Referendum zańč njeměli

pjatk, 11. septembera 2015 spisane wot:

Ludowe wothłosowanje bjez ludźi – Pólska debatuje wo ćěkancach

Waršawa. Bywši pólski statny prezident Bronisław Komorowski je so minjenu njedźelu druhi króć z krajanami rozžohnował – a to z wulkej blamažu. Hišće nalěto běchu ludźo namołwjeni, w referendumje wo reformje wólbneho zakonja a wo změnje skutkowanja financnych zarjadow rozsudźić. Připowědźił bě jón Komorowski w prezidentskim wólbnym boju, zo by sej hłosy ludźi zdobył. Hakle nětko, po wólbnej poražce Komorow­skeho, pak ludowe wothłosowanje přewjedźechu. Ale njedźelny wuslědk wostrózbja: Runje 7,8 procentow wólbo­kmanych so wobdźěli. W něhdźe 40 wólbnych lokalach krajach ani jeničkeho wolerja njewuhladachu. Nawoda wólb­neje komisije rěčeše wo „najhóršim wuslědku referendumow w stawiznach kraja“,­­ kotryž płaćeše 20 milionow eurow.

Lědma wjace renty

pjatk, 11. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěskim rentnarjam klětu žane rěčehódne zwyšenje dochodow njekiwa. W přerězku přida so jim wot 1. januara 2016 jeničce 40 krónow (něhdźe 1,50 eurow). Tole zdźěla Čěski statistiski zarjad. Tež w susodnym kraju renta kóžde lěto awtomatisce rosće, tola nic kaž w Němskej na zakładźe wuwića mzdow, ale wuwića inflacije. Wuwiće mzdow přinošuje k tomu jeno z třećinu. A dokelž běchu so płaćizny mjez awgustom 2014 a awgustom 2015 jeničce wo 0,3 procenty zwyšili a inflaciska rata tuž jara niska była, njemóže za rentnarjow wjace wuskočić. Hladajo na to, zo přerězna renta z 11 300 skromnje na 11 337 krónow (něhdźe 420 eurow) postupi, bě ministerka za dźěło Michaela Marksová namjetowała, seniorkam a senioram wuwzaćnje 1,8 procentow abo přerěznje 200 krónow (7,50 eurow) přidać. Tomu je so financne ministerstwo zasakle spjećowało, dokelž by to statny budget wo 1,2 miliardźe krónow (45 milionow eurow) poćežiło. Při­wšěm chcedźa w hodowniku rentnarjam jónkrótnje 600 krónow připołožić.

Klaus migrantow nochce

póndźela, 07. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K) „Proti imigraci“ (Přećiwo imigraciji) rěka iniciatiwa, kotruž je ně- hdyši čěski prezident Václav Klaus sobotu předstajił. Wona knježerstwo pomina, njepřiwzać kwoty ćěkancow, lěpje škitać hranicy kraja a wobstawać na zrěčenjach wo azylowej politice. Iniciatiwa ma mjez druhim za to, zo tuchwilna masowa migracija wohroža stabilnosć Europy a jednotliwych čłonskich statow Europskeje unije. Wo kwotach ćěkancow so praji, zo su „žort, hdyž sej wobhladaće, kak ćěkancow w běhu dnjow, tydźenjow, měsacow přibywa“. Pjatk běchu ministerscy předsydźa Visegrádskeje štyrki – Čěskeje, Słowakskeje­, Pólskeje a Madźarskeje – na swojim zetkanju w Praze znowa wobkrućili: „Kwoty njedamy sej nanuzować.“ Mjeztym zo prezident Miloš Zeman iniciatiwu Klausa schwala, woznamjenja ju premier Bohuslav Sobotka za zbytnu. Za wjele­ trěbniše ma wón razne kročele na runinje cyłeje Europy. Klučowe su po jeho měnjenju prócowanja wo skónčenje wójny w Syriskej. „Při tym maja USA a Ruska hłownu rólu hrać“, Sobotka zwurazni. Nutřkowny minister Milan Chovanec rjekny: „Čěska je transitny kraj.

Debata wo pozdatnej spektakularnej namakance pola Wałbrzycha

Waršawa. Dosć intensiwnje rozprawjeja pólske a mjeztym tež mjezynarodne medije wo pozdatnej spektakularnej namakance njedaloko delnjošleskeho města Wałbrzycha, wokoło kotrejež so tójšto bajow pleće: „złoty ćah“ z kónca Druheje swětoweje wójny, połny pokładow a drohoćinkow.

