Francoski prezidentski kandidat připowědźa sankcije

Waršawa. Polacy su telewizijny duel francoskeju kandidatow na zastojnstwo prezidenta zawčerawšim, srjedu, jara dokładnje sćěhowali a wotpowědnje wuhódnoćili. W debaće bě njestronski kandidat Emmanuel Macron prawicowo­populistiskej kandidatce Marine Le Pen wumjetował, zo dźerži z europskimi awtokratami. Při tym staji wón ruskeho prezidenta Wladimira Putina, madźarskeho ministerskeho prezidenta Viktora Orbána a šefa pólskeje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosława­ Kaczyńskeho na samsnu runinu. W běhu třoch měsacow po swojim wólbnym dobyću chcył Macron sankcije přećiwo Pólskej wukazać, dokelž Waršawske knježerstwo ze swojimi nowymi zakonjemi w zwisku z wustawowym sudnistwom a medijemi demokratiju rani. Tak chcył wón wobstejace dawkowe priwilegije za pólske firmy w Francoskej wotstronić. „Rodźi so tule nowy njepřećel Pólskeje?“, praša so Jerzy Haszczyński w swojim komentarje w Rzeczpospoliće.

Ukrainjenjo w Pólskej witani

štwórtk, 04. meje 2017 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Kriza w swójskim kraju dźeń a wjace Ukrainjanow pohnuwa so w susodnej Pólskej za dźěłom rozhladować, hdźež jich nuznje trjebaja. „Bjez Ukrainjanow bychmy w hospodar- stwje katastrofu dožiwili“, rjekny Cezary Kaźmierczak, předsyda zwjazka přede­wzaćelow a dźěłodawarjow we Waršawje. Pólska ćerpi pobrachowacych dźěłowych mocow dla. Něhdźe dwaj milionaj Polakow stej po přistupje kraja k EU w lěće 2004 pytajo za lěpje płaćenym dźěłom do wukraja wotešłoj, na přikład do Wulkeje Britaniskeje abo Němskeje. Trajacy prud ludźi z Ukrainy pomha nastate dźěry zapłatać. Wot lěta 2014 je so ličba Ukrainjanow, kotřiž chcedźa w Pólskej dźěłać, na něhdźe milion podwojiła, pólska narodna banka zdźěla. Pozadk stej wobrónjeny konflikt z ruskimi separatistami na wuchodźe a z nim zwjazane špatne hospodarske połoženje. Hóstni dźěłaćerjo z Ukrainy w Pólskej dźěłaja zwjetša w domjacnosćach, na twarnišćach abo w ratarstwje. Přiběrajcy pak prócuja so tež wo fachowcow wottam.

Post festum hišće wjeršk był

štwórtk, 04. meje 2017 spisane wot:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Byrnjež Słowakska stafetu nawjedowanja krajow Europskeje unije hižo w januaru Malće přepodała, čakaše na nju přiwšěm hišće wulki nadawk: Wona měješe wjeršk načolnych ludźi parlamentow čłonskich statow zhromadźenstwa wuhotować. A na nim schadźowaše so 24. apryla w stolicy kraja Bratislavje 45 delegacijow. Nimo 29 předsydow parlamentow wobdźěli so na wuradźowanjach tež nowowuzwoleny šef Europskeho parlamenta Antonio Tajani, kiž za­stawa swoju funkciju hakle tři měsacy. Přitomni běchu tohorunja zastupnicy statow, kotrež uniji hišće njepřisłušeja, wo čłonstwo pak so prócuja.

Čěske knježerstwo wotstupi

srjeda, 03. meje 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěski ministerski prezident Bohuslav Sobotka (ČSSD) wčera wozjewi, zo njejasnosćow dla w předewzaćelenju financneho ministra Andreja Babiša (ANO) hač do kónca tydźenja prezidentej Milošej Zemanej demisiju cyłeho knježerstwa zapoda. Jeli by jenož Babiša z funkcije wotwołał, by šef hibanja ANO we wólbnym bóju zawěsće „do róle martrarja zalězł“. Premier rjekny, zo njeje móžno knježerstwo w tejle zestawje hač do wólbow parlamenta nazymu dźeržeć. Prezident Zeman njeje so dotal k naležnosći wuprajił, tak zo njeje wěste, hač wón demisiju schwali. Z Babišom měješe dźensa rozmołwu. Wočakuja, zo móhł so nětčiši wonkowny minister Lubomir Zaorálek (ČSSD) z nowym premierom stać. Politologojo maja Sobotkovy rozsud, podać demisiju cyłeho knježerstwa, za přewšo riskantnu kročel. Opozicija so tohodla złobi, dokelž by prezident Zeman na te wašnje móhł dlěši čas „wotežki mocy“ w horšći měć.

