„Rěka Sprjewja ćeče wot čěskeje mjezy hač do němskeje stolicy Berlina. Wona wije so rjenje po Łužicy, kotraž je domi­zna najmjeńšeho zapadosłowjanskeho naroda – Łužiskich Serbow. Woni mjenuja swoju domiznu Łužicu, štož pokazuje na tamniše mnohe haty a małe jězory, zawostajenstwo poslednjeje lodoweje doby.“ Pod nadpismom „Póštu tule z čołmom woža“ piše lětuše prěnje čisło časopisa Poštni razgledi (Póštowy wuhlad) Słowjenskeho pósta předewšěm wo Błótach a wo žiwjenju a kulturje tam bydlacych Serbow.

Zapósłane (25.07.16)

póndźela, 25. julija 2016 spisane wot:

Křesćan Krawc z Hrubjelčic wotmołwja Witej Meškankej z Berlina na jeho Zapósłane w SN z 20. julija, poćahujo so na politiku NATO we wuchodoeuropskich krajach:

Što wšo přećiwo njekrasnikej Putinej rěči a scyła přećiwo za wojerskimi rozestajenjemi hłódnej Ruskej, mi nětk hakle tak prawje swita, hdyž čitam w rubrice Zapósłane komentar z Berlina. Wottam ma komentator wězo wyšu runinu hladanja hač ja w zabytej łužiskej wjesce za horami. Tu wšak njejedna so jenož wo komentar, ale je to rjećaz wotkrywanjow za tych kaž mje, kotřiž dyrbja wšitke te fakty mjenowane dóstać, zo bychu skónčnje dopóznali, kajki tón Putin a jeho Ruska woprawdźe staj.

Serbske nałožki a tradicije w srjedźišću

štwórtk, 21. julija 2016 spisane wot:

„Wotwisuje zapřijeće domizna wot politiskeje geografije, wot wokrjesow, wobwodow abo krajow? Za jednotliwca je zapřijeće domizna zwjazane z teritorijom, z kotrymž ma wosebity zwisk, do kotrehož je so narodźił.“ Takle piše prof. dr. Dietrich Šołta w přinošku „Łužica jako domizna dweju ludow“, wozjewjenym z dalšimaj nastawkomaj serbskeje tematiki w lětušim časopisu Krajneho zwjazka sakski domizniski škit. „Łužica je bikulturny region. Jeje mjeno je słowjanskeho pochada. Hač donětka bydlitej tam, a to hižo dlěje hač tysac lět, dwaj ludaj, kotrejž ju jako swoju domoródnu domiznu­ wobhladujetej. Němcy a Serbja, wulki a mały lud, su tam zhromadnje žiwi­.“

Awtor skedźbnja na asimilaciju Serbow a na wuskutki zasydlenja přesydlencow po lěće 1945 na serbskich wsach, hdźež wučinjeja woni 20 do 25 procentow ludnosće. Šołta pak pokazuje runje tak na napřećiwny proces wosebje w katolskich kónčinach, hdźež so přesydlency tež zeserbšćichu. „Tak maja tež Němcy swój podźěl na ‚dźiwje‘, zo je so słowjanska mjeńšina hač donětka realnje zachowała“.

Hync Rychtaŕ z Lipska ma k přinoškej „Wukon małeje strony připóznać“, wozjewjenemu 15. julija w SN pod rubriku Rozmyslowane, slědowace přispom­njenja:

Přečitawši sej přinošk „Wukon małeje strony připóznać“ móžu awtorej jenož z wutroby přihłosować. Docpěty wuspěch Łužiskeje aliancy w Brüsselu nastupajo pruwowanje wudobywanja brunicy we Łužicy je připóznaća hódny. Runje tak je na druhim boku kritiske zhladowanje na dźěławosć Domowiny na wažnych polach našeho narodneho byća połnje woprawnjene. Bohužel so skutkowanje Domowiny často wobmjezuje na kulturne polo a na symboliske gesty. W bytostnych serbskich prašenjach pak su konkretne naprawy a wotpowědne wuslědki tola wjace hač skromne.

Hižo lěta słyšimy a čitamy wot Domowinskich funkcionarow skóržby wo dramatiskim stawje nastupajo serbski wučerski dorost. A kóžde lěto mjenuja nam wjetše ličby pobrachowacych wučerjow serbšćiny a dwurěčnych wučerjow za druhe předmjety. Što pak so stawa? Lěto pozdźišo słyšimy samsne skorženje, jenož ličby su znowa wjetše.

Super nalada a zhromadnosć

srjeda, 20. julija 2016 spisane wot:

Pjatnaće mustwow je so póndźelu w Konjecach na beachturje Radija Satkula wobdźěliło. Po ličbach Konječanskeje młodźiny bě tam něhdźe 250 ludźi. Za sportowu redakciju SN bě to přičina, so někotrych z nich za jich mě­nje­njom prašeć. Kilian Hrjehor je to přewzał.

Pia Šołćic z Ralbic: Sym tu jenož přihladowarka. To pak je runje tak rjenje, wšako je tu jara wjele młodostnych. Dale sym překwapjena, zo tu telko mustwow sobu čini. To je cool.

Jadwiga Ledźborjec z Ralbic: Atmosfera je jara přijomna. Młodostni mjez sobu serbsce rěča, štož mje zwjesela. Tež wjedro derje „sobu hraje“. Jako volleyballistka drje so njewobdźělu, přiwšěm je to za mnje wulkotne prózdninske sportowe zarjadowanje.

Nadine Cižankec z Jawory: Satkula-beach je za mnje wažny wobstatk kóždeho lěća. Zetkawamy so z přećelkami a přećelemi a zhromadnje sportujemy. Mamy při tym swoje wjeselo. Je super, zo Radijo Satkula beachturu kóždolětnje organizuje. Tak so mnozy młodostni w lěću přeco zaso widźa.

Dowol sej skazyć njedać

wutora, 19. julija 2016 spisane wot:

Sćěhuješ-li medije, wone wozjewjeja, zo strach před terorowymi nadpadami w Němskej přiběra. Redaktorojo Serbskich Nowin su so ludźi prašeli, hač so boja abo hač maja tajke strachi wliw na jich planowanje dolowa.

Angelika Ćěpicowa z Kulowa: Byrnjež kedźbliwy być dyrbjał, njemóžeš so tola doma ze strachom chować. Do Turkowskeje wšak sprawnje prajene wokomiknje lećała njebych. Powšitkownje pak nje­trjebamy so bojeć. Stać móže so wšudźe něšto, tež na kóždym lětanišću a samo doma. Jako swójba smy hižo wjele po wukraju pućowali a tež dźensa hišće rady do dowola jězdźimy. Njejsmy ženje ni­hdźe ničo hubjene nazhonili. Čehodla měli so tuž nětko nastajnosći bojeć?

Stefan Cuška Z Budyšina: W oktobrje poleću ze Smjerdźečanskej rejwanskej skupinu do Indiskeje. Hišće je wjele chwile, ale přiwšěm so trochu starosću. Generelnje­ do afriskich krajow tuchwilneho njeměra dla lećał njebych. Měnju pak, zo móže mje teror wšudźe trjechić, tež w Budyšinje.

Rozdźěle wobohaćeja zhromadnosć

pjatk, 15. julija 2016 spisane wot:

Za měnjenjemi wo 38. swjedźenju serbskeje poezije je so Bosćan Nawka wobdźělnikow prašał.

Traian Pop, basnik a nakładnik POP-nakładnistwa: Tele zetkanje je wulkotne! Swjedźeń skići móžnosć, so zeznać a so zetkać – wšako su mnozy awtorojo tu, kotrychž sej jara česću. A za mnje jako nakładnika je to zdobom šansa, z nowymi, mjezynarodnymi basnikami zwisk nawjazać. Pochad je při tym wšojedny, dźiwam prěnjorjadnje na kwalitu, kotruž tu na kóždy pad namakamy. Přebasnjenje z originalneje rěče mam za kmany přikład, zo móžemy – a dyrbimy! – dalšemu rozpačenju Europy zadźěwać. Zhromadnu rěč poezije tule słyšeć je mi wulke wjeselo.

Ivo Harák, čěski basnik: Sym mjeztym hižo pjaty raz tu, a zarjadowanje so mi přeco hišće spodoba. Sym stajnje wćipny na twórby młodych awtorow, a lětsa su mje wone jara pozitiwnje překwapili. Swjedźeń je cyle w zmysle pućrubarja Smolerja, wuznamneho spisowaćela a twarca mostow mjez kulturami.