Wšitko nastorčił bě před tydźenjomaj pólski prawiznik. W nadawku swojeju mandantow – Polaka a Němca – wón zdźěli, zo staj wobaj wony drohotny ćah namakałoj a zo žadataj sej mzdu dźesać procentow wšeje hódnoty. Šansy na to wšak njejsu ani tak špatne: Hakle w juniju bě pólski parlament nowy zakoń wobzamknył, kotryž tajke dźesaćprocentowske myto předwidźi. Za to pak dyrbjało wěste być, zo je ćah woprawdźe namakany. Pječa je dopokazane, zo bě w meji 1945 ćah z Wrócławja do Wałbrzycha wot­jěł, tam pak nihdy njedojěł. Pólske medije wuslědźichu swědkow, kotřiž su ćah hišće na swojej woči widźeli. Fakt tež je, zo bě we Wrócławju za čas němskeje okupacije wulka wotnožka němskeje Reichsbanki. Ju su na kóncu wójny ewakuowali.

Dale a wjac čěskich lěkarjow

pjatk, 04. septembera 2015 spisane wot:

Praha (SN). Čěscy lěkarjo wusměrjeja so powołansce dale a bóle na Němsku. Woni wědźa, zo tam lěkarjow pytaja. Wo tym rozprawješe rozhłosowy sćelak Deutsch- landfunk. Jedna z přičin, zo so čě­scy lěkarjo za dźěło w Němskej rozsu­dźeja, je mzda. „Absolwenća w Čěskej zasłužeja jako započatkarjo měsačnje 850 do 900 eurow brutto, bjez słužbow. W Němskej je mzda štyri do pjeć króć wyša“, rjekny dr. Michal Boháč, kiž je před sydom lětami do Němskeje přišoł a skutkuje jako anestezist w Drježdźanach.

W Sakskej dźěła hižo wjac hač 300 čěskich lěkarjow. Ličba je so minjene tři lěta wjac hač potrojiła. Čěscy lěkarjo přichadźeja rady bliskosće k domiznje dla sem. Nimo mzdy wabja jich tež dobre dźěłowe wuměnjenja a wuhotowanje chorownjow. Za dale a bóle zestarjace regiony su čěscy lěkarjo po měnjenju sakskeje lě­karskeje komory žohnowanje. Wosebje w chorowni we Wojerecach, ale tež dru­hdźe hižo mnozy wukrajni lěkarjo skut­kuja. Mjeztym pochadźa nimale kóždy dźesaty medicinar w Sakskej z wukraja.

Zeman na wopyće Chiny

štwórtk, 03. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěski prezident Miloš Zeman je – hinak hač wjetšina nawodnych statnikow krajow EU – sćěhował přeprošenje do Chiny na woswjećenje 70. róčnicy skónčenja Druheje swětoweje wójny w Pacifiskim rumje z dobyćom nad Japanskej. Dźensa dopołdnja dožiwi wón hromadźe z mnohimi wysokimi hosćimi z cyłeho swěta na Naměsće pokoja w Pekingu wulku paradu wjacorych tysac wojakow ze wšelkimi najnowšimi družinami brónjow kaž tež něhdźe 200 najmodernišich lětadłow. Hłowa čěskeho stata rjekny, zo ze swojej přitomnosću wopokaza česć 17 milionam padłych chinskich wojakow, wojowacych poboku aliěrowanych. W běhu pjeć dnjow trajaceho wopyta „rajcha zmija“ zetka so wón tež z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom. W jednanjach z nawodnymi chinskimi wosobinami, tak z prezidentom Xi Jinpingom, póńdźe wosebje wo dalše rozšěrjenje hospodarskich poćahow a wi­kowanja mjez woběmaj krajomaj. Ze swojeje wizity Chiny loni w oktobru bě Zeman na přikład kontrakt wo wote­wrjenju lětadłoweje linije mjez wažnym přemysłowym centrumom Chengduwom a Prahu sobu přiwjezł.

Dwójce njenadźate žně

srjeda, 02. septembera 2015 spisane wot:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za SN

Serbske pomjenowanje wosmeho mě­saca lěta „žnjenc“ so mi jako nastork za moju kolumnu derje hodźi. Hdyž su naši ratarjo pola jednotliwych družin žita poměrnje dobre wunoški měli, da je Słowakska hospodarsce w awgusće zawěrno wurjadny wuslědk nažnjała. Njenadźicy zamó wona indiskeho mějićela britiskeje awtomobilownje Jaguar Land Rover za to zdobyć, swoju nowu fabriku natwarić pola­ nas a nic w Čěskej, Pólskej abo Madźarskej. Mjeztym štwórta twornja awtow pod Tatrami nastanje pola Nitry, za čož­ nałoži předewzaće hobersku sumu pjenjez, 1,4 miliardy eurow. 5 000 ludźi změje tam dźěło a budźe počasu lětnje hač do 300 000 luksusowych wozy­dłow zhotowjeć.