Pólski parlament rozjimuje dźeń a wjace nabožnych temow

Waršawa. W pólskim sejmje so nabožne temy dźeń a bóle přesadźeja, cyle po woli noweho narodnokonserwatiwneho knježerstwa pod nawodom strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosława Kaczyńskeho. Tak su w prěnim tydźenju apryla z hłosami zapósłancow PiS wobzamknyli, 100. róčnicu Fatimskeho dźiwa oficialnje woswjećić. Dnja 13. meje 1917 bě so w portugalskej Fatimje pječa swjata Marija třom dźěćom zjewiła a jim tři potajnosće přeradźiła. W prěnim wona připowědźi, zo maja hrěšnicy w helskim wohenju ćerpjeć. W druhej potajnosći wěšćeše bórzomny kónc Prěnjeje swětoweje wójny a hišće hóršu wójnu, njedyrbjeli-li ludźo přestać Boha hanić. Třeća potajnosć poćahowaše so na to, zo stanje so bamž z woporom atentata.

Stat dyrbjał mjeńšiny podpěrować

štwórtk, 27. apryla 2017 spisane wot:

Budyšin (SN/MkWj). Społnomócnjeny Słowakskeje za narodne mjeńšiny kraja dr. László Bukovszky je po puću do Ber­lina k swojemu němskemu koleze dr. Hartmutej Koschykej w Budyšinje pozastał, zo by so z Łužiskimi Serbami ze­znajomił. W Serbskim muzeju rozłoži jemu nawodnica Christina Boguszowa stawizny a wosebitosće Serbow. Přizamkny so rozmołwa z předsydu Domowiny Dawidom­ Statnikom, z městopředsydu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin Bjarnatom Cyžom a z jednaćelom Domowiny Markom Kowarjom.

Słowakski hósć je w swojej domiznje zamołwity za 13 narodnych mjeńšin, kotrež­ bědźa so z přiběracej asimilaciju. Nimo toho maja dźewjeć mjeńšinowych rěčow, kotrež su we wobłuku Europskeje charty za škit mjeńšin připóznate. Swoje zajimy zastupuja mjeńšiny w Słowakskej w přiradźe, z kotrejž swoje žadanja a wočakowanja słowakskemu knježerstwu posrědkuja.

ANO prědku

srjeda, 26. apryla 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). ANO politiskim stronam wočiwidnje spochi dale ćěka: Nic mjenje hač 33,5 procentow wobydlerjow by „hibanje njespokojnych“ financneho ministra-miliardara Andreja Babiša woliło, bychu-li w aprylu w Čěskej wólby sejma byli. Porno měrcej je to znowa přibytk wo štyri dypki. Tuchwilu knježaca ČSSD ministerskeho předsydy Bohuslava Sobotki by jenož hišće 16 proc. dóstała, z kotrymiž dyrbjeli so socialdemokraća na druhim městnje spokojić. Tole wupokazuje najnowši wólbny model Centruma za zwěsćowanje zjawneho měnjenja (CVVM), sposrědkowany medijam wot powěsćernje ČTK. Z přirostom poł procenta přińdźe KSČM dale na třeće městno. ODS tohorunja snadnje přibywa – z plusom dweju procentow docpěja wobydlerscy demokraća 10,5 proc. TOP 09, kotraž naposledk w sejmje scyła njeby zastupjena była, by šěsć proc. dóstała. Ze zapósłancami byštej w delnjej komorje parlamenta hišće zastupjenej byłoj KDU-ČSL (7,5 proc.) a wólbne zjednoćenstwo STAN (9,5 proc.). Piratam, Zelenym a dalšim małym stronam a zjednoćenstwam by zastup do sejma wostał zapowědźeny.

Awta a rekord

wutora, 25. apryla 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Produkcija awtow w Čěskej je minjeny kwartal nowy rekord docpěła. Tak bu 3 807 342 wozydłow zhotowjenych, štož je přirost wo 10,7 procentow porno samsnemu časej lońšeho lěta. Na eksport je 359 765 eksemplarow šło, tuž dźesaćina wjace hač prěnje tři měsacy 2016. Na domjacych wikach zwyši so wotbytk wo 13,7 proc. Tele ličby publikuje Zjednoćenstwo awtomobiloweho přemysła (AutoSAP). Mladoboleslavska Škodowka sama je produkciju wo 19 proc. zwyšiła a 32 327 awtow zhotowiła. Hyundai naprodukowa 98 100 awtow, štož je wosom procentow přibytka. Zawod Peugeot-Citroën wopušći 56 915 wozow, to je dźesaćina mjenje hač w 1. kwartalu 2016. „Nam je so zaso wobkrućiło, štož bě hižo loni płaćiło, mjenujcy zo naše awtomobilownje industrijnu produkciju ćahnu“, rjekny prezident AutoSAP Bohdan Wojnar. Jich wuslědki wuskutkuja so přewšo pozitiwnje na dźěłowe wiki. Produkcija awtow je tuchwilu tak dynamiska, dokelž su wozydła dale po cyłej Europje wulce prašane. Zwjeselace tohorunja je, zo je tež produkcija nakładnych awtow Tatra rozrostła, praji Wojnar.

Nahladnosć Pólskeje polěpšić

pjatk, 21. apryla 2017 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Zastupnicy hospodarstwa Němskeje a Pólskeje wobhladuja póndźelu so zahajace Hannoverske wiki jako šansu. „Je to dobra składnosć, nahladnosć Pólskeje zaso polěpšić“, rjekny Katarzyna Soszka-Ogrodnik, rěčnica Němsko-pólskeje industrijneje a wikowanskeje komory (AHK) powěsćerni dpa we Waršawje. Pólska je lětsa partnerski kraj wikow. Po nastupje noweho narodnokonserwatiwneho knježerstwa w lěće 2015 bě kraj mjez wukrajnymi inwestorami na atraktiwnosći zhubił. Zakonske změny noweho knježerstwa běchu předewzaćelow znjeměrnili, kotřiž njejsu na to w Pólskej dale inwestowali.

Wuhlady za tute lěto pak su po měnjenju fachowcow zaso pozitiwne. Přede­wšěm wočakowane spěchowanske srědki EU, kotrychž prud bě nachwilnje přetor­hnjeny, nowym inwesticijam polěkuja, je sej Soszka-Ogrodnik wěsta. Na industrijnej přehladce w Hannoveru móže so Pólska ze swojeje inowatiwneje a moderneje stronki prezentować. Tež tam je minjeny čas wjele nowych firmow nastało.

Wo euru dalepro a kontra

pjatk, 21. apryla 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Wjetšinje čěskich ludźi je zhromadna europska měna euro hódź, financny minister Andrej Babiš pak wo njón njerodźi. W diskusiji na Karlowej uniwersiće pokaza wón na to, zo je króna za Čěsku wužitniša. Z njej by kraj w ewentualnej­ dalšej hospodarskej krizy skerje wobstać móhł. „W europasmje nochcył ja tež tohodla być, dokelž njebych chcył rukować za grjekske ani za italske banki“, šef hibanja ANO dale praji. Wón přizna, zo je zhromadna měna była spočatnje dobry projekt a zo tež nětko někak funguje, prašenje wšak je „što potom,­ hdyž přińdźe kriza?“. Wěstotu skića to swójska měna. Předsyda opozicionelneje strony TOP 09 Miroslav Kalousek so porno tomu za to wupraji, euro přiwzać nanajručišo, a to z politiskich přičin. „TOP 09 je za to, zo by Čěska w spěšnišim dźělu Europy była, z pomałšeho ničo njewuskoči.“ Europasmo po jeho­ přeswědčenju Europu dźěli do spěšneho a do pomałšeho dźěla. Štóž w EU zhromadnu měnu nima, bywa w hinašej kategoriji hač staty europasma.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND