Mjenje mortwych
Producenća filma před sudnistwom
Waršawa (dpa/SN). Producenća němskeho třidźělneho wójnskeho filma „Unsere Mütter, unsere Väter“ dyrbja so wot wčerawšeho w Krakowje před sudnistwom zamołwić.
K zahajenju procesa wupraji so 92lětny weteran pólskeje domizniskeje armeje Armia Krajowa. Zhromadnje ze Zwjazkom něhdyšich čłonow wobrónjeneho spjećowanskeho hibanja w Druhej swětowej wójnje wón produkciskej firmje Ufa Fiction kaž tež sćelakej ZDF wumjetuje, zo stej ze seriju wo Němcach w Druhej swětowej wójnje jeho wosobinske prawa raniłoj. To rozprawja pólska powěsćernja PAP. Tak jewja so w filmje sceny, kotrež dawaja pólskej domizniskej armeji sobuwinu na złóstnistwach přećiwo židowskemu ludej. Weteran žada sej oficialne zamołwjenje a 6 000 eurow wotrunanja. Film su tež w pólskej telewiziji pokazali.
Zastupnicy producentow skedźbnjeja na swoju wuměłsku swobodu a žadaja sej, wumjetowanja zaso cofnyć. Nimo toho wobžaruja, zo bu třidźělny film w Pólskej takle interpretowany.
Rusinšćinu wučić
„Dwě wšelakej narěči słyšeli“
Wo słowach prezidenta USA Obamy we Waršawje debata wudyriła
Waršawa. Wopyt prezidenta USA Baracka Obamy na wjeršku NATO we Waršawje – předewšěm pak jeho narěč – je přeco hišće wažna tema w pólskich medijach. Při tym dźe hłownje wo prašenje: Što dokładnje je Obama rjekł?
Njewotwisne medije běchu so na tym postorčili, zo ma knježerstwo runje tak kaž předsyda knježaceje strony Prawo a sprawnosć Jarosław Kaczyński narěč Obamy za wulku chwalbu za dźěło pólskeho knježerstwa. Podobnje pozitiwnje rozprawjachu knježerstwu bliske statne medije. Obama bě wospjet nowe pólske zakonje kritizował, na přikład w zwisku z wustawowym sudnistwom. Wo tym pak Kaczyński napřećo nowinarjam ničo wědźeć nochcyše. Nawopak! Wón bě z Obamoweje narěče wusłyšał, zo je Pólska cyłemu swětej z přikładom demokratije a swobodnych medijow.
„Nó, da smy dwě wšelakej narěči słyšeli“, reaguje publicist w interneće. Někotři samo twjerdźa, zo su pólscy tołmačerjo narěč Obamy wědomje wopak přełožili, zo njebychu so toho kritiske naspomnjenja jewili.
Z kolesom do Francoskeje jěli
LUŽICE njerěkaja naši južni susodźa jenož našej domizniskej krajinje. Ně, tak mjenujetej so tež hnydom dwě čěskej wsy, wobě k tomu na Morawje ležacej. Jedna z Lužic, wona wjetša njedaloko Hodonína, je swojorazneho podawka dla wuzběhnjenjahódna. Na woswjećenje dźesateje róčnicy partnerstwa z francoskej komunu Isdes je nimo busa z 30 wjesnjanami skupina horliwcow z kolesom do wsy 150 kilometrow južnje Parisa pućowała – 1 500 kilometrow. Nawjedował je wuprawu dźesaćkrótny swětowy mišter na wysokim kole Josef Zimovčák. Wšitke wudawki su wobdźělnicy jězby ze swojeje kapsy zapłaćili. Pjenjezy, kotrež je cyły rjad sponsorow přinošował, přewostaja załožbje „Na kole dětem“. Tej tohodla, dokelž zasadźa so za schorjene dźěći. Naměstna wjesnjanostka Jana Ambrožová w tym zwisku rjekny: „Chcemy propagować mysl wzajomneje pomocy, přećelstwa a tolerancy, podpěrać chore dźěći a motiwować zbrašene.“ Partnerstwo mjez morawskej a francoskej gmejnu bě na te wašnje nastało, zo měješe wjesnjanosta Isdesa w Lužicy dobreho znateho. Wobaj staj mjeztym njeboh, partnerstwo wšak traje dale.
Dźěła je dosć
Češa bohatši
„Ludźo, ćěrće so domoj“
Brexit so na Polakow we Wulkej Britaniskej chětro raznje wuskutkuje
Waršawa. Rozsud wobydlerjow Wulkeje Britaniskeje, Europsku uniju wopušić, je tež Polakow šokował. Hišće na dnju wothłosowanja bě so šefredaktor Gazety Wyborczeje Adam Michnik z naležnym apelom na titulnej stronje na nich wobroćił w nadźiji, zo „rozum dobudźe“. Bjezposrědnje po brexiće wšak so Polakow reprezentatiwnje prašachu, što wo Europskej uniji dźerža. Při tym so wukopa, zo su wulcy fanojo zhromadźenstwa statow: Na wšě 81 procentow woprašanych chce dale w EU wostać.
Předsyda knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosław Kaczyński je spěšnje zwěsćił, štó je wina na rozsudźe: wša Europska unija, kotraž so do naležnosćow druhich krajow tyka a wězo něhdyši pólski ministerski prezident Donald Tusk, dźensa šef Rady EU. Wšitcy wodźacy zamołwići EU dyrbjeli hnydom wotstupić, sej Kaczyński žadaše.
Za nowu wiziju
Łužiske wuhlo čěskej firmje
Premieraj Sakskeje a Braniborskeje šwedski rozsud witataj
Praha/Drježdźany (ČŽ/K/SN). Knježerstwo Šwedskeje je kónc tydźenja tomu přihłosowało, zo statny koncern Vattenfall brunicowe jamy a přisłušne milinarnje, kotrež wón w Němskej wobsedźi, předa čěskej Energijowej a přemysłowej holding (EPH). Šwedski minister za předewzaćelstwo a inowaciju Mikael Damberg k tomu w Stockholmje rjekny: „Kontrakt smy tohodla schwalili, dokelž ma za Vattenfall strategiski wuznam a wobsahuje tež najlěpšu financnu wariantu.“
Z EPH bě so Vattenfall hižo w aprylu wo předani swojich deficitarnych zawodow w Němskej dojednał. Swój čas wustupowaše pak dźěl šwedskich politikarjow přećiwo tomu. We wuchodnej Němskej, ale tež w Šwedskej a Čěskej běchu mócne demonstracije přećiwo transakciji. „Apelujemy na šwedske knježerstwo, Vattenfallej njedać brunicowe jamy a milinarnje towaršnosći EPH předać. Łužiske wuhlo měło w zemi wostać a chěže wobydlerjow tamnišich wsow so zachować“, zwurazni w Praze na akciji w juniju aktiwist Josef Patočka.