Na polu sporta my tohorunja dospołnje njenadźicy wulki wuspěch žnjeli. Na swětowych­ mišterstwach w lochkoatletice w Pekingu doby w disciplinje 50 kilometrow chodźenje słowakski reprezentant Matej Tóth złotu medalju. Po lětach njepřitomnosće w medaljowym špihelu­ je Słowakska w nim tuž derje zastupjena, ze samsnym zaměstnjenjom kaž bratrowska Čěska.

Zhromadna wustajeńca

srjeda, 02. septembera 2015 spisane wot:

Praha/Nürnberg (dpa/SN). Prěnja zhromadna krajna wustajeńca Bayerskeje a Čě­skeje je dale a konkretniša. Zastupjerjo štyrjoch muzejow a slědźerskich zarjadnišćow, kotrež su na njej wobdźělene, podpisachu minjeny tydźeń w Praze kooperaciske zrěčenje, kaž powěsćernja dpa rozprawja. Přehladku, wěnowacu so žiwjenju kejžora Korle IV. składnostnje jeho 700. narodnin, matej na němskej stronje hłownje Nürnbergski Dom bayerskich stawiznow a w Čěskej Praska narodna galerija na starosći.

Korlu IV., kejžora ze splaha Luxemburgčanow a čěskeho krala, chcedźa w mnohich fasetach předstajić. Najwu- znamniša požčonka čěsko-němskeje wustajeńcy­ budźe originalne napodobnjenje mócnarstwoweje króny z Aachena. Wi­dźeć budu tež dźěle Praskeje tachantskeje pokładownje a wuznamne rukopisy. Pokazać chcedźa přehladku wot meje do septembra 2016 w Praskej Wallensteinskej jěchanskej hali a potom hač do měrca 2017 w Nürnbergskim Germanskim narodnym muzeju.

UNO Čěsku kritizuje

wutora, 01. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Wuběrk UNO za wotstronjenje rasoweje diskriminacije kritizuje Čěsku jeje wobchadźenja z Romami dla. Wutykuje krajej, zo su mnozy z nich w izolowanych­ sydlišćach žiwi. Bě-li 2005 tajkich 330 z hač do 80 000 romaskimi wobydlerjemi było, zličichu jich loni hižo 606 z dohromady něhdźe 115 000 ludźimi. W izolowanym sydlišću žiworić ma negatiwne wuskutki tež na dźěło za Romow, na kwalitu bydlenja, strowotniske zastaranje a dalše zjawne posłužby a nic naposledk na zdźěłowanje, kaž rozprawa mjenowaneho wuběrka zwěsća. Njespokojom je gremij z wulkej ličbu bjezdźěłnych mjez romaskej ludnosću, přede­wšěm žonow a młodych ludźi. Nimo priwatneho hospodarstwa dyrbjał jim zjawnostny sektor wjace dźěłowych městnow poskićeć, wuběrk poruča. Njemały problem je w tym zwisku šulstwo. Romaske dźěći su dale wot powšitkowneho kubłanskeho systema wumjezowane. Mnohim z nich zwostawaja jenož ryzy romaske šule, čehoždla maja zwoprědka ćežki start do žiwjenja dorostłych.

Pólski hósć kwěćel połožił

wutora, 01. septembera 2015 spisane wot:
Tuchwilny wopyt bywšeho měšćanosty Oświęcima Janusza Marszałeka (2002–2011, naprawo) w Choćebuzu słuži pohłubšenju zhromadneho dźěła mjez tamnišim centrumom za čłowjeske prawa a měrowym centrumom Oświęcim/Auschwitz. Dźensa je hósć hromadźe z nawodnicu wopomnišća jastwo Choćebuz Sylviju Wähling (srjedźa) a Arminom D. Ehrlichmannom z wokrjesneho zwjazka seniorskeje unije składnostnje 76. róčnicy nadpada Němskeje na Pólsku na dworje Choćebuskeho centruma za čłowjeske prawa kwěćel połožił. Foto: Michael Helbig

nowostki LND