sym pak zmylki činił“, piše wón dźensa w swojim mikroblogu.

Čěska warnuje

štwórtk, 18. februara 2016 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Bohuslav Sobotka je před domino-efektom warnował, za pad, zo Wulka Britaniska Europsku uniju wopušći. „Reakcija by zawěsće była, zo šěri so po cyłej Europje žołma nacionalizma a separa­tizma“, rjekny Sobotka powěsćerni ČTK w Praze. Přikład su jemu prócowanja Šotow a Katalanow wo njewotwisnosć .

Běłoruska wodychnje

štwórtk, 18. februara 2016 spisane wot:
Minsk (ČŽ/K). Wot měrca zběhnje EU wjetšinu sankcijow přećiwo Běłoruskej. 170 wosobam inkluziwnje prezidentej Aleksandrej Lukašenkej spadnje potom zakaz přistupa do EU, třom předewzaćam budźe „zamróžene“ swójstwo zaso přistupne. Jeničce embargo brónjow ma dale płaćić, rozsudźichu wonkowni ministrojo 28 krajow. Čěski wonkowny minister Lubomír Zaorálek komentuje naprawu EU takle: „Je to wuslědk poslednjeho wuwića w Běłoruskej.“ Jako přikład naspomni wón pušćenje rjada politiskich jatych. Po jeho słowach „je Běłoruska tež zwólniwa, přewjesć kročele za to, lětuše parlamentne wólby sčinić transparentniše“. Nic naposledk ma Zaorálek za to, zo wotewrjeja so nětko nowe móžnosće zhromadneho dźěła z Minskom na polu hospodarstwa. W dobrym stawje kraj njeje, dokelž je jeho hospodarstwo wusko zwjazane z ruskim, kotrež pak ma so same z njemałymi ćežemi bědźić. Słowakski wonkowny minister Miroslav Lajčák měni, zo je EU na te wašnje mytowała naprawy Běłoruskeje w zašłym času.

Wuměłska wuměna

srjeda, 17. februara 2016 spisane wot:

Wrócław (SN). Wuměłcy z europskeje kulturneje stolicy Wrócławja móža w słowakskich Košicach tworić, mjeztym zo změja jich kolegojo z wuzwolenych europskich městow přiležnosć za to w delnjošleskej stolicy. To předwidźi program agentury Wuměłske rezidency A-i-R Wro, kaž je na stronje www.wrócław.pl zhonić.

Za Košice su so organizatorojo rozsudźili, dokelž bě město lěta 2013 europska kulturna stolica. Tam mnohe tehdy zahajene ideje dale pěstuja. Jedna tajka je program „Košice Artist in Residence“ za wuměłcow ze wšelakich wobłukow a wjacorych, nic na kóždy pad europskich krajow. Wuměłcy, kotřiž dóstanu stipendij 1 400 eurow, móža w měrcu a aprylu w Košicach dźěłać. Jich twórby wustaja potom w jednej galeriji města.

Tilich do Waršawy

póndźela, 15. februara 2016 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Šef sakskeho knježerstwa a tuchwilny prezident Zwjazkoweje rady Stanisław Tilich (CDU) wopyta srjedu Pólsku. We Waršawje chce so wón ze statnym prezidentom Andrzejom Dudu kaž tež z ministerskej prezidentku Beatu Szydło rozmołwjeć, zdźěli dźensa statna kenclija.

Přičina Tilichoweje jězby do susodneho kraja je nastupna wizita jako prezident Zwjazkoweje rady pola maršala pólskeho senata Stanisława Karczewskeho. Dale chce so politikar ze sejmowym maršalom Marekom Kuchcińskim zetkać.

We wačoku Tilicha stej hódnej meblej, kotrejž matej so Muzejej palasta Wilanów wróćić. Wonej běštej naposledk w zestawje Drježdźanskich Statnych wuměłskich zběrkow. Rešerše su wujewili, zo pochadźatej z Waršawy.

Na „zhubjenej straži“?

póndźela, 15. februara 2016 spisane wot:

Do štwórtkowneho wjerška EU wo migraciskej krizy spjećuja so někotre srjedźoeuropske staty kursej němskeje kanclerki Angele Merkel (CDU).

Bratislava/Brüssel/Berlin (dpa/K/SN). Słowakski ministerski prezident Robert Fico rjekny, Němska je ze swojej politiku witanja ćěkancow zmylk zworała a chce nětko druhich k tomu nuzować, zo jón zaso naprawja. Kraje Visegrádskeje štyrki Čěska, Słowakska, Pólska a Madźarska „nochcedźa być posłušne a so wo ludźi starać, kotrychž je Němska přeprosyła“. Zdobom Fico Němskej a wšelakim dalšim krajam wumjetuje, zo chcyli „diktat“ nałožić napřećo wšěm tym, kotřiž su nastupajo migracisku politiku hinašeho měnjenja. Přećiwo zetkanju Visegrád­skskeje skupiny je Němska samo diplomatisce protestowała.

Stawkować bjez wobmjezowanja

póndźela, 15. februara 2016 spisane wot:

Bratislava (dpa/SN). Tři njedźele do wólbow słowakskeho parlamenta su wuwučowarjo na 14 najwažnišich uniwersitach a wysokich šulach kraja dźensa njewobmjezowany stawk zahajili. Kaž stawkowy komitej w interneće připowědźa, chcychu akademikarjo „stafetu wot wučerjow přewzać“, kotřiž žadaja sej mjez druhim wyše mzdy. 25. januara běchu tysacy wučerjow na stach šulow po cyłym kraju do stawka stupili. Woni pak chcyli dźěłowy bój dźensa nachwilnje přetorhnyć, byrnjež knježerstwo jich žadanja dotal nje­spjelniło.

Zastupjerjo šulskich a wysokošulskich wučerjow tuž rjeknychu, zo matej wobě skupinje samsne žadanja na knježerstwo a so tohodla mjez sobu podpěrujetej.

Woheń wNarodnym muzeju

póndźela, 15. februara 2016 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Pjatk w nocy su ze sławneho twarjenja na Wjacławskim naměsće płomjenja sapali. Za wuchowanje 1891 natwarjeneho, čěsku identitu manifestowaceho kompleksa zasadźichu zrazom wšěch dwanaće Praskich profesionelnych a k tomu wosom dobrowólnych wohnjowych woborow. Tak je 120 hašerjow přećiwo płomjenjam wojowało. Za někotre hodźiny mějachu je pod kontrolu. Paliła je so třěcha na 200 kwadratnych metrach, zdźěli rěčnica wohnjoweje wobory Pavlína Adamcová. Škoda, nastata z wohenjom a hašenjom, wučinja ně­hdźe dźesać milionow krónow (370 000 eurow). Zo njeje wjetša a zo předewšěm njeje k žanomu wobškodźenju eksponatow přez wodu dóšło, zwisuje z tym, zo je Narodny muzej wobšěrneje rekonstrukcije dla prózdny a tohodla hač do 2018 zawrjeny. Přičinu wohenja eksperća njejsu dotal zwěsćić móhli. Direktor Narodneho muzeja Michal Lukeš ma za móžne, zo je jón defekt elektroinstalacije wuskutkował. Stražnika muzeja, kiž je woheń pytnył a nablaku alarm wuwołał, su dyrbjeli do chorownje dowjezć – bě so trochu kura nadychał.

Historiski ekumeniski wjeršk

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

12. februar 2016: Datum to za zapis do analow, dokelž dožiwja swět dźensa historiski podawk: Bamž Franciskus a patriarch ruskeje prawosławneje cyrkwje Kyrill so zetkataj. Na Kubje, hdźež stej hłowje wobeju cyrkwjow na wopyće, bamž po puću do Mexika, patriarch ducy do Chile a Brazilskeje.

Eksperća měnja, zo je to zasadna kročel k přewinjenju diferencow, dźělacych wobě wuznamnej swětowej cyrkwi dlěje hač tysac lět. Po ruskich cyrkwinskich žórłach rozprawja čěska telewizija ČT24, zo bu tele historiske zetkanje – wone wotměje so na Havanskim lětanišću – jara dołho přihotowane. Hłowny předmjet ma być přesćěhanje křesćanow na Bliskim wuchodźe, hdźež wobsteja mjez přewažnje islamistiskimi wěriwymi wjetše wosady katolikow a prawosławnych. Wuslědk zetkanja mjez Franciskusom a Kyrillom ma być zhromadna deklaracija.

Ruska kritizuje migracisku politiku

pjatk, 12. februara 2016 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Ruski ministerski prezident Dmitrij Mjedwjedew je politiku Němskeje a Europskeje unije ćěkancam napřećo raznje kritizował. „Europska migraciska politika je dospołnje zwrěšćiła“, rjekny Mjedwjedew nowinje Handelsblatt. Po jeho měnjenju je „hłupe, europske durje šěroko wočinić a wšěch přeprosyć, kotřiž chcedźa přińć“ rjekny wón hladajo na kanclerku Angelu Merkel (CDU). Mjedwjedew ma riziko za njekalkulujomny, hdyž statysacy ćěkancow w dalokej měrje bjez kontrole do EU přichadźeja. Mnozy přińdu do Němskeje, dokelž jim tu pjenježnu podpěru wupłaća, druzy přińdu jako terorisća, je sej wón wěsty. Mjez ćěkancami „je sta njekmanikow, snano samo tysacy“.

Hakle tele dny bě předsyda CSU Horst Seehofer wot kanclerki Merkel w septembru wukazane wotewrjenje mjezow „njeprawdu“ mjenował.

nowostki LND