Zapósłane (18.11.25)
Timo Meškank je nam z Prahi sćěhowacy čitarski dopis sposrědkował:
W najnowšim čisle čěskeho časopisa Respekt je literarny stawiznar Martin C. Putna mjenował rjad Čechow, kiž su so wo to prócowali, křesćanstwo „mjenje klerikalne a knježace, bóle etiske a praktiske“ sčinić. Lisćina mjenow saha wot Jana Husa přez Jana Amosa Komenskeho a Bernarda Bolzana hač ke Karelej Čapekej a Ivanej Martinej Jirousej. Wo skutkowanju jednoho z nich na dobro Serbow doporučuju sej přečitać knihu Wilhelma Zeila „Bolzano und die Sorben“. Swój krótki přinošk w časopisu kónči wědomostnik ze zwěsćenjom: Mjenowani skutkowachu nawopak k tomu, štož da so zjeć pod zapřijećom dukowšćina. Što awtor z tym měni, njech je tu skrótka zjimane.
Zapósłane (11.11.25)
Křesćan Krawc z Hrubjelčic:
Mejanam dźak za nazymski koncert zańdźenu sobotu w Serbskim domje! Předstajenje je było přez cyłe wjeselo zbudźace, dušu hrějace, styskne mysle podušace. Sće spěwali a na hnujace wašnje předstajili „Staraj budźemoj, šěraj budźemoj, ženje wjace rejwać njeb’dźemoj …“, wot Radworčana-Mejana zbasnjene. Wón, Michał Nawka, je na to přišoł, wo čo w žiwjenju dźe: „Pěstoń čistu wutrobu, njenoš so ze zrudobu, młodosć zdźerž a witaj starobu!“ Chór je spěwał a pódla chóra na jewišću, na ławce sedźo, je porik wyšeje staroby spěwanje přewodźał. Je ze skromnymi gestami a runje tak skromnym posměwkom publikumej k wědźenju dał, wo čo dźe. Mi njeje hańba přiznać: Sylzy su mi po tym štučki zarejowali, njemóžach je zwuzdźić. Mojej žonje je so runje tak šło. – Štóž so jako Serbowka, Serb čuje, so dźensa – Serbja praja dźensniši dźeń – stysknym myslam njewuwinje. Tola po tutym koncerće je namaj lěpje. Prajimoj sej: Wjeselo – njewopušć naju!
Z Łužicy do Witzenhausena
Iniciatiwa „Zhromadnje za Witzenhausen“ (GfW) piše w swojich zdźělenkach medijam wo předstajenju filma „Pola nas rěka wona Hanka“. Wjace hač 50 zajimcow bě sej srjedź oktobra film w tamnišim kinje Capitol wobhladało. Kinowy dokumentarny film hódnoćachu přihladowarjo w zetkanišću susodow, kotrež bě před pjeć lětami w Hessenskej nastało, jako zaćišćow połny. Na to zeńdźechu so wopytowarjo na informaciske zarjadowanje wo stawiznach a přitomnosći serbskeho luda w Němskej. Dale pišu w zdźělence, zo su něhdyši wjesnjanosta Njebjelčanskeje gmejny Tomaš Čornak a hudźbnik Jacke Schwarz kaž tež Elisabeth Scheibe ze zahrodnistwa Permagold wšelake iniciatiwy a ludźi mjez rěku Werra a Mišnjanskej krajinu wopytali, mjez druhim solidarne ratarstwo w Unterriedenje a wjes Hilgershausen. Tam rozprawješe Čornak wo swojim skutkowanju jako něhdyši wjesnjanosta. Zdobom je wón wšelake projekty gmejny, kaž demokratiske wobdźělenje, ekologiske wuwiće a serbskosć jako samozrozumliwosć předstajił.
Zapósłane (04.11.25)
Weronika Bulankowa z Prawoćic piše:
Šwarna ličba lubowarjow je njedźelu nawječor do Chróšćanskeje wjacezaměroweje hale „Jednota“ přichwatała, zo by sej inscenaciju Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Won do swěta“ wobhladało. Wjele zajima za wupućowanje Serbow we 1850tych lětach, jich stawizna, wosebje fararja Jana Kiliana, je lóšt a lubosć za tutu hru wubudźił! Hra je so mi jara lubiła, wjace nochcu přeradźić!
Jara wuměłski to wukon šěsć hrajerjow. Najbóle zahori mje kěrluš, kotryž je Jan Kilian spisał a kotryž dźensa hišće na Božej mši spěwamy „Hdyž budźemy so widźeć něhdy“. Tón su dźiwadźelnicy profesionalnje a wjacehłósnje zaspěwali! Je mje jara hnuło.
Mócny přiklesk a wězo přidawk na kóncu hry wot tym swědči, zo je so wšěm hra jara lubiło!
Wobhladajće sej tute „Won do swěta“-předstajenje, dokelž so tu tež stawizny Serbow nazornje rysuja.
Zapósłane (03.11.25)
Tomaš Kreibich-Nawka, intendant Serbskeho ludoweho ansambla (SLA), piše k přilopkej „Nimoměry němski“ (SN z 22.10.):
Skrótšenje wěcnych wobstejnosćow resp. wopačne zwobraznjenje a wospjetowanje njereflektowanych faktow njemóža tak w rumje stejo wostać. Najprjedy k wumjetowanju přiběraceho přeněmčenja ansambla: Při produkciji „Dalina“ smy so wědomje za wužiwanje němskeje rěče rozsudźili, derje wědźo, zo njebudźe so tutón rozsud wšitkim hosćom spodobać.
W prěnim dźělu hry poskići so z „Fischerin“ (po spěwohrě Goetheho) z pjera Emilie Mayer prapremjera. Prapremjery so w originalu – tu w originalnej rěči – předstajeja. Tak wobchowachmy tež wjetšu orchestrowu wobsadku a njeschroblichmy so, twórbu našej wulkosći orchestra přiměrić. Jako kompromis poskići so přihladowarjam prěni raz profesionelne serbske nadtitulowanje.
Komunikaciju polěpšić
Kak na lětuši kongres FUEN zhladujeće?
Luiza Winarjec z předsydstwa młodźinskeje organizacije Pawk: Předewšěm je mi na kongresu FUEN napadnyło, zo njeje wjele zastupjerjow młodźiny, štož je jara škoda. Přiwšěm dóstach dźakowano wuměnje z tamnymi zastupjerjemi mjeńšinow wjele inspiracije a nowe ideje. Přesłapjena pak sym, zo so čłonojo přemało mjez sobu wothłosuja. Jelizo bychu wšitcy wotewrjenišo mjez sobu rěčeli, móhli wjace docpěć.
Zapósłane (28.10.25)
Eliza Płocieniak-Alvarez wotmołwi na wozjewjeny list Cosimy Stracke-Nawka z 8. oktobra 2025 wo prapremjerje serije „Kito, Maja a potajna křinja“ na dźěćacym filmowym festiwalu:
Na filmowym festiwalu Schlingel w Kamjenicy njejednaše so wo serbsku prapremjeru. Ta wotmě so swjatočnje a z wulkim wopytom 22. septembra w Ralbicach. Tam pokazachu štyri epizody, serbscy rěčnicy a sobuskutkowacy Serbskeho rozhłosa su so předstajili a móžachu samo awtogramy dawać. Runje tohodla njebu němska prapremjera w Kamjenicy hišće raz medialnje přewodźana. Tuž so prašam: Hdźe měli potom scyła němsku wersiju zjawnje pokazać?
Tež serbšćina bě na festiwalu bjezdwěla prezentna: Koawtorka serije Lubina Hajduk-Veljkovićowa je so při předstajenju cyłeho teama na spočatku zarjadowanja serbsce na publikum wobroćiła a pokaza na serbsku tematiku serije. Hač njeje knjeni Stracke-Nawka to hišće na žurli była?
Zapósłane (24.10.25)
Christiana Piniekowa z Choćebuza: Tekst do wučby zapřijeć
Dźakuju so za wozjewjenje myslow Stanija Nawki pod nadpismom „Mosty nad bjezdnom“ w našim wječorniku 22. oktobra. Přihłosuju jemu we wšěm. To je wulkotny tekst, dokelž Nawka wobšěrnje, na bazy faktow a žiwjenju přiwobroćeny argumentuje a rěč je wuběrna. Tuž namjetuju, zo so hnydom do šulskeje wučby zapřija, na přikład w předmjetach towaršnostnowěda/prawniske kubłanje/hospodarstwo, geografija, nabožina/etika a wězo tež w serbšćinje, dokelž runje w tutych předmjetach dźe nimo posrědkowanja faktow wo to, zo zwučujetej a nawuknjetej so tekstowa interpretacija a diskusija.
Zapósłane (23.10.25)
Čitarka Serbskich Nowin Wórša Wićazowa z Chrósćic je nam slědowacy komentar připósłała: We wčerawšim wudaću Serbskich Nowin, dnja 22. oktobra, pod „Přilopk“ steješe mjez druhim, zo so „nowy rejowanski kruch baleta wo pampuchu ... ryzy němsce předstaja“. To je wopaki a by někotremužkuli Serbej (dźěćinje a dorostłym) z přičinu być móhło, předstajenje njewopytać. – Prawje ma rěkać, zo so balet pod prawym titulom „Mały pampuch“ w serbskej kaž tež w němskej tekstowej wersiji předstaja.
Přispomnjenje redakcije: Předstajenje budźe wotpowědnje hrajnemu planej w Budyskim domje SLA dwójce němsce (23.11. a 30.11.), w Chrósćicach 6.12. serbsce a w Choćebuzu 13.12. dwurěčnje.
Zapósłane (22.10.25)
Stani Nawka z Hamburga: Mosty nad bjezdnom:
Pontifex maximus – haj, to bě bamž Franciskus. Hač mjez katolskej cyrkwju a muslimami, hač mjez tradicijemi cyrkwje a žadosću za reformami, hač mjez bohatymi a chudymi – wón bě mostytwarc par excellence.
Mosćik k mojemu žiwjenju je tón, zo wopytach prěnjeho bjezdomneho w Hamburgu pod jednym mostom. Tutón čłowjek wočini mi mojej woči. To bě za mnje kluč do mojeho pozdźišeho, mjeztym tři lětdźesatki trajaceho angažementa za chudych a bjezdomnych.
W Hamburgu mamy wjace mostow hač we Venedigu, Amsterdamje a Londonje hromadźe. Je jich na 2 500! New York (wo wjele wjetša swětowa metropola) steji z tróšku wjace, mjenujcy 2 800 mostami na prěnim městnje. Dźensa je wjele Hamburgskich mostow, kaž po cyłym kraju, w chětro katastrofalnym stawje. Ale to je tež zjaw towaršnosće.
Mosty zwjazuja hajki, lěski, krajiny, města, haj samo kontinenty (Bosporus). Wone přeprěčeja hoberske doliny a zaliwy. Najdlěši (165 km) kaž tež najwyši (625 m) móst swěta stejitej w Chinje. Najdlěši móst Němskeje je w Hamburgu a je štyri kilometry dołhi.