Wjace kedźbnosće serbskej rěči

štwórtk, 14. julija 2016 spisane wot:

Choćebuz (ML/SN). „Witam jara, zo ma so serbski sydlenski rum dale rozšěrić a nadźijam so, zo so prawje wjele dalšich komunow Delnjeje Łužicy k tomu wu­znaje. Móžemy serbske namrěwstwo jenož wuchować, su-li tež ludźo, kotřiž so za to angažuja.“ Braniborska ministerka za wědomosć a kulturu Martina Münch (SPD) praji tole w interviewje z Choćebuskej Lausitzer Rundschau 5. julija.

Na prašenje, hač so namjety za přiwzaće do sydlenskeho ruma tež přećiwo komunam wot kraja schwala, ministerka rjekny: „Njemóžu so ke kóždemu jednotliwemu padej wuprajić. Jara wažne pak je, z ludźimi na městnje wo tym rěčeć. Porěčimy ze wšěmi komunami hišće raz wo tym a budźemy rozsudy před pozadkom zakonskich postajenjow dokładnje pruwować. Sydlenski rum je žiwy, jeli woby­dlerjo jón přiwozmu, a so wo kulturne namrěwstwo, nałožki kaž tež spěchowanje rěče staraja. Chcemy projekt Witaj dale rozšěrić. W pěstowarnjach a šulach ma so wjace kedźbnosće serbskej rěči wěnować.“

Zapósłane (05.07.16)

wutora, 05. julija 2016 spisane wot:

Rainer Domke z hornjofranskeho Küpsa pola Kronacha je koparsku euro­peadu w Južnym Tirolu sobu dožiwił a po­dawa tule swoje zaćišće:

Poprawom wšak běch w Italskej cyle hinašeho zarjadowanja dla: Tam přihotuja swjatočnosće k 125. posmjertninam pózdnjoromantiskeho basnika Oskara von Redwitza-Schmölza (mjeno je słowjanskeho pochada), kotrehož swójba z mojeje hornjofrankskeje domi­zny pochadźa. W Južnym Tirolu mějach tuž składnosć, sej jednotliwe koparske wubranki dokładnišo wobhladać. Běch drje jenički hornjofrankski fan z delnjołužiskimi, Choćebuskimi korjenjemi. Smědźach wjacore hry widźeć a při tym tež serbskich fanow dožiwić. Zadźiwane zwěsćenje tamnišeje nowiny Dolomiten, zo běchu „Serbscy fanojo starojo turněra“, móžu stoprocentowsce potwjerdźić. Bě to prosće sensacionelne serbskich přiwisnikow widźeć. Škoda, zo njeje so sportowy wuspěch muskeje wubranki poradźił. 5. městno angažowanych žonow mje wjeseli. Nadźijam so, zo móžu za štyri lěta w Korutanskej zaso pódla być. Wutrobny postrow woběmaj mustwomaj. Serbska wubranka, olé!

Jědnatki hotowy krimi byli

póndźela, 04. julija 2016 spisane wot:

Sobotu je němska koparska wubranka muži na europskich mišterstwach štwórćfinalnu hru přećiwo Italskej po třělenju jědnatkow dobyła a so za połfinale kwalifikowała. Helena Bětnarjec chcyše wot serbskich młodostnych wědźeć, hdźe a z kim su kopańcu hladali a hač je so jim hra lubiła.

Fabian Ćěsla z Hórkow: Mój tip běše 2:1 za Němsku. Hra běše jara napjata a Němcy mějachu dosć móžnosćow. Wulku chwalbu našim koparjam. Běch w tym času na kwasu, wjele ludźi pak – mjez nimi tež ja – je so wězo za kopańcu rozsudźiło a Němcam palcy tłóčiło.

Jurij Šiman z Budyšina: Sym hru ze „Škitnikami“ (Škit Budyšin wolejbul) pola kumpla hladał, tež moja sotra a jeje přećel běštaj pódla. Sam njemějach žadyn tip, ale ći tamni w kole twjerdźachu na 2:1 za Němsku w podlěšenju. K hrě dyrbju rjec, zo su Italčenjo derje škitali, Němcy tež. W partiji pak bě mjenje tempa hač před lětomaj. Jědnatki běchu najwjetši krimi, kajkiž sym hdy dožiwił – to bě łoskoćiwa naležnosć ze zbožownym wukóncom, při čimž je lěpše mustwo dobyło.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND